معادن ایران زیر آوار تجهیزات مستهلک / تقریبا کل ناوگان ماشین آلات معدنی کشور فرسوده‌اند

به گزاش اکونگار، این روزها فعالان صنعت معدن در مهمترین گردهمایی معدنی کشور، دور هم جمع شده‌اند. هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی معدن، صنایع معدنی، ماشین‌آلات، تجهیزات و صنایع وابسته با حضور شرکت‌های داخلی و خارجی در محل دایمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران در حال برگزاری است.

صنعت معدن کشور، چند سالی است که به عنوان یکی از صنایع مهم و جایگزین نفت معرفی می‌شود، اما واقعیت این است که معادن و صنایع وابسته آن وضعیت چندان مطلوبی ندارند و صنعت معدن در هیچ دوره‌ای به اندازه صنعت نفت نورچشمی دولت‌ها نبوده است.

یکی از مواردی که به شدت روی آن تاکید می‌شود، ورود تجهیزات و ماشین‌آلات به روز به این صنعت و گسترش فناوری‌ها و تکنولوژی‌‌های روز دنیا در صنعت معدن است، اما متاسفانه سهم صنعت معدن از شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌های مورد حمایت معاونت علمی نهاد ریاست جمهوری به 10درصد هم نمی‌رسد.

سجاد غرقی، نایب اول رییس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی ایران، در این رابطه به «اکونگار» گفت:معدن‌کاری در کشورمان، علی رغم پیشینه تاریخی، صنعتی جوان محسوب می‌شود. جامعه متخصصان معدنی در کشورمان تا یک دهه گذشته بسیار محدود بود، درحالی که امروز شاهد افزایش تعداد دانش پژوهان این عرصه هستیم؛ بنابراین شرکت‌های دانش بنیان معدنی می‌توانند با کاهش فاصله بین دانشگاه و معدن در اکتشاف و مباحث ژئوفیزیکی تاثیر به سزایی داشته باشند.

وی افزود: توسعه صنایع در کشور چین و افزایش تقاضا برای فولاد، تصویب قانون‌های سرمایه‌ای در کشور و تغییرات ارزی عواملی بود که میزان تولید سنگ آهن و فولاد را به صورت چشمگیری افزایش داد و ارزآوری مناسبی را برای کشور به ارمغان آورد. بنابر تجربیات گذشته اگر بتوانیم سینگال‌های مناسبی را برای بازاریابی ایجاد کنیم، می‌توانیم شاهد پیشرفت معادن نیز باشیم .

معدنکاری هوشمند لازمه توسعه معادن بزرگ

غرقی با تاکید بر لزوم استفاده از فناوری‌های پیشرفته در صنعت معدن، تصریح کرد: امروزه معدنکاری هوشمند و دیجیتال، نقش موثر خود در معادن بزرگ مقیاس و متوسط نشان داده است. پیشرفت‌های سریع در نوآوری‌های تکنولوژی از قبیل اتوماسیون، یادگیری ماشین، اینترنت اشیا،  دیجیتال سازی و الکترونیک، تاثیر قابل توجهی در معدن‌کاری گذاشته است.

وی تاکید کرد: در تولید محصولات معدنی، استفاده از فناوری می‌تواند بهره‌وری را بالا ببرد حتی می‌تواند ضایعات را کاهش دهد و هم اینکه در زمان استخراج تاثیرگذار بوده و زمان را کوتاه‌تر کند.

این فعال بخشی خصوصی تصریح کرد: حرکت به سمت نوآوری در معادن با تجهیز ماشین آلات به روز ممکن می‌شود. معادن کوچک مقیاس و متوسط در کشور با مشکل جدی ماشین‌آلات و تجهیزات به روز  روبه رو هستند.

فرسودگی ناوگان ماشین‌آلات معدنی کشور

سجاد غرقی،با بیان اینکه طبق آمار رسمی سامانه کاداستر، ۳۷ هزار دستگاه ماشین‌آلات معدنی در سراسر کشور فعال است، گفت: از این میزان، حدود ۱۸ هزار دستگاه عمر بالای ۲۰ تا ۳۰ سال، تعدادی عمر بالای ۱۰ سال و درصدی هم عمر زیر ۵ سال دارد یعنی طبق استاندارد‌های جهانی، تقریبا کل ناوگان ماشین آلات معدنی کشور فرسوده است.

وی افزود: با ۳۷ هزار دستگاه که بخش عمده‌ای، عمر بالایی دارند، در سال ۴۵۰ میلیون تن ماده معدنی تولید و حدود دو و نیم میلیارد تن نیز خاکبرداری می‌شود.

نائب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی ادامه داد: بر اساس اهداف تعیین شده در سرمایه گذاری پایین دست، در صنعت مس و فولاد تا سال ۱۴۰۴ باید به تولید ۷۵۰ میلیون تن ماده معدنی برسیم که برای تولید این میزان، نیازمند ماشین آلات جدید و نوسازی ماشین‌آلات معدنی هستیم.

وی با بیان اینکه صنعت معدن کشور نیاز جدی به تجهیزات و ماشین آلات داردو از سوی دیگر باید لوازم یدکی و قطعات مورد نیاز آنها پشتیبانی شود. همچنین پس از واردات ماشین آلات و تجهیزات باید ملزومات مورد نیاز برای سرویس و نگهداری این ماشین آلات هم فراهم باشد.

تولید داخلی ماشین آلات توان پاسخگویی به نیاز معادن کشور را ندارد

نایب رییس کمیسیون معدن اتاق ایران با بیان اینکه معادن کوچک مقیاس و متوسط کشور که توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شوند، نیاز مبرمی به ماشین آلات و تجهیزات معدنی دارند، اظهار داشت: متاسفانه تولید داخل پاسخگوی نیاز این صنعت نیست و باید واردات به صورت منطقی  و براساس نیاز بازار انجام شود. ظرفیت داخل برای بخش تامین و ساخت قطعات کمتر از یک درصد است و در زمینه سرویس و نگهداری نیز مراکز استاندارد برای ماشین آلات معدنی بسیار کم است.

وی با اشاره به میزان تولید ماشین آلات معدنی در کشور گفت: تعداد دستگاه‌های تولید داخل به نسبت تقاضای واقعی بازار کمتر از یک درصد است که با توجه به ظرفیت کم تولید و تامین نشدن نیاز مصرف کننده، باید برای حمایت از آن‌ها تدابیری اندیشیده شود تا بخش معدن و صنایع پایین دست، زمین گیر نشود.

وی ادامه داد: موضوع بعدی که لازم است به آن اشاره کنم آسیب‌پذیری بیشتر معادن کوچک در مقایسه با معادن بزرگ است. معادن بزرگ هزینه‌های بیشتری دارند و از این بابت هر هزینه اضافه‌تری اثر نامطلوبی بر این معادن خواهد داشت. این مشکلات مانع از  جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش معدن و  البته فرار بیشتر سرمایه‌ها از این بخش می‌شود.

افول سرمایه‌گذاری در صنعت معدن

غرقی با اشاره به اینکه در عمل هیچ سرمایه‌گذاری خارجی درحوزه معدن وجود ندارد و اندکی که باقی مانده محدود به دوره‌های قبل است، گفت: باید توجه داشت که برای توسعه معادن و جذب سرمایه در این بخش سرمایه‌گذاران داخلی مقدم‌تر و در اولویت بیشتری هستند؛ اما نکته آنجاست که در شرایط فعلی وقتی انگیزه‌ای برای سرمایه گذار داخلی وجود ندارد، قاعدتا برای فاینانس و سرمایه‌گذار خارجی نیز وجود نخواهد داشت.

به گفته وی، قوانین فعلی در حوزه معدن سرمایه‌گذاران را گریزان کرده و توسعه معادن کشور را به تاخیر انداخته است. بنابراین باید توجه داشت که برای بهبود وضعیت سرمایه‌گذاری باید اول قوانین را اصلاح کرد. می‌توان امیدوار بود تا با رفع مشکلات و افزایش جذابیت برای سرمایه‌گذاران خارجی شاهد توسعه معادن کشور که ظرفیت بالایی در کشورمان دارند، باشیم. متاسفانه اهداف در نظر گرفته شده برای توسعه معادن کشور به دلیل همین مشکلات به صورت کامل محقق نشده است.

این فعال بخش خصوصی در رابطه با  راهکاری جذب سرمایه‌گذاری‌ در حوزه معدن، گفت: اولین مشکل شرایط عام اقتصادی در کشور است. نرخ تورم فعلی و همچنین وضعیت کلان اقتصاد چشم‌انداز مبهمی پیش روی سرمایه‌گذاران قرار داده است. طبق گزارش‌ها وضعیت تورم در کشور رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانده و در این شرایط طبیعی است که شاهد کاهش سرمایه گذاری در کشور باشیم. بنابراین چه در بخش معدن و چه در سایر حوزه‌ها ضروری است تا شرایط اقتصادی با ثباتی رقم بخورد.

نایب رییس کمیسیون معدن اتاق ایران در پایان خاطر نشان کرد: معادن کوچک و متوسط مقیاس، فرصتی بزرگ برای توسعه اکتشافات و افزایش ذخایر قطعی معادن در کشور محسوب می‌شوند و موتور محرک صنعت معدنکاری ایران در دهه‌های آینده خواهند بود، اما به دلیل موارد عنوان شده هنوز جایگاه متناسب با ظرفیت خود را به دست نیاورده اند.انتظار داریم تا با اصلاح قوانین و همچنین توجه بیشتر به ظرفیت های بخش معدن، جایگاه این حوزه در اقتصاد کشور ارتقا یابد.