وضعیت بحرانی صنعت فولاد در نیمه اول ۱۴۰۳
نیمه نخست سال ۱۴۰۳ در حالی به پایان رسید که فولادسازان با چالش‌‌‌هایی همچون محدودیت‌های انرژی در تابستان روبه‌رو بودند، موضوعی که بر میزان تولید آن اثرگذار بود و آمار تولید کلی آنها را نسبت به سال گذشته با کاهش مواجه کرد؛ از سوی دیگر، قانون بازگشت ارز صادراتی به سامانه نیما، چالش دیگری بود که آمار صادراتی فولادسازان را با کاهش همراه ساخت.
به گزارش اکونگار به نقل از دنیای اقتصاد؛ با وجود گذشت ۶ ماه از نیمه سال، آنچه تاکنون منتشر شده، آمار ۵ ماه نخست سال‌جاری در زمینه تولید، فروش و صادرات فولادسازان است که با همین آمار موجود می‌توان به مقایسه عملکرد بازار فولاد در نیمه نخست سال‌جاری نسبت به سال گذشته پرداخت.
علی اسکینی، کارشناس حوزه فولاد، درباره وضعیت بازار فولاد در ۶ ماه نخست سال‌جاری و چشم‌‌‌انداز این بازار در نیمه دوم سال، عنوان کرد: در آخرین آماری که انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ۵ ماهه نیمه نخست سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است، در سال گذشته محصولات میانی فولاد مانند شمش و اسلب ۱۲.۹ میلیون تن تولید شده است که هم‌‌‌اکنون به ۱۲.۲ میلیون تن رسیده که تقریبا ۵.۴درصد افت را ثبت کرده است؛ محصولات طویل نیز در همین بازه زمانی از ۵.۴ میلیون تن به ۴.۹ میلیون تن رسیده است که با ۹درصد افت مواجه بوده است.
رشد دو محصول فولادی
اسکینی با اشاره به این موضوع که در ۵ ماه نخست امسال تنها دو محصول فولادی رشد داشته‌‌‌اند، گفت: یکی محصول ورق که از ۴ میلیون تن به ۴.۲ میلیون تن رسیده است که البته این رشد به دلیل تدبیر فولاد مبارکه در تولید ورق رقم خورده است. در آهن اسفنجی نیز سال گذشته ۱۵.۷ میلیون تن تولید ثبت شده که با ۱۲درصد رشد به تولید ۱۷ میلیون تن رسیده است؛ در زمینه آهن اسفنجی نیز به دو دلیل شاهد چنین رشدی بوده‌‌‌ایم، یکی به این دلیل که شرکت‌های جدید آهن اسفنجی امسال در زیرمجموعه گل‌‌‌گهر افتتاح و وارد مدار تولید این محصول شده‌‌‌اند؛ دلیل دوم نیز به کمبود برق بازمی‌گردد که در سال‌جاری بیش از سال گذشته گریبانگیر صنعت فولاد شده بود، در این راستا به طور متوسط در مرداد ماه امسال، حدود ۲ تا ۳درصد محدودیت بیشتری در زمینه برق نسبت به مرداد سال قبل اعمال شد.
همچنین در تیرماه نسبت به سال قبل ۱۱درصد محدودیت‌های برق‌‌‌رسانی بیشتر شده بود؛ این ناترازی شدید سبب شد که محصولات میانی با کاهش و محصولاتی همچون آهن اسفنجی با افزایش تولید همراه شوند.
بازاری بدون افزایش قیمت‌های آنچنانی
او در ادامه با اشاره به موضوع فروش محصولات فولادی در کشور بیان کرد: در زمینه فروش بازار داخلی در نیمه نخست سال‌جاری باید اذعان کرد که قیمت هر تن شمش فولاد به حدود ۲۲ تا ۲۳ میلیون تومان رسید. حتی در این اوضاع بی‌‌‌برقی همچون سال‌های قبل شاهد جهش قابل‌توجهی در زمینه قیمت‌ها در زنجیره فولاد نبوده‌‌‌ایم؛ قیمت شمش که در ابتدای سال ۲۱ میلیون و ۵۰۰ تومان بود، در نهایت هم‌‌‌اکنون به ۲۳ میلیون تومان با شرایط اعتباری خاص رسیده است.
از رکود مسکن تا افت قیمت در بازارهای جهانی
این کارشناس حوزه فولاد با برشمردن علت افزایش نیافتن قیمت محصولات فولادی در نیمه نخست سال‌جاری تصریح کرد: این موضوع به چند دلیل عمده بازمی‌گردد، نخست اینکه صنعت ساخت‌وساز کشور همچنان درگیر رکود است و پروژه‌‌‌های عمرانی و بخش مسکن رونق خاصی نیافته‌‌‌اند و به تبع مصرف فولاد را به‌‌‌دنبال نداشته‌‌‌اند. موضوع بعدی نیز به مساله صادرات در کشور بازمی‌گردد؛ امسال چالش صادرات و بازگشت ارز صادراتی به دولت، صادرکنندگان را نسبت به امر صادرات دلسرد کرد، در اوایل ۵ ماه سال گذشته صادرات فولاد میانی به میزان ۳.۱ میلیون تن بوده که این عدد در ۵ ماه نخست سال‌جاری به ۲.۵ میلیون تن رسید که با ۱۸درصد افت فروش صادراتی همراه شد؛ البته از سوی دیگر، بازار با رکود بازارهای جهانی نیز روبه‌رو شده که به واسطه کشور چین اتفاق افتاده است؛ چین به واسطه رکود و کند شدن آهنگ رشد اقتصادی‌‌‌اش، هم‌‌‌اکنون به عنوان صادرکننده در بازارهای جهانی قد علم کرده و سبب شده سایر بازارهای جهانی زیر فشار قرار بگیرند. متوسط نرخ صادرات در بیلت، بلوم و اسلب سال قبل حدود ۵۰۷ دلار بود که امسال با ۶درصد افت به ۴۷۲ دلار رسیده که موید این موضوع است که صادرکنندگان ایرانی نیز به شدت در این بازار در تنگنا قرار دارند.
بازگشت نرخ ارز، مانع صادرات فولادسازان
اسکینی در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگری که بر صادرات در نیمه نخست سال‌جاری تاثیرگذار بود، بازگشت ارز صادراتی بود. بانک مرکزی سال قبل اجازه داده بود که فولادسازان ارز صادراتی خود را مورد استفاده قرار دهند، اما از دی‌‌‌ماه سال گذشته تا ۵ ماه نخست سال‌جاری، در استفاده از ارز صادراتی آنها را محدودکرده بود که ارز خود را به سامانه‌‌‌های دولتی واریز کنند؛ بنابراین صادرات توجیه خود را برای شرکت‌های فولادسازی از دست داده بود و در چنین شرایطی بود که حتی فولادسازانی که در جنوب و در کنار آب برای صادرات ایجاد شده‌‌‌اند، به فروش داخلی روی آورده بودند.
چشم‌‌‌انداز نیمه دوم سال بازار فولاد
او در پاسخ به این پرسش که برآورد شما از نیمه دوم سال‌جاری برای بازار فولاد چیست، گفت: اتفاق خوبی که این اواخر روی داد، موضوع آزادسازی ارز صادراتی فولادسازان بود که به خود آنها اختصاص پیدا کرد تا بتوانند به صورت کوتاژی معامله انجام دهند که به نوعی خود این موضوع، اتفاق مثبتی به‌‌‌شمار می‌رود و باعث شده ۱۵ تا ۲۰درصد شاهد افزایش نرخ صادرات برای شرکت‌ها باشیم که این امر تا حدی بسیاری از بازارهای صادراتی را برای کشور باز کرده است. البته باید یادآور شد که موضوع قابل‌توجه در زمینه صادرات، افت قیمت‌های جهانی است که از حوالی ۴۷۰ دلار به ۴۵۰ دلار رسیده و با چنین افتی بدون شک بخشی از سود فولادسازان در بازار صادراتی کاهش پیدا خواهد کرد. این کارشناس حوزه فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر، بحث قیمت تمام‌‌‌شده فولادسازان است. بیشتر فولادسازان قیمت تمام‌‌‌شده‌‌‌ای حدود ۴۱۰ تا ۴۲۰ دلار دارند، این قیمت‌های جهانی، فولادسازان داخلی را برای صادرات تحت فشار قرار می‌دهد، در کنار این باید هزینه‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل، مالیات و... را نیز در نظر گرفت.
احتمال افزایش قیمت آهن اسفنجی در ماه‌‌‌های سرد
اسکینی در ادامه یادآور شد: نکته دیگر، این موضوع است که هر اندازه به سمت ماه‌‌‌های سرد سال پیش برویم، موضوع چالش انرژی در زمینه گاز بیشتر فولادسازان را تحت فشار قرار می‌دهد و احتمالا قیمت آهن اسفنجی افزایش خواهد یافت. وی همچنین در رابطه با ضرایب قیمتی آهن اسفنجی عنوان کرد: در سال گذشته ضرایب قیمتی آهن اسفنجی نسبت به شمش فولاد، بالای ۶۰درصد معامله می‌‌‌شد که این عدد امسال به حوالی ۵۵درصد رسیده که علت این امر، افزایش تولید و کاهش تقاضای فولاد بوده است. به نظر می‌رسد آهن اسفنجی تا ۶۵درصد و نزدیک ۷۰ رشد خواهد کرد و قیمت شمش می‌تواند در نیمه دوم سال اعداد بالاتری را ثبت کند و قیمت‌های ۲۱ تا ۲۲ میلیون تومان برای شمش فولاد، کف قیمتی حساب می‌شود.
این کارشناس فولاد درباره بازارهای جهانی نیز عنوان کرد: در رابطه با بازارهای جهانی بر اساس آخرین پیش‌بینی‌‌‌ها از متال بولتن، انتظار افزایش بالایی برای قیمت شمش وجود ندارد، البته می‌توان تا آخر سال ۲۰۲۵ به متوسط قیمت سال ۲۰۲۳ رسید. به احتمال زیاد شمش به حوالی ۴۸۰ تا ۵۰۰ دلار در اوایل سال ۲۰۲۵ برسد و از این وضعیت بحرانی که هم‌‌‌اکنون دچار آن شده است، خارج شود. اسکینی در پایان خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که در نیمه دوم سال‌جاری فولادسازان داخلی می‌توانند در حد نیاز خود فروش داشته باشند و باید صبر کنند تا با سرد شدن سال به سمت بازارهای صادراتی پیش بروند تا در آنجا بتوانند مارجین سود بهتری را برای خود رقم بزنند.
