وضعیت وخیم مستاجران ایرانی در مقایسه با اروپایی‌ها/ چرا قیمت مسکن در ایران گران است؟
بررسی روند رشد اجاره بها در کشورهای اروپایی نشان‌دهنده این مساله است که کشور استونی در این قاره طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ بیشترین تورم اجاره را پشت سر گذاشته و تورمی بالغ بر ۲۱۴ درصد را تجربه کرده است؛ این در حالی‌ست که طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ اجاره ماهانه به‌علاوه سه درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک متر بنای مسکونی در تهران حدود متری ۵۴۰ درصد تورم داشته است.
به گزارش اکونگار به نقل از تجارت‌نیوز، بحران مسکن طی چند سال اخیر در ایران و چند کشور در حال توسعه دیگر بیداد می‌کند و هر روز به تعداد مستاجران افزوده می‌شود؛ اما این گزاره به معنای ثبات مطلق در بازار مسکن دیگر کشورها نیست.
آمارها حاکی از آن است که برخی کشورهای اروپایی نیز با افزایش تعداد مستاجران دست و پنجه نرم می‌کنند و نرخ اجاره در آنها به معضل اقتصادی برای جامعه تبدیل شده است.
فاصله معنادار سقف اجاره‌بهای دولت با واقعیت بازار/ قیمت اجاره ۴۲درصد افزایش یافت
نیمی از جمعیت سوئیس و آلمان مستاجر هستند
یورونیوز گزارشی از وضعیت مالکیت مسکن در اروپا منتشر کرده است که نشان می‌دهد، سوئیس و آلمان نرخ اجاره بالایی دارند و بیش از نیمی از جمعیت آنها مستاجر هستند؛ میزان مستاجران طی سال 2020 در آلمان 53.2 درصد برآورده شده و این میزان در سوئیس تا 57.7 درصد تخمین زده شده است.
در مقابل، کشورهای حوزه بالکان نرخ مالکیت بالاتری دارند، هرچند به‌طور متوسط در خانه‌هایی با جمعیت بالا زندگی می‌کنند.
70 درصد از ساکنان اتحادیه اروپا صاحب خانه هستند
بر اساس داده‌های این گزارش، تقریباً 70 درصد از ساکنان اتحادیه اروپا صاحب خانه هستند و باقی در خانه‌های اجاره‌ای سکونت دارند. در این بین حدود 17 درصد از اروپایی‌ها نیز در خانه‌های پرجمعیت سکنی گزیده‌اند.
در بین کشورهای مورد بررسی، کشور مقدونیه در سال 2022 با آمار زیر پنج درصد کمترین تعداد مستاجر را در اروپا داشته است.
اجاره‌بها در اروپا صعودی است
بر اساس گزارش دیگری که یورونیوز از تورم اجاره‌بهای اروپا منتشر کرده است، کسانی که بین سال‌های 2012 تا 2022 خانه یا اتاقی در کشورهای اروپایی اجاره کرده‌اند، افزایش هزینه‌های خود را احساس می‌کردند.
قیمت اجاره در اروپا طی 10 سال مذکور 17.6 درصد افزایش داشته است. همچنین طبق آخرین داده های یورواستات، اجاره‌بها از سال 2010 به‌طور پیوسته در حال رشد بوده است.
تورم اجاره بها در یونان و قبرس ناپدید شد
رشد اجاره‌بها تمام اروپا را درگیر خود کرده است، اما استونی در این زمینه نسبت به باقی کشورها پیشتاز بوده است. در این بین کشورهای حوزه بالتیک، افزایش 214 درصدی قیمت اجاره را تجربه کرده‌اند، زیرا هجوم مردم به کلانشهرها، از جمله تالین، تقاضا را افزایش داده، در حالی‌که عرضه محدود بوده است.
این وضعیت طی سال‌های اخیر، با ورود هزاران پناهجوی اوکراینی، تشدید شده و نیاز به مسکن را نیز افزایش داده است. در این بین دو کشور یونان و قبرس، استثنا هستند و تورمی منفی یا صفر را پشت سر گذاشته‌اند.
وضعیت بازار اجاره در ایران
بر اساس گزارشی که مرکز آمار ایران سال 1400 منتشر کرده، حدود ۶۸.۳ درصد از ایرانی‌ها در این سال مالک مسکن بوده‌اند، بالغ بر ۲۳.۲ درصد مستاجر و ۸.۵ درصد نیز در خانه‌های سازمانی، وقفی و رایگان زندگی می‌‌کرده‌اند.
طبق آمارها، خانوار‌های دارای مسکن ملکی در سال ۱۳۹۵ حدود ۶۵.۸ درصد بوده که تا پایان سال ۱۴۰۰ افزایش ۲.۵ درصدی داشته است.
مرکز آمار ایران سال 1402 داده‌هایی از تورم اجاره‌بها طی سال‌های 1391 تا 1400 منتشر کرده است که نشان می‌دهد، مبلغ اجاره ماهانه به‌علاوه سه درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک متر بنای مسکونی در تهران به‌ازای هر متر جهشی حدود ۵۴۰ درصدی را تجربه کرده است.
همچنین بخشی دیگر از این آمارها حاکی از آن است که نسبت درآمد خانوارها به متوسط قیمت مسکن، مسیر پرنوسانی را طی کرده و سال ۱۴۰۱ به ۱۰.۱ درصد رسیده است. بنابراین تورم اجاره در پایتخت ایران حتی نسبت به استونی که بیشترین تورم اجاره را در اروپا دارد، بسیار جلوتر است.
این در حالی‌ست که در اغلب کشورهای اروپایی شرایط مساعدتری برای تسهیلات دولتی وجود دارد و نسبت دستمزدها با قیمت مسکن نیز از زمین تا آسمان نیست.
همچنین تسهیلات مناسبی برای خرید و اجاره خانه در ایران ارائه نمی‌شود و میزان افزایش دستمزدها هر سال فاصله بیشتری نسبت به قیمت مسکن و اجاره‌بها پیدا می‌کند.
