رکود سنگین بازار لوازم خانگی

به گزارش اکونگار به نقل از دنیای اقتصاد؛ نوسان‌های نرخ ارز تاثیرهای مختلف و البته منفی بر روی اقتصاد و البته تولید هر کشور دارد. در همین خصوص برخی از کارشناسان اقتصادی معتقد هستند بین نوسانات نرخ ارز و رشد اقتصادی رابطه منفی وجود دارد. از سوی دیگر یکی از مولفه‌های ایجاد تورم نیز افزایش نرخ ارز است و تورم نیز خود باعث افزایش قیمت در کالاهای مختلف می‌شود. این اتفاقی است که در طول سال‌های اخیر در صنعت لوازم خانگی نیز مشاهده می‌شود.

در همین حال برخی تلاش‌ها برای کاهش وابستگی لوازم خانگی به قیمت دلار توسط برخی مسوولان شنیده می‌شود که تا به حال این تلاش‌ها به سرانجام نرسیده است چرا که بخش زیادی از مواد اولیه لوازم خانگی وارداتی و قیمت آن بستگی به نوسان‌های نرخ دلار دارد.

در حالی که دولت عزم خود را در کاهش وابستگی تولید کالا در داخل به قیمت دلار به کار بسته، اما هنوز تولید لوازم خانگی نیازمند تامین مواد اولیه با دلار است. کارشناسان و تولیدکنندگان این بخش معتقد هستند که نزدیک ۸۰‌ درصد مواد اولیه تولیدات این صنعت وارداتی هستند و تنها ۲۰‌درصد از آن در داخل کشور تولید می‌شود. در همین حال تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تاکید می‌کنند که مواد اولیه مصرفی در تولید لوازم خانگی و بازار توزیع آن وابستگی شدید به قیمت دلار دارد و بدون کنترل این نرخ؛ نمی‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها در بازار متعادل شود.

درهمین رابطه رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با تاکید بر اینکه بازار لوازم خانگی ارتباط مستقیمی با نرخ ارز و به‌خصوص دلار دارد اشاره کرد که در حال حاضر بازار لوازم خانگی در رکود سنگینی قرار گرفته است.

اکبر پازوکی در این خصوص گفت: کاهش نرخ ارز روی قیمت لوازم خانگی قاچاق اثر داشته، اما در مورد کالاهای داخلی، با توجه به زمان‌بر بودن تخصیص و تامین ارز، کاهش نرخ ارز باید چند ماهه باشد تا روی قیمت‌ها اثر بگذارد.

او در همین خصوص ادامه داد: مواد اولیه داخلی برای تولیدکنندگان در بورس بر مبنای قیمت دلار نرخ‌گذاری می‌شود و این در حالی است که بر حمایت از تولید و دلارزدایی تاکید شده است. رفتار اقتصادی‌‌‌ای که با تولیدکنندگان در ایران صورت می‌گیرد حتی در کشور‌‌‌های جنگ‌زده‌‌‌ای مثل عراق و افغانستان نیز به چشم نمی‌‌‌خورد.

این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه معمولا تامین ارز تولیدکنندگان مدت زمان زیادی طول می‌کشد ادامه داد: کاهش یا تعدیل نرخ ارز باید حداقل چند ماه طول بکشد تا تاثیر خود را بر بازار لوازم خانگی نشان دهد. اما این موضوع روی قیمت کالای قاچاق (با توجه به ممنوعیت واردات، عمده کالاهای خارجی موجود در بازار قاچاق هستند) اثر داشته است. پیش‌تر هم به این نکته اشاره کرده بودیم که اگر قیمت ارز حداقل شش ماه ثابت بماند، می‌توانیم از تولیدکننده بخواهیم قیمت خود را ثابت نگه دارد.

رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به دیگر چالش‌های تولیدکنندگان لوازم خانگی اشاره کرد و گفت: از دیگر چالش‌آفرینی‌‌‌های سیستم بانکی برای تولیدکنندگان این است که به‌‌‌رغم دریافت ریال برای تامین ارز، پرداخت دلار را به دو ماه آینده موکول می‌کنند.

او با انتقاد از عدم‌حمایت بانک‌ها از تولیدکنندگان اظهار کرد: از سوی دیگر در سالی که مزین به شعار «مهار تورم، رشد تولید» است بانک‌ها به جای حمایت از واحد‌‌‌های تولیدی اقدام به خرید دِین و فروش اقساطی لوازم خانگی در فروشگاه‌‌‌های زنجیره‌‌‌ای می‌کنند. بانک‌ها علاوه بر ورود به حوزه خرید دین و فروش اقساطی کالا با مشارکت فروشگاه‌‌‌های بزرگ، با تاخیر در تحویل منابع ارزی و بلوکه کردن ۵‌درصد از سرمایه تولیدکنندگان مشکلاتی را برای آنها ایجاد می‌کنند.

کاهش قیمت به دلیل رکود بازار

این فعال صنفی لوازم خانگی در ادامه به موضوع رکود بازار اشاره کرد و گفت: بررسی بازار لوازم خانگی حکایت از کاهش قیمت بخشی از محصولات دارد اما نکته مهم این است که این کاهش قیمت از سوی تولیدکنندگان نیست بلکه کسبه به دلیل رکود، کالاها را ارزان‌تر می‌فروشند.

او در همین خصوص افزود: عدم‌تطابق میان هزینه و دستمزد، موجب شده تا میزان خرید لوازم خانگی به حداقل برسد به همین دلیل اکثر تولیدکنندگان یا سرمایه‌گذاران غیرمستقیم در صنعت تولید لوازم خانگی ناچار به انبار کالا‌‌‌های خود شده‌اند. در شرایط فعلی شرایط بازار به نحوی است که بیشترین سهم از تولید لوازم خانگی در انبار‌‌‌ها باقی می‌‌‌ماند.

پازوکی با اشاره به زیان‌دهی کاسبان خرد و تولیدکنندگان لوازم خانگی از شرایط فعلی بازار خاطرنشان کرد: یکی دیگر از عواملی که تولیدکنندگان با آن مواجه هستند، عدم‌تامین مواد اولیه تولید داخل با قیمت مناسب است.

رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی یادآور شد: بازار لوازم خانگی با ممنوعیت واردات در اختیار تولیدکنندگان قرار گرفت و این امکان برای تولیدکنندگان مهیا شد که بتوانند اقلام موردنیاز مردم را تامین کنند. در شرایط فعلی لازم است با تامین نقدینگی برای مصرف‌کنندگان در بازار، تقاضا را افزایش داد.

اکبر پازوکی می‌‌‌گوید: کارخانه‌‌‌ها قیمت لوازم‌‌‌خانگی را ارزان نکردند؛ بلکه این کسبه هستند که ارزان می‌‌‌فروشند. ما حدود یک سال است که می‌‌‌گوییم بازار در حالت رکود به سر می‌‌‌برد و یکی از دلایل رکود هم نداشتن قدرت خرید مردم و گرانی مواد اولیه و کالای تمام‌شده است.

به گفته وی، امروز کاسب برای اینکه آبروی خود را حفظ کند و بتواند چک‌‌‌ها را پاس کند خودش را به آب‌‌‌وآتش می‌‌‌زند و از طرفی مردم هم قدرت خرید ندارند و برای حفظ آبرو، کالاهای موردنیاز خود را اقساطی خریداری می‌کنند. در حال حاضر یک فضای رقابتی در بازار شکل‌‌‌ گرفته به‌‌‌خاطر اینکه هر یک از مغازه‌‌‌ها تخفیفات مختلفی را می‌‌‌گذارند.

پازوکی در پایان با بیان اینکه تولیدکننده، توزیع‌‌‌کننده و مصرف‌کننده امنیت اقتصادی ندارند، تاکید کرد: اگر قرار است به تولید کمک شود باید قیمت مواد اولیه و نرخ ارز ثابت باشد؛ اما توجهی به این هشدارها نشد.

درخواست شفافیت ارزی

از سوی دیگر دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نیز مدتی پیش در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در مورد تاثیر گرانی ارز بر این صنعت صحبت کرده بود.

عباس هاشمی در این خصوص گفت: طبیعی است که وقتی قیمت ارز و به خصوص دلار که اقتصاد ایران به آن وابسته است افزایش می‌‌‌یابد قیمت اجناس هم زیاد می‌شود و وقتی قیمت اجناس زیاد می‌شود در حالی که قدرت خرید مصرف‌کننده زیاد نشده، قدرت خرید خانواده‌ها کم شده و در نتیجه تقاضای خرید کالا کم می‌شود و افت و رکود در بازار به وجود می‌آید. وی در همین خصوص تاکید کرد: ۶۵ تا ۷۰‌درصد اجزا و قطعات موردنیاز برای ساخت لوازم خانگی تولید داخل ایران است و ۳۵‌ درصد از خارج وارد می‌شود. اما باید توجه کنیم که همان قطعات اولیه ساخت داخل نیز مواد اولیه‌‌‌شان ممکن است از خارج وارد شود. بنابراین نرخ ارز از دو مسیر بر قیمت تمام‌‌‌شده لوازم خانگی تاثیر می‌‌‌گذارد. در تولید لوازم خانگی مثلا پلی‌کربنات تولید داخل کشور است اما ورقه استیل ضد‌لکه از خارج وارد می‌شود.

این فعال صنعت لوازم خانگی در پایان تاکید کرد: ما به وزارت صمت اعلام کرده‌‌‌ایم ارزی که به ما می‌دهند چه ارز نیمایی، چه ارز حاصل از صادرات، به هر شکلی که هست باید در روندی شفاف صورت گیرد. تحقق این هدف در سالی که با عنوان سال جهش تولید نام‌گذاری شده دارای الزاماتی است که یکی از آنها تامین ارز لازم برای تولیدکنندگان و واردکنندگان است تا بتوانند کالای خود را با قیمت نهایی مناسب‌‌‌تری در بازار به فروش برسانند.

بررسی تورم لوازم خانگی نشان می‌دهد که در تیر ماه تورم این بخش ۳۸‌درصد بوده است؛ یعنی افراد برای خرید محصولات این گروه‌‌‌های کالایی باید حدود ۳۸‌درصد بالاتر از نرخ واقعی را بپردازند.

نکته جالب توجه این است که تورم ماهانه این بخش نیز رقم ۲/ ۳‌درصد را نشان می‌دهد. یعنی این گروه کالایی نسبت به خرداد ماه ۲/ ۳‌درصد افزایش تورم را تجربه کرده است.

با توجه به وضعیت پیش آمده، به نظر می‌رسد نیاز است که حاکمیت برای جلوگیری از زیان‌دهی فعالان حوزه لوازم خانگی و خروج بازار از رکود تدبیر اساسی داشته باشند. در این خصوص کاهش قیمت مواد اولیه به منظور کاهش قیمت نهایی لوازم خانگی در سطح کلان و ارائه طرح‌‌‌هایی برای کمک به مردم جهت خرید لوازم خانگی در سطح خرد می‌تواند از جمله راهکارها برای حل مقطعی رکود بازار لوازم خانگی باشد.