ایران وارد فاز ال‌نینو می‌شود / توقف بحران خشکسالی چقدر محتمل است؟

به گزارش اکونگار، بر اساس گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ۹۷ درصد مساحت کشور با بحران خشکسالی دست به گریبان بوده و این وضعیت در حال تشدید است.

سال گذشته هم مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی اعلام کرد که 90درصد کشور درگیر بحران خشکسالی است و میزان بارندگی‌ها در سال‌های اخیر 30درصد کمتر از حد نرمال است. 

در پایان سال 1401، مرکز  ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی اعلام کرد که در سالهای اخیر،  از مهر تا ۱۰ دی متوسط بارندگی کشوری باید حدود  ۶۵ میلی متر می‌شد که این رقم در سال1402 حدود ۴۲ میلی متر بوده و ۳۰ درصد کمتر از حد نرمال جهانی بارندگی داشتیم. این مرکز اعلام کرد که در استان تهران بارندگی ۶۲ درصد و همدان ۷۲ درصد کمتر از نرمال بوده است.

در آغاز سال 1402، مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی اعلام کرد که با پدیده ال‌نینو رو به رو هستیم و سال جاری بارندگی‌های قابل توجهی در کشور خواهیم داشت. 

در ابتدا اعلام شده بود که بارندگی‌ها از آبان آغاز خواهد شد و در آذرماه شاهد قوت گرفتن پدیده ال‌نینو خواهیم بود، اما در آبان‌ماه سال جاری تنها دو روز بارندگی مداوم در کشور به ثبت رسید که رکود چندانی هم برجای نگذاشت. 

آغاز بارش‌های سیل‌آسا در آذرماه!

به گزارش تسنیم، احد وظیفه اظهار کرد: طی چند هفته گذشته هجوم هوای گرم شمال آفریقا به‌سمت سمت شرق اروپا باعث شد سامانه‌های مهاجر که در مدیترانه شرقی توسعه می‌یافتند و پس از آن وارد ایران می‌شدند، تضعیف شود.

وی ادامه داد: در بارش‌های فصل سرد سال عمدتاً سامانه‌هایی خیلی مؤثر هستند که در شرق مدیترانه توسعه می‌یابند و در ادامه باعث توسعه جریان‌های سطوح زیرین از سمت دریا از اقیانوس هند و دریای سرخ به‌سمت ایران می‌شوند.

وی با بیان این‌که "امسال این اتفاق به‌دلیل هجوم هوای گرم از مناطق شمالی آفریقا به‌سمت اروپای شرقی و خاورمیانه روی نداد"، افزود:‌ در نتیجه به‌خصوص در آبان‌ماه با کم‌بارشی‌های گسترده مواجه شدیم.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با تأکید بر این‌که "آبان‌ماه به‌خصوص نیمه دوم ماه گذشته از لحاظ بارشی برای کشور اهمیت داشت"، اضافه کرد: خوشبختانه این شرایط تا حدودی برطرف شده است. هفته گذشته سامانه‌های بارشی از شرق مدیترانه و اروپای شرقی به‌سمت خاورمیانه حرکت کرد که بارش‌های خوبی در جنوب غرب و جنوب ایران داشت.

وظیفه گفت: امیدواریم با توجه به شرایط دورپیوندی دیگری که در بارش‌ها مؤثرند و در زمان حاضر در فاز مناسب قرار دارند به‌تدریج و به‌خصوص در آذرماه شرایط بارندگی بهبود یابد و وضعیت از این که هست بهتر شود.

وی درباره ال‌نینو نیز گفت: ایران از نظر دمایی در محیط اقیانوس آرام در فاز ال‌نینو  یعنی فاز مثبت یا همان گرم قرار دارد. به‌طور آماری و نه دقیق با ال‌نینو بارش‌ها در ایران به‌خصوص در عرض‌های جنوبی و جنوب غرب کشور بیشتر از نرمال می‌شود و گرایش به بهبود بارندگی‌هاست. این بارندگی‌ها به‌خصوص در پاییز و‌ آذرماه‌ است.

نقش عوامل غیرقابل پیش بینی بر میزان بارش‌ها

وی با ابراز این‌که ال‌نینو یک اثر مثبت در بارندگی دارد، تصریح کرد: البته عوامل دیگری در بارش‌ها تأثیرگذار هستند که پیش‌بینی‌پذیر هم نیستند، این عوامل در بازه زمانی کوتاه‌مدت می‌توانند اثر ال‌نینو را افزایش یا کاهش دهند، همین عوامل با هجوم هوای گرم از شمال آفریقا باعث شدند چرخنده‌های منطقه مدیترانه تقویت و وارد ایران شوند تا ساختار تأثیر ال‌نینو خنثی شود.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی یادآور شد: به‌طور نرمال در سال‌های ال‌نینو بارندگی‌ها در ایران بیشتر از نرمال بوده است، به‌طور مشخص طی نیم قرن اخیر وقتی آمار بلندمدت را بررسی می‌کنیم به همین اعداد و ارقام می‌رسیم، امیدواریم با تغییرات صورت‌گرفته رفته رفته بارش‌ها بهبود یابد و به شرایط نرمال در انتهای پاییز و اوایل زمستان برسیم.

به گزارش «اکونگار»، مرکز پژوهش‌های مجلس سال گذشته در گزارشی اعلام کرد که براساس شاخص های استاندارد بین المللی، به دلیل عدم قطعیت‌ها در بارش سالیانه و نیاز اساسی به تأمین حقابه‌های زیست محیطی، میزان برداشت از منابع تجدیدپذیر نباید بیش از ۴۰ درصد باشد. اما در حال حاضر میزان برداشت از منابع آب تجدیدپذیر کشور بیش از دو برابر استاندارد توصیه شده و در برخی موارد حتی بیش از ۱۰۰ درصد آب تجدیدپذیر است. هم زمان با کاهش منابع آب و رشد جمعیت همراه با توزیع غیر اصولی و غیر آمایشی، شاخص سرانه منابع آب در دسترس کمتر شده است. بر اساس پیش بینی ها، در افق ۱۴۲۰ با فرض جمعیت ۱۰۶ میلیون نفری و در دسترس بودن ۱۰۳ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر، سرانه آب به ۹۷۶ مترمکعب در سال می رسد که بیانگر وضعیت بحران آبی در کشور است. گفتنی است این ارقام متوسط کشوری است و شدت بحران در مناطق وسیعی از کشور به مراتب بیشتر از این آمار است.