شرایط حاد دشت‌های کشور / بارش‌های فرانرمال پاییزی خشکسالی را جبران می‌کند؟

به گزارش اکونگار بر اساس آمارهای مرکز ملی خشکسالی ایران، ۹۷ درصد مساحت کشور با درجات مختلف خشکسالی بلندمدت مواجه است. از این میان ۵.۵ درصد خشکسالی خفیف، ۲۸.۵ درصد دچار خشکسالی متوسط، ۵۰ درصد خشکسالی شدید و ۱۳ درصد با خشکسالی بسیار شدید را تجربه می‌کنند.

در سال آبی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، میزان بارندگی کشور به طور متوسط ۴۰ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بود. این کمبود بارندگی در استان‌های جنوبی و جنوب شرقی کشور بیشتر بود و در برخی مناطق مانند سیستان و بلوچستان به ۸۵ درصد رسید.

در جدول زیر برخی از آمارهای خشکسالی ایران در سال‌های اخیر آمده است. 

به گزارش تجارت نیوز، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی می‌گوید: «پیش‌بینی می‌شود که بارندگی در پاییز و زمستان امسال نرمال یا فراتر از نرمال باشد، اما باز هم این بارندگی کمبود شدید آب در ایران را جبران نمی‌کند. استخراج بسیار از منابع آب زیرزمینی در دهه‌های گذشته باعث شده است که بسیاری از دشت‌های کشور به شرایط بسیار حاد برسند.»

او می‌گوید: «در بسیاری از شهرها مانند تهران بخش زیادی از آب مصرفی روزانه وابسته به سفره‌های زیرزمینی است. بنابراین کاهش ارتفاع سطح آب زیرزمینی تبعات ناگواری دارد.»

منابع آبی حال و روز خوبی ندارند. درصد پرشدگی برخی از سدها ماه‌هاست که از ۱۰ درصد بالاتر نرفته و گاهی حتی به صفر هم رسیده است. بررسی گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب ایران نشان می‌دهد در حال حاضر درصد پرشدگی ۳۹ سد کمتر از ۵۰ درصد است. برای مثال درصد پرشدگی سدهای رودبال داراب در استان فارس صفر، دوستی و طرق در استان خراسان رضوی نیز به ترتیب ۷ درصد و ۸ درصد است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره مهاجرت اقلیمی ناشی از خشکسالی می‌گوید: «شاید برخی از شهرهایی که با خشکسالی مواجه هستند، خالی نشوند چون آب شرب آنها به هر شکلی باشد، تامین می‌شود. اما روستاهای اطراف این شهرها خالی می‌شود.»

احد وظیفه ادامه می‌دهد: «این نوع مهاجرت بیشتر در مناطق شرقی و فلات مرکزی مشاهده می‌شود. برای مثال برخی از ساکنان اصفهان به استان‌های دیگر مانند لرستان و ایلام و مناطق شمال غرب کشور رفته‌اند.»

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره وضعیت برداشت از آب‌های زیرزمینی می‌گوید: «سطح برداشت از منابع آب زیرزمینی در کشور بسیار بالاست. یعنی حتی اگر بارندگی در سال‌های گذشته نرمال می‌بود، باز هم شرایط بدی داشتیم. با توجه با کاهش بارندگی وضعیت بدتر هم شده است. آمار برداشت از آب‌های زیرزمینی در کشور بیش از ۸۰ درصد است. برای اینکه شرایط ثابت بماند، برداشت‌ها نباید بیش از ۴۰ درصد شود. گفته می‌شود برای اینکه شرایط سرزمینی پایدار بماند، بهتر است برداشت از آ‌ب‌های زیرزمینی به ۲۰ درصد محدود شود. اگر نیازها خیلی شدید شود، در نهایت ۴۰ درصد باشد و بیش از آن نشود. در حالی‌که در ایران بیش از ۸۰ درصد است. این برداشت‌ها همان شرایط ناپایدار سرزمینی را رقم می‌زند. بنابراین حتی با بارش‌های نرمال ممکن است وضعیت وخیمی در پیش باشد.»