ریشه‌های کاهش مصرف گوشت و کالاهای جایگزین آن

به گزارش اکونگار به نقل از ایرانفود؛ فعالان حوزه تولید فرآورده‌های گوشتی در این باره با انتقاد از سیاست‌های دولت در حوزه قیمت و تخصیص ارز می‌گویند قیمت مواد اولیه به دلیل رشد بهای ارز تا حد زیادی رشد کرده و این موضوع باعث شده قیمت محصولات تولیدی برای این شرکت‌ها نیز افزایش شدیدی را تجربه کند. از سوی دیگر برای واردات مواد اولیه نیز با مشکل تخصیص ارز کافی روبه‌رو هستیم و طولانی شدن زمان دریافت ارز و پروسه‌های معمول جابه‌جایی ارز به دلیل تحریم‌ها هزینه‌های نقل و انتقال و خرید را افزایش داده که همه این موضوعات در نهایت روی قیمت تمام‌شده و هزینه تولید اثر مستقیمی دارد.

به عقیده فعالان این صنعت، قیمت گوشت وقتی به بالای ۵۰۰‌ هزار تومان و مرغ به بیش‌از ۱۰۰‌ هزار تومان می‌رسد تولید فرآورده‌های گوشتی با قیمت‌های پایین عملا ممکن نیست، مگر اینکه کیفیت محصولات تحت‌تاثیر قرار بگیرد یا محصولاتی با‌ درصد گوشت پایین روانه بازار شود که البته خریداران نیز می‌گویند ترجیح می‌دهند محصول با قیمت پایین تهیه کنند حتی اگر کیفیت آن هم پایین‌تر باشد.

افزایش قیمت گوشت و بازار فرآورده‌های گوشتی

در این رابطه دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی با اشاره به اینکه بازار فرآورده‌های گوشتی تابع مستقیمی از بازار گوشت است گفت: ارز ۴۲۰۰ تومانی در کشور که نهاده‌های دامی از آن تامین می‌شد روی قیمت محصولاتی مانند شیر و گوشت نیز اثر مستقیمی داشت و با حذف این ارز قیمت بسیاری از کالاها از جمله فرآورده‌های گوشتی ۲.۵ برابر افزایش را تجربه کرد که تاثیر منفی زیادی روی جذب مصرف‌کننده داشت.

به گفته جمال حسین‌زاده از سوی دیگر فرآورده‌های گوشتی مشمول ۹‌ درصد مالیات ارزش افزوده شده‌اند که این موضوع حتما روی قیمت و میزان مصرف خانوارها اثر منفی بر جای می‌گذارد. در حال حاضر گرایش مصرف‌کننده‌ها بیشتر به سمت کالاهای ارزان‌قیمت با گوشت کمتر سوق پیدا کرده و در شرایطی که در گذشته ۵۰‌ درصد از فرآورده‌های گوشتی از گوشت قرمز و ۵۰‌ درصد از گوشت مرغ تامین می‌شد، این نسبت در گوشت قرمز اکنون به ۲۵‌درصد تنزل یافته است. اتفاق دیگر اینکه بر اساس استاندارد ۲۳۰۳ در ۶ گروه کالایی از ۴۰‌ درصد تا ۹۰‌ درصد گوشت تولید می‌کنیم و امروز به دلیل قیمت‌های بالا، تمایل مصرف‌کنندگان به گوشت کمتر شده است.

این فعال صنعتی با انتقاد از نرخ‌های ارز در جامعه افزود: ما هر روز با یک نرخ ارز جدید مواجه هستیم و امروز نرخ ارز در حدود ۵۰‌ هزار تومان است. محدودیت‌های دیگری نیز برای تولید داریم، به عنوان مثال برای توسعه تولید به ارز کافی دسترسی نداریم و مسیر تامین ارز طولانی و زمان‌بر است. از طرفی برای قطعات یدکی خطوط تولید مشکلات زیادی داریم و نمایندگان شرکت‌های خارجی یا در ایران نیستند یا انبار آنها خالی است و تاثیر این موضوع روی تولید هر روز مشهود است.

هزینه‌های پنهان در تولید فرآورده‌های گوشتی

حسین‌زاده با بیان اینکه میزان استفاده از گوشت مرغ ۷۵‌ درصد تولیدات شرکت‌هاست ادامه داد: این محصول هر روز با یک قیمت اعلام می‌شود و به‌رغم آنکه قیمت‌های دولتی برای مرغ در بازار مطرح می‌شود، اما تولیدکنندگان با نرخ دولتی قادر نیستند حتی یک کیلو گوشت مرغ تهیه کنند و اکنون قیمت گوشت لاشه مرغ در کشتارگاه‌ها ۸۳‌ هزار تومان است که تولیدکننده باید ما‌به‌التفاوت قیمت را با قیمت‌های دولتی در یک فاکتور مجزا بپردازد.

او تصریح کرد: هرچند سامانه مؤدیان مالیاتی در تلاش است تا شفاف‌سازی مالیاتی را انجام دهد و ما هم از این موضوع حمایت می‌کنیم، ولی وقتی مواد اولیه با قیمت‌های غیرشفاف عرضه می‌شوند، هم تولیدکننده و هم دولت از این موضوع آسیب می‌بینند. از سمت دیگر وقتی قیمت‌گذاری دولتی و دستوری صورت می‌گیرد تولیدکننده ناچار است قیمت تمام‌شده را به نحوی کاهش دهد و نمونه این موضوع را ما در دهه‌های اول انقلاب هم داشتیم. در آن زمان ستاد بسیج اقتصادی در دهه ۶۰ به ما فرمولی می‌داد که محصولی با ۳۰‌ درصد گوشت تولید کنیم تا برای مصرف‌کننده ارزان تمام شود و امروز دوباره در همین نقطه هستیم و این در حالی است که قیمت دستوری هیچ نفعی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده ندارد.

به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی، چالش دیگری که تولیدکنندگان فرآورده‌های گوشتی با آن روبه‌رو هستند این است که قیمت گوشت در دامداری و کشتارگاه متفاوت است؛ به عبارتی قیمت گوشت لاشه با گوشت آماده مصرف یکسان نیست و استحصال و آماده‌سازی برای مصرف با ۳۰‌ درصد کاهش استخوان و پیه و ضایعات روبه‌رو است که باید در قیمت تمام‌شده لحاظ شود.

در مورد گوشت مرغ قضیه از این حادتر است، زیرا پس از استخوان‌گیری و پوست‌گیری و حذف قسمت‌های بال و گردن و... حدود ۴۶‌درصد وزن محصول باقی می‌ماند و متاسفانه کسی به این موضوعات توجهی نمی‌کند، بنابراین گوشت و مرغی که استفاده می‌شود به قیمت گوشت کشتارگاه تمام نمی‌شود و بسیار بالاتر است.

حسین‌زاده در زمینه چالش‌های حوزه توزیع گفت: هر وقت سیستم برای کنترل و نظارت به مشکل بر‌می‌خورد سرعت سراغ سیستم توزیع و پخش می‌رود و تقصیرها را به گردن آن می‌اندازد که این آدرس غلط است. اکنون اکثر شرکت‌های فرآورده‌های گوشتی دارای سیستم توزیع و پخش و سیستم تامین مواد اولیه هستند که قراردادهای بلندمدت با تامین‌کنندگان دارند و مشکلی بابت توزیع وجود ندارد.

واردات با مشکل روبه‌رو است

او با انتقاد از چالش‌های تامین گوشت وارداتی برای فعالان این صنعت افزود: برای واردات و ثبت‌سفارش گوشت محدودیت و معطلی‌های زیادی ایجاد می‌شود و اخذ موافقت‌ها و تخصیص ارز بانک مرکزی همگی باعث محدود شدن عملکرد فعالان این صنعت شده است. به عنوان مثال برای واردات ۳۰۰ تن گوشت باید یک میلیون دلار ارز نقد در ترکیه و در صرافی‌های آنجا به صورت نقدی دریافت و به حساب فروشنده پرداخت کنیم که هر کدام از این نقل و انتقال‌ها هزینه‌های سنگینی بر جای می‌گذارد و البته در قیمت‌ها هم محاسبه نمی‌شود.

از طرفی ارزی که برای واردات گوشت هندی اختصاص داده می‌شود اکنون ۳‌هزار یورو است. فروشنده‌های هندی اما با دلار کار می‌کنند و ۲۰۰ دلار برای تبدیل و ۲۰۰ دلار اضافه برای هر تن بابت قیمت گوشت (قیمت هر تن گوشت در هند ۳۴۰۰ دلار است) از تولیدکنندگان ایران دریافت می‌کنند و همه این موضوعات روی قیمت مصرف‌کننده ظاهر می‌شود.

به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی، محصولات ما به لحاظ ماهیت و صنایع غذایی محصولاتی محلی هستند و اکثر تولیدکنندگان معتبر دنیا برند خود را در مقصد بازار تحت نظارت تولید و عرضه می‌کنند. فرآورده‌های گوشتی شرایط نگهداری خاصی دارد و باید زنجیره سرد آن حفظ و ظرف ۴۵ روز مصرف شود، بنابراین صادرات نقش زیادی در بازار ما ندارد؛ جز چند شرکت که ظرفیت‌هایی را در بازار هدف ایجاد کرده‌اند. بقیه صادرات به صورت محدود برای افغانستان و عراق از شرکت‌های فعال در استان‌های مرزی انجام می‌شود.

سهم رو به رشد بازار گوشت در جهان

بازار گوشت و فرآورده‌های گوشتی از مهم‌ترین بازارها در صنعت غذا در جهان محسوب می‌شود که در سال‌جاری انتظار می‌رود گردش مالی آن به ‌هزار و 472 میلیارد دلار برسد. بررسی‌ها نشان می‌دهند این بازار در5 سال آینده سالانه نرخ رشدی 6.24 درصدی را تجربه خواهد کرد و به ‌هزار و 875 میلیارد دلار خواهد رسید که رقم بالایی است. همچنین بر اساس آمارها چین با رقم 273 میلیارد دلار بیشترین میزان گردش مالی را در این بازار از آن خود کرده است. در این بین سرانه مصرف گوشت و فرآورده‌های گوشتی برای مردم آمریکا در سال‌جاری در حدود 190 دلار خواهد بود. انتظار می‌رود میزان تولید گوشت تا سال 2028 به 182 میلیارد کیلوگرم برسد. همچنین سهم هر نفر از بازار گوشت در سال‌جاری در حدود 21 کیلوگرم خواهد بود.