برهم خوردن موازنه تولید و مصرف/ کسری ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتری بنزین در کشور

به گزارش اکونگار به نقل از خانه ملت، مشکل شلوغی جایگاه‌های بنزین در روزهای اخیر به یک چالش در اقتصاد کشور تبدیل شده بود. بسیاری از مردم باور داشتند که گرانی بنزین در راه است و محدودیت‌های اعمال شده در راستای افزایش قیمت بنزین است. شلوغی پمپ بنزین‌ها در هفته‌های گذشته به جلسات هییت دولت و جلسات عمومی مجلس و کمیسیون‌های مربوطه کشیده شد. در نهایت هم پرونده افزایش قیمت بنزین در کشور بدون اعلام نتیجه مشخص همچنان بازماند. 

مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، درباره موضوعات پیش آمده پیرامون مسئله بنزین در کشور و اجرای طرح ایجاد محدودیت در سوخت‌گیری، گفت: این روزها شاهد تصمیمات جدیدی در حوزه بنزین کشور هستیم چراکه ناترازی بنزین واقعیتی غیرقابل انکار است و سال جاری موازنه تولید و مصرف به شکل قابل‌توجه‌ای به هم خورده است، البته طی روزهای گذشته مشکلاتی در  نحوه توزیع این سوخت در جایگاه‌های سراسر کشور به وجود آمد به‌همین دلیل کمیسیون انرژی با برگزاری جلساتی سعی بر کاهش مشکلات داشت و هشدارهای لازم را دادیم. 

بنزین تا پایان سال گران نمی‌شود 

نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه از ابتدای سال تاکنون بنزین زیادی مصرف شده است، افزود: با توجه به اینکه میزان تولید کمتر از حدود 115 میلیون لیتر در روز است، نزدیک به 10 تا 15 میلیون لیتر کسری بنزین در کشور مواجه هستیم، این درحالی است که چند سال از زمان افزایش قیمت بنزین می‌گذرد با این وجود با توجه عدم ذکر افزایش قیمت در قانون بودجه توسط دولت و مجلس و تصمیمات اخذ شده به‌یقین تا پایان سال جاری قیمت این محصول به‌عنوان ابزاری برای کنترل مصرف در تمام دنیا افزایش پیدا نخواهد کرد.

وی تاکید کرد: با این اوصاف دولت طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها این اختیار را دارد نسبت به تعدیل قیمت اقدام کند، لذا درصورت داشتن برنامه‌ای در این رابطه، می‌تواند آن را در قانون بودجه سال 1403 پیش‌بینی کند، هرچند قضاوت و اظهارنظر از اکنون برای سال آینده کمی زود است.

اجرای طرح‌های غیرقیمتی در شرایط ناترازی بنزین ضروری است

نخعی با بیان اینکه اجرای طرح‌های غیرقیمتی در شرایطی که ناترازی بنزین نگران شده ضروری است، توضیح بود: این طرح‌ها عمدتا از جنس محدودیت هستند، به عنوان مثال سقف سوخت‌گیری هر خودرو در جایگاه‌ها و شهرهای مختلف از60 لیتر به 40 و 30 لیتر کاهش پیدا کرده است، البته فاصله بین هر بار سوخت‌گیری افزایش پیدا کرده، ضمن آنکه محدودیتی هم برای کارت آزاد جایگاه ایجاد شده است.

رصد مصرف بنزین افراد با استفاده از کارت سوخت شخصی ممکن است

این نماینده مجلس یادآور شد: با این اوصاف در یکی از بندهای تبصره 14 قانون بودجه سال 1402 دولت مکلف شده با ایجاد سازوکار مشخصی، حداقل 90 درصد مردم برای خودروهای سبک بنزینی از کارت شخصی سوخت خود استفاده کنند، البته این قانون به دلایل متعددی همچون به دست آوردن تحلیل‌های دقیق‌تر نسبت به رفتار جامعه در قبال سیاست‌های مختلف توزیعی تصویب شد چراکه با استفاده افراد از کارت جایگاه‌ها نمی‌توان تحلیل دقیقی را انجام داد اما درصورت استفاده از کارت شخصی می‌توان بازه‌های سوخت‌گیری افراد در ماه، تعداد و میزان سوخت‌گیری در هر استان و...  را رصد و ارزیابی کرد.

روش نادرست دولت برای اجرای  قانون استفاده از کارت‌های سوخت شخصی

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه جلوگیری از قاچاق سوخت مسئله دیگری است که در پی این تصمیمات محقق خواهد شد، اظهار کرد: از آنجا که افراد در استان‌های مرکزی بیشتر از کارت آزاد جایگاه استفاده می‌کردند، عده‌ای با سوءاستفاده از کارت شخصی به قاچاق در استان‌های مرزی اقدام می‌کنند و این مسئله قاچاق را در شهرهای مرزی افزایش داده است، به‌همین دلیل محدودیت‌ها ازسوی دولت بیشتر در استان‌های مرزی اعمال شد اما این مسئله گرفتارهای همچون ازدحام در جایگاه‌ها را برای مردم عادی به همراه داشت لذا به دلایل مذکور این بند در قانون سال جاری گنجانده است، هرچند معتقدم دولت با بدترین روش این قانون را اجرا کرد.

نخعی در ادامه توضیح داد: اگرچه در قانون تاکید شده دولت سازوکاری جهت تشویق مردم از کارت سوخت شخصی خود پیش‌بینی کند اما در اجرا عملا صورت مسئله پاک شد یا به جای استفاده از نظام تشویق و تنبیه نسبت به جمع‌آوری کارت‌های جایگاه‌داران اقدام کردند که مشکلات بسیاری را برای مردم ایجاد کرد چراکه بعضا مردم کارت سوخت خود را به دلایل مختلف همراه ندارند به همین دلیل عملا امکان سوخت‌گیری نداشتند.

راه‌اندازی جایگاه‌های سوخت گوچک مقیاس ضروری است

وی با بیان اینکه انتظار است دولت برنامه‌ریزی دقیق‌تری در این رابطه داشته باشد تا مردم به دنبال سازوکارهای تشویقی مشتاقانه از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند، اضافه کرد: اگرچه اجرای طرح‌های همچون ایجاد جایگاه‌هایی کوچک مقیاس با سکوهای محدود در حاشیه آزادراه‌ها در کلان شهرها طی سال‌های گذشته متوقف شد، اما شنیده‌ها حاکی از به جریان انداختن مجدد این طرح‌ها است چراکه اجرای این طرح‌ها در شهرهای بزرگی مانند تهران -که فاصله جایگاه‌های آن معنا دارد است، می‌تواند در کاهش ازدحام در جایگاه‌ها موثر باشد.  

این نماینده مردم در مجلس ادامه داد: همچنین با توجه به قیمت بالای زمین در کلان شهری مانند تهران بخش خصوصی چندان تمایلی به ایجاد جایگاه و ورود به این عرصه ندارد لذا کمک سایر سازمان‌ها همچون شهرداری می‌تواند به افزایش تعداد جایگاه‌ها کمک کند.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه به بی‌انگیزی مردم در استفاده از سوخت‌های جایگزین همچون سی.ان.جی یکی دیگر از علل افزایش مصرف بنزین است، افزود: همچنین باید افزایش ترددها و مسافرت‌ها در فصل تابستان را نیز به عوامل فوق اضافه کرد لذا امیدواریم با مدیریت صحیح مشکلات مردم را به مرور کاهش داد.

مشکلات مردم نتیجه کوتاهی مسئولان در اقداماتی است که انجام نداده‌اند

وی با تاکید بر اینکه مشکلات ایجاد شده نتیجه کوتاهی مسئولان در اقداماتی است که انجام نداده‌اند، توضیح داد: اگرچه سالانه یک و نیم میلیون خودرو شخصی وارد ناوگان حمل و نقل کشور می‌شود اما خروجی موثر و مناسبی صورت نمی‌گیرد چراکه چندین سال است موضوع خروج خودروهای فرسوده از سیستم حمل و نقل کشور اجرایی نمی‌شود این در حالی است که عدم توسعه حمل و نقل عمومی را نیز باید به این مهم افزود.

استراتژی خاصی برای مدیریت سوخت در کشور وجود ندارد

نخعی بر ضرورت ایجاد تنوع در سبد سوخت کشور تاکید کرد و افزود: در حالی بار و سهم اصلی تامین سوخت خودروها بر دوش بنزین است که باید سبد سوخت را در کشور متنوع کرد، این در حالی است که هنوز سند جامع سوخت تدوین نشده و به طبع آن هیچ استراتژی برای مدیریت سوخت در کشور وجود ندارد.

وی مطرح کرد: اگرچه استفاده از سی.ان.جی در یک مقطع زمانی رشد خوبی در کشور داشت اما سال‌ها است این مهم نیز به حال خود رها شده است لذا ضروری است در کنار توسعه خودروهای برقی، جایگاه‌های  سی.ان.جی و خودروهای دوگانه‌سوز را در کشور توسعه دهیم.

مصرف بنزین خودروهای داخلی بسیار بالاتر از استاندارهای جهانی است

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با یادآوری اینکه خودروهای تولید داخلی بسیار بی‌کیفیت بوده و مصرف بنزین آن‌ها بسیار بالاتر از استاندارهای جهانی است، افزود: با این اوصاف ناترازی کنونی بنزین تعجب‌برانگیز نیست چراکه نتیجه سال‌ها مدیریت اشتباه مدیران بر بخش‌های مختلف مدیریتی کشور است، بنابرین طراحی سند جامع سوخت و ایجاد تنوع در سوخت کشور ضروری است.

وی همچنین ایجاد تنوع در محصولات پالایشگاه‌ها را ضروری دانست و گفت: معمولا فرآورده‌های پالایشگاه‌ها که ارزش‌افزوده کمتری دارند مانند نفت کوره، در سبد محصولات پالایشگاهی سهم بالاتری دارند، در حالی که باید سهم فرآوردهای سبک مانند ال.پی.جی، بنزین، نفت سفید و نفت گاز را در سبد محصولات تولیدی پالایشگاه‌ها افزایش داد، البته این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری و ورود تکنولوژی‌های جدید و شرکت‌های دانش‌بنیان برجسته داخلی به صنعت نفت است.

این نماینده مجلس اضافه کرد: در ادامه این توضیحات باید تاکید کنم؛ در جریان صحبت از بنزین نباید نگاه‌ها صرفا به افزایش قیمت معطوف شود چراکه موارد متعدد دیگری در این بحث همچون موضوعات فنی و تخصصی مهم هستند و باید تمامی این موارد در کنار هم دیده شوند لذا اگر می‌خواهیم طی 5 تا 10 سال آینده معضلی به‌عنوان ناترازی بنزین در کشور وجود نداشته باشیم و حتی مانند گذشته به صادرکننده این محصول تبدیل شویم، باید این موارد را توامان در کنار هم مورد توجه قرار داد.

زمزمه واردات بنزین نیز شنیده می‌شود

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس یادآور شد: اگرچه ایران چند سال گذشته به‌دنبال راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به صادرکننده بنزین تبدیل شد اما اکنون به دلیل اقدامات و تصمیمات اشتباه مسئولان نه تنها این فرصت را از دست داده بلکه زمزمه واردات بنزین نیز شنیده می‌شود.

به گفته وی اصلاح کیفیت خودروهای داخلی، افزایش جایگاه‌ها، جلوگیری از قاچاق بنزین، توسعه حمل و نقل عمومی، خروج خودروهای فرسوده از دایره ناوگان حمل و نقل و... ازجمله اقداماتی است که دولت باید در راستای کاهش ناترازی بنزین در کشور جدی بگیرد. با توجه به حداقل دستمزد در کشور می‌توان گفت قیمت بنزین نه تنها پایین نیست بلکه بالا هم هست.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: حتی اگر بنا است طی سال‌های آینده قیمت بنزین افزایش پیدا کند نباید به‌صورت یک شوک قیمتی باشد و این اتفاق باید به تدریج و با شیب ملایم طی چند سال صورت بگیرد، درواقع هرچند قیمت بنزین نسبت به سایر کالاها در کشور و حتی نسبت به قیمت این محصول در کشورهای همسایه ارزان‌تر است اما در مقام با مقایسه با حداقل دستمزد در کشور متوجه می‌شویم نه تنها این قیمت چندان پایین نیست بلکه می‌توان آن را قیمت بالایی نیز دانست، بنابراین ضروری است با در نظر گرفتن ملاحظات معیشتی مردم، مجموعه‌ای از اقدامات را برای رفع ناترازی بنزین در کشور اجرایی کرد.