زنگ هشدار ورود ایران به دوره خطرناک پسامنابع
محمد فاضلی، جامعه‌شناس، با بیان اینکه ایران وارد دوره پسامنابع شده و با ناترازی‌های جدی روبروست، گفت: در این وضعیت همکاری بخش‌خصوصی با دولت در باز تخصیص منابع، ضروری و حیاتی است.
به گزارش اکونگار به نقل از اتاق ایران، محمد فاضلی، جامعه‌شناس، در گزارشی با عنوان اتاق‌های بازرگانی و مشکل آب و انرژی به تشریح مسائل مرتبط با مصرف آب و انرژی در ایران پرداخت و گفت: مسئله آب در ایران به مصرف آن نسبت به تولید ناخالص داخلی برمی‌گردد، نه تولید آب. به‌عنوان‌مثال، در آلمان به ازای هر یک دلار ارزش تولید شده، ۹ لیتر آب مصرف می‌شود، درحالی‌که این عدد در ایران ۴۷۰ لیتر است. بنابراین مشکل ایران، تولید آب بیشتر نیست و انتقال آب از دریا طرح‌های بی‌ربطی هستند.
او در نشست شورای گفت‌وگوی استان البرز، به مصرف انرژی در ایران اشاره کرد و افزود: سرانه مصرف انرژی ایران در بخش صنعت ۱.۶ برابر متوسط جهانی است. سرانه مصرف گاز در ایران ۶.۳ برابر و مصرف فرآورده‌های نفتی ۱.۵ برابر متوسط جهانی است.
فاضلی با اشاره به مقایسه مصرف انرژی بین ایران و ترکیه اظهار کرد: تمام انرژی مصرفی در ترکیه به ازای هر نفر ۱۱ هزار کیلووات ساعت است، درحالی‌که این عدد در ایران ۱۳ هزار و ۴۰۰ کیلووات ساعت است و تولید ناخالص داخلی ایران حدود نصف تولید ناخالص داخلی ترکیه است.
او افزود: گفته می‌شود ایران با کمبود ۲۰ هزار مگاوات نیروگاه مواجه است و تأمین سوخت و هزینه ایجاد این میزان نیروگاه به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
وارد دوره پسامنابع شده‌ایم
فاضلی تأکید کرد: اتاق‌های بازرگانی باید کمک کنند تا مردم متوجه شوند که ایران وارد عصر پسامنابع شده است. در این دوره نه دلار ارزان وجود دارد و نه امکان فروش نفت و انرژی و آب ارزان به قیمت نابودی منابع طبیعی. فرونشست زمین تهدیدی جدی برای سرزمین است. در عصر پسامنابع، باز تخصیص منابع، اصلی‌ترین ایده است و باید منابعی که به بدترین شکل ممکن مصرف شده‌اند، باز تخصیص یابند.
او به مصرف آب در ایران اشاره کرد و گفت: ایران سالانه ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند، درحالی‌که کره جنوبی تنها ۲۶ میلیارد مترمکعب مصرف می‌کند، با این تفاوت که تولید ناخالص داخلی کره جنوبی دو هزار میلیارد دلار است.
در خصوص وضعیت خراسان رضوی، فاضلی بیان کرد: در این استان، ۴۷ درصد از برق صرف چاه‌های آب می‌شود، اما راندمان این چاه‌ها در سال ۱۴۰۲ تنها ۱۹ درصد بوده است. اگر راندمان این چاه‌ها به ۵۰ درصد برسد، معادل ۲۰ درصد مصرف برق استان کاهش خواهد یافت.
او به هزینه ۱۴ میلیارد یورویی برای انتقال آب از دریا به مشهد اشاره کرد گفت: این شرایط نشان می‌دهد که آیا باید برای ساخت نیروگاه جدید سرمایه‌گذاری کرد یا برای افزایش راندمان چاه‌های آب؟!
فاضلی تصریح کرد: صنعت باید سرمایه‌گذاری کند تا مصرف آب و انرژی را با افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی کاهش دهد و این منابع را به سمت صنعت هدایت کند. اتاق‌های بازرگانی باید مسائل را در سطح محلی تعریف کرده و راه‌حل‌های محلی ارائه دهند. دولت و بخش خصوصی باید در فرآیند باز تخصیص همکاری کنند و بخش خصوصی باید ریسک اصلاحات را با دولت به اشتراک بگذارد. اگر بخش خصوصی به این فهم جدید نرسد، کشور و درنهایت این بخش نابود خواهد شد.
