«اکونگار» بحران صندوق‌های بازنشستگی را بررسی می‌کند
افزایش یک میلیونی تعداد بازنشستگان تامین اجتماعی در یک‌سال/ ادغام صندوقها قانونی است؟
درحالی که صندوق‌های بازنشستگی کشورمان به دلیل سوء مدیریت طی سال‌های اخیر در ورشکستگی کامل به سر می‌برند، ادغام صندوقها روز به روز قوت می‌گیرد.
اکونگار، فهیمه اکبری صحت- از نیمه دوم دهه ۹۰ موضوع بحران صندوق‌های بازنشستگی و ورشکستگی آنها به یک مساله ملی تبدیل شده است. طبق اعلام مرکز پژوهشهای مجلس تا پایان سال ۱۴۰۱ از میان ۱۷ صندوق بازنشستگی فعال کشورمان ۱۵ صندوق رسما ورشکسته شده‌اند و تنها دو صندوق وکلا و روستایی- عشایری وضعیت نسبت بهتری نسبت به سایر صندوقها دارند.
۷۰درصد بازنشستگان مستمری بگیر تامین اجتماعی هستند
صندوق تامین اجتماعی بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور است که بیش از ۵۰درصد از بازنشستگان مستمری بگیر این صندوق به شمار می‌روند. اما طبق اعلام علی دهقانی کیا رئیس کانون بازنشستگان شهر تهران با اشاره به اینکه حدود 70 درصد از بازنشستگان کشور مستمری‌بگیر سازمان تامین اجتماعی هستند و صندوق تامین اجتماعی بیشترین بار مالی مستمری بازنشستگان را به دوش می‌کشد.
جمعیت نزدیک به ۴و نیم میلیونی بازنشستگان تامین اجتماعی
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، هفته گذشته با اعلام اینکه جمعیت مستمری‌بگیران رو به افزایش است، اعلام کرد تعداد بازنشستگان تامین اجتماعی بیش از ۴میلیون و ۳۰۰هزار نفراست. درحالی که طبق آمار در سال ۱۴۰۲ تعداد بازنشستگان ۳میلیون و ۸۰۰هزار نفر بود و جمعیت تحت پوشش این سازمان بیش از ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار خانواده بیمه شده اصلی اعلام شده بود.
روند صعودی افزایش تعداد بازنشستگان
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در فاصله سال‌های 1399 تا 1423 جمعیت مستمری‌بگیران صندوق با سرعت بالایی رو به افزایش است و پیش‌بینی می‌شود تعداد بازنشستگان جدید سالانه از حدود 145 هزار نفر در سال 1399 به بالای 605 هزار نفر در سال 1423 برسد.
همچنین کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در سال 1443 کل جمعیت مستمری‌بگیران با عبور از 18 میلیون پرونده از جمعیت بیمه‌پردازان بیشتر شود و در نتیجه نسبت پیشتیبانی صندوق به عددی پایین‌تر از 1 برسد. از طرف دیگر نسبت منابع نقدی به مصارف از حدود 82 درصد در سال 1399 به حدود 28 درصد در سال 1423 خواهد رسید و بر این اساس نرخ حق بیمه لازم برای برابری منابع و مصارف صندوق از حدود 20 درصد در سال 1399 به حدود 65 درصد در سال 1423 افزایش می‌یابد. با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت بحران صندوق‌های بازنشستگی در سال‌های آینده تاثیر به سزایی در اقتصاد و جامعه کشور خواهد گذاشت.
تعیین تکلیف صندوق‌های بازنشستگی در لایحه بودجه ۱۴۰۴
طی سال‌های اخیر دولت‌ها در لایحه بودجه با تاکید بر خروج از بنگاه داری و تعیین تکلیف شرکت‌های دولتی، برای پوشش کسری بودجه صندوق‌های بازنشستگی رقم قابل‌توجهی را لحاظ می‌کنند. درحالی که همین صندوقها به صورت مستقیم و یا سهام‌داری منابع چندین شرکت اقتصادی را در دست داشتند. با این وجود شرکت‌های زیان‌ده ذیل صندوق‌های بازنشستگی همیشه به یک دغدغه برای دولت‌ها تبدیل شده‌اند.
دولت چهاردهم در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تصمیم دارد تغییر جدی در مدیریت شرکت‌های ذیل صندوق‌های بازنشستگی ایجاد کند و به نظر می‌رسد، ادغام صندوق‌های بازنشستگی به صورت جدی دنبال شود.
پرداخت ۹۰درصد منابع صندوق‌های بازنشستگی توسط دولت
در هفته‌های اخیر، رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که بیش از ۹۰درصد منابع مورد نیاز صندوقها از سوی دولت پرداخت می‌شود و تمام بار مالی حقوق بازنشستگان بر دوش دولت است.
مخالفت کمیسیون اجتماعی مجلس با ادغام صندوقها بازنشستگی
درحالی که به نظر می‌رسید، طبق پیشنهاد دولت و بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۴ صندوق‌های بازنشستگی در صندوق تامین اجتماعی ادغام شوند، اما هفته گذشته کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی رسما با ادغام صندوقها مخالفت کرد.
قانون چه می‌گوید؟
اما واقعیت این است که با وجود مخالفت مجلس، براساس ماده ۱۱۳ قانون مدیریت خدمات کشوری، «دولت مکلف شد تا پایان قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خصوص تجمیع کلیه صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری و تأمین اجتماعی در سازمان تأمین اجتماعی اقدامات قانونی لازم را به عمل آورد.»
انحلال کدام صندوق‌های بازنشستگی جدی است؟
در همین خصوص حجت میرزایی، رئیس مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی گفت: بر اساس لایحه بودجه سه صندوق بازنشستگی کشوری، فولاد و هما منحل می‌شوند و دولت تمام تعهدات این صندوقها تا آخرین بازنشسته را بر عهده خواهد گرفت و دارایی آنها در اختیار دولت قرار خواهد گرفت.
