به گزارش اکونگار
امضای قرارداد ساخت قطار ملی با مترو در سال 98
بر اساس ماده ۵۴ برنامه ششم توسعه کشور، صنعت ریلی با مدیریت و حمایت وزارت صمت و معاونت علمی باید تا سقف ۸۵ درصد ساخت داخل شود. با هدف اجرایی شدن این ماده، معاونت علمی رئیس جمهور در دولت قبل با حمایت وزارت صمت و شهردار وقت تهران، قرارداد ساخت یک رام قطار ۷ واگنه ملی با کارفرمایی شرکت متروی تهران را جهت تحقق ماده ۵۴ در شهریور ۱۳۹۸ منعقد کرد. در این پروژه قرار بود طراحی قطار به صورت ۱۰۰ درصد داخلی و حجم ساخت داخل ۸۵ درصد باشد و ۱۵ درصد بقیه متعلق به واردات قطعات برقی و مکانیکی باشد که ساخت داخل ندارند و یا ساخت داخل آنها صرفه اقتصادی برای ساخت یک رام قطار ایجاد نمی کند.
در این پروژه شرکت واگن تهران، متعلق به شرکت متروی تهران، سازنده بدنه تزیینات داخلی و مونتاژ نهایی شده و ساخت بوژی به عهده شرکت مپنا، ساخت سیستم رانش الکتریکی و کنترل به عهده جهاد دانشگاهی و ساخت ترمز و درب ها به شرکت تیوان ترمز گذاشته شد.
ساخت قطار ملی چه مسیری را طی کرد؟
زمان اجرای پروژه ۱۸ ماه بود و جهت انجام عملیات طراحی، نظارت بر ساخت داخل، مونتاژ و انجام کلیه تست‌های استاندارد، کارگروهی در شرکت مترو تهران تشکیل شد. با یک شرکت معتبر اروپایی نیز قرارداد بسته شد که کلیه مدارک طراحی و تست بر اساس استانداردهای بین المللی تهیه و برای این شرکت ارسال شود تا در نهایت گواهی صحت عملکرد قطار و گواهی پذیرش مسافر توسط این شرکت صادر شود.
با توجه به انتخاب درست عوامل طراحی و ساخت قطار ملی مترو و هماهنگی کامل بین شرکت مترو، شرکت واگن تهران و سازنده‌ها، ساخت قطار ملی مترو در اسفند ۱۳۹۹ به پایان رسید و تست گرم آن آغاز شد. از تابستان سال ۱۴۰۰ و با پیگیری معاونت علمی، جلساتی در معاونت اقتصادی معاون اول رئیس جمهور در ریاست جمهوری برای نحوه تامین بودجه تولید انبوه و ساختار لازم برای انجام تولید انبوه با حضور نماینده معاونت علمی ، معاون اقتصادی معاون اول، نماینده مترو و شهرداری، نماینده سازمان ایدرو و نماینده سازندگان تشکیل می شد.
با شروع فعالیت دولت سیزدهم پیگیری تامین بودجه به وسیله معاونت علمی و دبیر ستاد حمل و نقل پیشرفته معاونت، از طریق معاون اول رئیس جمهور پیگیری شده و در نهایت گفته شد که برای سال اول تولید انبوه ۷۷ میلیون یورو از محل تهاتر نفت توسط بانک شهر اختصاص یافته است.
به علت نداشتن بستر استاندارد برای انجام آزمایش‌های کنترل کیفیت قطار با هماهنگی شرکت بهره‌برداری مترو از بستر تست کوتاه این شرکت آن هم در صورت عدم نیاز خود شرکت بهره‌برداری از ساعت ۱۱ شب الی ۳ صبح استفاده می شد در صورتی که نیاز به استفاده از خطوط مترو با طول بسیار بزرگتر و سایر ویژگی‌ها مثل قوس‌های مختلف بود، گرفتن مجوز استفاده از خطوط مترو به علت حساسیت خطوط و حجم مسافری که در طول روز جابجا می کرد، این مجوز تا پیدا شدن فرصت مناسب چندین ماه به طول انجامید ولی در نهایت با ریسک پذیری مدیریت شرکت بهره‌برداری این آزمایشات انجام گرفت.
بالاخره بهمن 1402، قطار ملی مجوز پذیرش مسافر گرفت
انجام کلیه آزمایش‌های کنترل کیفیت قطار و امنیت سفر با آن نیز در پاییز سال ۱۴۰۲ به پایان رسید و با توجه به اینکه مدارک به صورت پیوسته برای شرکت مشاور ارسال شده بود ، در نهایت در بهمن ۱۴۰۲ گواهی مجاز بودن قطار ملی به پذیرش مسافر و حرکت خطوط مترو توسط این شرکت صادر شد.
در آن مقطع در مصاحبه‌ها گفته شد که در صورت داشتن مسیر استاندارد تست مستقل با کلیه قوس ها و شیب و فرازهای مورد نیاز، این آزمایشات حداکثر در ۶ ماه قابل انجام بودند.
ارز تولید قطار ملی تخصیص یافت؛ نامه ترک تشریفات گم شد!
با توجه به اینکه قطار ملی اکثر آزمایشات استاندارد را با موفقیت به پایان رسانده بود از سال ۱۴۰۲ برای تامین ارز و همچنین گرفتن مجوز ترک تشریفات اقدام شده و بر اساس اطلاعات دریافت شده ، ارز در حساب بانک شهر نشسته و برای انجام ترک تشریفات اقدام شده، ولی در نهایت تعجب ادعا شد صورت جلسه ترک تشریفات گم شده و با اینکه چند ماهی است که برای ترک تشریفات جدید اقداماتی صورت گرفته، اما هنوز نهایی نشده است.
اختصاص ارز ساخت قطار داخلی به خرید اتوبوس چینی!؟
در پاسخ به پیگیری ها، می گویند چند ماهی است نامه‌ای از طرف مدیر سازمان شهرداری‌ها ارسال شده و گفته‌اند این ارز برای تامین ۱۵ درصد سهمیه ارز خرید اتوبوس و تکمیل ۱۵ درصد سهمیه ارزی خرید ۶۳۰ دستگاه قطار مترو از چین اختصاص یابد. مساله ای که بعدها وزارت کشور آن را تکذیب کرد و گفته شد چنین نامه‌ای ارسال نشده است.
قرارداد بسته شود، 9 ماهه قطار اول را تحویل می دهند
به گزارش جماران، اکنون سازندگان قطار ملی مترو می گویند با توجه به اینکه آزمایشات قطار ملی مترو با موفقیت به پایان رسیده و قطار ملی در مسیر ایستگاه شاهد در بهشت زهرا تا فرودگاه امام خمینی و شهر پرند در رفت و آمد و انتقال مسافر است، در صورت انعقاد قرارداد ساخت ۱۰۵ دستگاه واگن قطار ملی مترو، قطار اول ظرف ۷ تا ۹ ماه آینده آماده تحویل بوده و بقیه واگن‌ها نیز حداکثر طی یک سال و نیم به صورت کامل تحویل می شوند. البته این به شرطی است که پیش پرداخت مناسبی برای ساخت داده شود تا با توجه به تحریم و نوسانات قیمت ارز و ریال خریدهای خارجی و داخلی پروژه در ابتدای شروع پروژه انجام شود.
مقامات وزارت صمت توان ساخت داخل واگن مترو را در سال اول ۱۰۰ دستگاه می دانند که به سالیانه ۱۰۰ دستگاه قابل افزایش است. بر اساس اعلام مقامات وزارت صمت قرار بوده که از ۱۰۵۰ دستگاه واگن مورد نیاز شهر تهران ۶۳۰ دستگاه توسط چینی ها تامین شده و ۴۲۰ دستگاه در قالب ۴ قرارداد 105 واگنه با تولید قطار ملی مترو تامین شود.
حجم اشتغال انبوه با ساخت قطار ملی
بر اساس اظهارات سازندگان قطار مترو، ساخت قطار ملی مترو می تواند حجم اشتغال بسیار انبوه و با کیفیتی را برای مهندسان و فارغ التحصیلان دانشگاهی و تکنسینی و اداری در حوزه تولید و حجم اشتغال مناسبی را در حوزه خدمات و بهره‌برداری از این قطارها ایجاد کند. آنها مدعی هستند کسب دانش فنی طراحی و ساخت قطار ملی مترو آمادگی را در کشور برای طراحی و ساخت قطارهای پرسرعت بین شهری آماده کرده است و در صورت تامین بودجه مورد نیاز توسط معاونت علمی و راه آهن جمهوری اسلامی ایران ساخت یک رام قطار سه واگنه با سرعت سیر 300 کیلومتر بر ساعت تا ۳۰ ماه بعد از انعقاد قرارداد امکان‌پذیر است. کارشناسان معتقدند در مسیرهای زیر هزار کیلومتر تا ۱۲۰۰ کیلومتر بر ساعت استفاده از قطارهای پرسرعت گزینه و جایگزین مناسبی به جای هواپیما در مسافرت‌های بین شهری است.
با این اوصاف معلوم نیست چرا در این روزها خبر از انعقاد یک قرارداد حدودا ۲/۵ تا ۳ میلیارد یورویی برای خرید کلیه قطارهای متروی مورد نیاز تهران به میزان ۱۰۵۰ دستگاه واگن مترو برای قطارهای ۷ واگنه و ۲۸۰ دستگاه واگن برای قطارهای ۸ واگنه و همچنین اتوبوس برقی و تاکسی برقی داده شده و بر ضرورت انجام آن پافشاری می شود؟!
چین یک ساله قطار تحویل نمی دهد
هر چند که گفته می شود که در اجرای این خریدها انتقال تکنولوژی و ساخت داخل به میزان ۵۵ درصد انجام می شود که با تجربه‌ای که از چینی‌ها وجود دارد؛ به ساخت داخل تجهیزات با تکنولوژی پایین رضایت می دهند آن هم در صورتی که هزینه ساخت داخل آن هم در شرایط تحریمی کشور از چین با اقتصاد باز و تولید انبوه همه کالاها کمتر باشد؛ ضمن اینکه کارشناسان مرتبط با تجارت بین الملل، معتقدند امکان ندارد اولین قطاری که چین طراحی و می سازد زودتر از ۲۲ ماه تحویل ایران شود و اگر قطاری با زمان یک ساله تحویل شود باید نو بودن آن قطار مورد بازرسی قرار گرفته و یا دقت شود قطاری از یک سفارش متعلق به داخل چین یا خارج از چین با مشخصات متفاوت تحویل نشود.
قطار ملی آماده تولید انبوه است، خرید از چین را محدود کنید
البته با توجه به ظرفیت محدود ساخت داخل و قابلیت افزایش سالانه آن، این حق شهرداری تهران است که برای رفاه حال شهروندان تهرانی و کاهش آلودگی و ترافیک تهران نسبت به خرید حداقل واگن‌های ضروری مورد نیاز اقدام کند، اما مساله این است که وقتی قطار ملی مترو آماده تولید انبوه بوده و تعداد واگن به شدت قابل افزایش است و زمان تحویل آن در بدترین حالت نصف زمان تحویل واگن‌های چینی است که در ابتدای قرارداد به صورت کامل و آماده از چین وارد می شوند، توقع این است در سالی که توسط رهبر معظم انقلاب به نام جهش تولید نامگذاری شده است، قرار داد قطار ساخت داخل تولید قطار ملی مترو سریعا فعال شود و خرید از چین به میزان همان ۶۳۰ دستگاه اکتفا شود.
اگر جناح سیاسی دیگری، به تولید داخل بی اعتنایی می کرد....
در این شرایط باید از برخی مسئولینی که همواره خود را انقلابی خوانده اند پرسید؛ اگر همین اقدام در زمان شهردار منتسب به جناح سیاسی مقابل شما صورت می گرفت، چه عکس‌العملی از خود در بحث حمایت از تولید ملی و تقبیح خرید خارجی انجام می دادید؟ حالا حداقل جهت حفظ حرمت تاکید رهبری در کمک به توسعه تولید داخل و نه جهش آن قدری در توجیه خرید خارجی آن هم به این میزان ملاحظه به خرج دهید.
چینی‌ها تمایلی به توسعه ساخت داخل در صنعت ریلی ندارند
در مورد قیمت خرید هر واگن از چین نیز اخبار متفاوتی مبنی بر قیمت خرید با تجهیزات ۱۰۰ درصد چینی شنیده شده، در حالی که به پیمانکار اصلی ساخت واگن‌های مترو و به سازندگان تجهیزات داخلی آن فشار آورده می شود که قیمت ساخت داخل قطار باید بسیار کمتر از قطار چینی باشد. هر چند که در این مورد به علت عدم افشای اطلاعات خرید از چین نمی توان اظهار نظر دقیقی کرد. ضمن اینکه شنیده می شود که چون سهام‌دار اصلی شرکت واگن تهران چینی‌ها هستند، طبیعی است که چینی‌ها تمایلی به توسعه ساخت داخل در صنعت ریلی نداشته باشند.
وزارت کشور نظارت کافی داشته باشد
از وزارت کشور به عنوان متولی تامین قطارهای مترو برای تهران و سایر کلان شهرها انتظار می رود با توجه به پیشران بودن صنعت ریلی و اهمیت آن در توسعه تولید ملی در این صنعت و اجرایی شدن کامل ماده ۵۴ برنامه ششم توسعه و تحقق جهش تولید دانش بنیان در این صنعت نظارت کافی را داشته باشند.
