مسئولان خود را ملزم به ارائه پاسخ راجع به بازدهی کم نیروگاه‌ها نمی‌بینند
مرتضی شاه‌میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، بر برنامه‌ریزی برای صرفه‌جویی و مصرف بهینه انرژی تأکید کرده و از لزوم افزایش بازدهی نیروگاه‌ها به بیش از ۶۰ درصد گفت.
به گزارش اکونگار، به نقل از تجارت‌نیوز، مرتضی شاه‌میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، درباره تامین گاز مصرفی کشور گفت: در شرایط سرما و یخبندان و گستردگی و پایداری سرما، تقاضای گاز در بخش خانگی افزایش می‌یابد؛ یعنی با هر یک درجه کاهش دما ۲۵ میلیون متر مکعب گاز بیشتری باید تامین شود. در این شرایط آنچه باید اجرا شود این است که جلوی مصرف بی‌رویه گاز گرفته شود تا سوخت و خوراک مورد نیاز واحدهای صنعتی، پتروشیمی، فولادی و صنایع مولد و اشتغال‌آفرین که نهاده‌های کشور را تولید می‌کنند دچار چالش نشوند.
افتتاح بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش
تاکید بر کاهش مصرف خانگی اولین راهکار هر مسئولی در حوزه انرژی است. مسئولان گمان می‌کنند با سلب مسئولیت از خود و واگذاری هر مشکلی به مصرف‌کنندگان بهترین راه‌حل را در زمینه انرژی پیدا کرده‌اند. به نظر می‌رسد برون‌سپاری مسئولیت‌ها، از مشکلات مهم اقتصاد ایران است. مسئولان در حاشیه این برون‌سپاری‌ها، تنها اشاره‌ای کوتاه به ناکارآیی تولید می‌کنند که از قضا مهم‌ترین بخش اظهارات آنهاست.
جواد اوجی، وزیر نفت، در افتتاحیه بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی پالایش و پتروشیمی گفت، در دولت سیزدهم ۶۰ درصد به تولید نفت، ۵۴ میلیون مترمکعب به تولید گاز، ۵۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت پالایش گاز و ۲۲۰ هزار بشکه نفت به ظرفیت فراورشی و ۱۰ میلیون تن به محصولات پتروشیمی اضافه شده است. همچنین قرار است 300 تا 400 هزار بشکه به تولید نفت، 35 میلیون مترمکعب به تولید گاز خام کشور، بیش از 50 هزار بشکه به ظرفیت پالایشی نفت و سه تا پنج میلیون تن به تولید محصولات پتروشیمی اضافه شود.
این گفته‌ها در حالی است که وزیر نفت حتی اشاره‌ای به موضوع بازدهی پایین نیروگاه‌ها نکرد و با بی‌اعتنایی از پاسخ به پرسش خبرنگاران طفره رفت.
بازدهی پایین نیروگاه‌ها
به گفته شاه‌میرزایی، اکنون آمارها حاکی از این است که بازدهی برخی نیروگاه‌های قدیمی حتی تا زیر ۲۰ درصد است. بازدهی 20 درصدی به معنی هدررفت منابع است.
این اشاره کوتاه به مشکلات نیروگاه‌ها، آینه مشکلات حوزه انرژی در کشور است. در حالی که ایران دومین کشور دارای ذخایر گاز در جهان است، هر سال برای تامین گاز مصرف‌کنندگان خانگی به گاز وارداتی نیاز پیدا کرده و برخی نیروگاه‌های کشور با بازدهی پایین در حال هدر دادن منابع هستند.
بسیاری از این نیروگاه‌های کم‌بازده در حاشیه خصوصی‌سازی‌ها واگذار شد تا مسئولان نسبت به بازدهی پایین آنها سلب مسئولیت کنند. بخش خصوصی باید با توجه به مشکلات فراوان کشور در حوزه تولید، بازدهی این نیروگاه‌ها را به بالای 20 درصد بکشاند تا فعالیت این نیروگاه‌ها صرفه اقتصادی داشته باشد.
این در حالی است که در جریان بسیاری از این واگذاری‌ها، بازدهی بسیاری از نیروگاه‌های واگذارشده در هاله‌ای از ابهام است و آماری از آنها در دست نیست.
بازدهی پایین این نیروگاه‌ها شاید مهم‌ترین مشکل صنعت پتروشیمی باشد اما تنها بخش کوچکی از اظهارات مسئولان را شامل می‌شود. به نظر می‌رسد مسئولان خود را ملزم به ارائه پاسخ دقیق راجع به بازدهی کم نیروگاه‌ها نمی‌بینند.
از طرف دیگر وزیر نفت در افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی پالایش و پتروشیمی گفت در دولت قبل پالایشگاه آبادان را ضررده و غیراقتصادی می‌خواندند و می‌گفتند حاضرند رایگان این پالایشگاه را واگذار کنند، اما با سرکار آمدن دولت سیزدهم این پالایشگاه از ضررده بودن به سوددهی رسید و هم‌اکنون ۱۲ همت سود کسب کرده، از طرفی قرار است فاز ۱۱ این پالایشگاه نیز آغاز شود.
این اظهارات در حالی است که طبق صحبت‌های محمود خاقانی، کارشناس انرژی، رقم واقعی سوددهی 176 میلیون دلار بود که در برابر سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این پالایشگاه، سود چندانی به نظر نمی‌رسد و همچنان بازگشت سرمایه رخ نداده است.
از سویی طبق گفته خاقانی، پالایشگاه‌های سودده نظیر بندرعباس و تهران در سال 95 در جریان خصوصی‌سازی‌ها، خصولتی شده و در آن زمان پالایشگاه آبادان و اراک زیان‌ده بودند و قادر به واگذاری این پالایشگاه‌ها در آن سال نبودند.
کمبود خوراک عامل اصلی کاهش تولید
اوجی در افتتاحیه بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی پالایش و پتروشیمی گفت، در زمینه گسترش میادین نفتی نیز ۱۳ میلیارد دلار قرارداد بسته شده و برای تامین خوراک پتروشیمی‌ها، ۱۳ پتروشیمی برای ۲۰ مخزن قرارداد امضا کرده‌اند.
اما به نظر می‌رسد نیاز مصرفی صنایع پتروشیمی تامین نشده است. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در حاشیه آیین امضای تفاهم‌نامه طرح‌های توسعه میدان‌های گازی کشور با هلدینگ‌ها، شرکت‌های پتروشیمی و اکتشاف و تولید به وضوح بر مشکل تامین خوراک پایدار تاکید کرد و آن را از مشکلات بزرگ صنایع پتروشیمی به شمار آورد.
شایان ذکر است بیشترین دلیل تولید پایین در مجتمع‌های پتروشیمی نیز ناشی از کمبود خوراک است. به گفته اسدالله غلام‌پور، عضو هیات مدیره هلدینگ نفت و گاز پارسیان، در کمبود گاز و کاهش فرصت استفاده از مواد اولیه گازی برای شرکت‌های پتروشیمی، این شرکت‌ها به استفاده از مواد اولیه نفتی روی می‌آورند. افزایش تقاضای مواد اولیه نفتی برای استفاده مجتمع‌های پتروشیمی، وضعیت آلودگی هوا را بیش از پیش دچار بحران خواهد کرد.
بر این اساس گویا برنامه‌ای برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی تجدیدناپذیر و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از سوی دیگر وجود ندارد. در چنین شرایطی نیروگاه‌ها نیز به مواد اولیه آلاینده روی آورده‌اند و با هدررفت منابع به دلیل بازدهی کم این نیروگاه‌ها، وضعیت تولید انرژی پایدار در کشور بیش از پیش بحرانی شده است. با توجه به این موارد، توسعه نیروگاه‌ها و بهبود تکنولوژی به منظور افزایش بازده این نیروگاه‌ها از اولویت‌های مهم حوزه انرژی در کشور است.
سرمایه‌گذاری مهم‌ترین راهکار جبران ناترازی گاز
حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، به نقش مهم خوراک پتروشیمی‌ها در قیمت تمام‌شده آنها اشاره کرد و گفت: اگر به این موضوع توجه نشود، پتروشیمی‌های داخل مزیت رقابتی خود را نسبت به رقبای منطقه‌ای از دست خواهند داد و در زمینه صادرات با مشکل مواجه خواهند شد. قیمت دو نرخی ارز نیز از عوامل مهم تاثیرگذار بر این مزیت رقابتی است.
به گفته او، دولت باید به تامین گاز پتروشیمی‌ها کمک کند تا این صنایع در زمینه صادرات نیز دچار مشکل نشوند. در فصل زمستان نیز تامین گاز مورد نیاز نیروگاه‌هایی که برق پتروشیمی‌ها را تامین می‌کنند باید از مهم‌ترین موارد مورد توجه باشد تا امنیت اقتصادی در حوزه برق و گاز فراهم شود.
بنا بر گفته صالحی، مهم‌ترین راهکار در زمینه کمبود گاز، تشکیل کنسرسیوم و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و هر بخشی است که گاز مصرف می‌کند. با تشکیل کنسرسیوم و سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها و به دست گرفتن میدان‌های گازی توسط بخش خصوصی، مشکل ناترازی گاز بهبود خواهد رفت.
