هشدار شرکت‌کنندگان در یک پنل تخصصی
پاشنه آشیل صادرات صنایع غذایی چیست؟ / خطر از دست رفتن آب باریکه صادراتی مهم
فعالان بخش خصوصی دلایل عقب‌ماندگی ایران در صادرات مواد غذایی نسبت به کشورهای همسایه را بررسی کردند.
به گزارش اکونگار، پنل «دلایل عقب‌ماندگی ایران در صادرات مواد غذایی نسبت به کشورهای همسایه» صبح امروز در حاشیه ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران با حضور ابوالحسن خلیلی، رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران؛ محمد رحیمی، مدیر صادرات گروه سولیکو (کاله)؛ مسعود توتونچیان، مدیرعامل شرکت صنایع غذایی سحر؛ پیمان فرشچی، مدیر مارکتینگ شرکت یکویک برگزار شد.
پیشنهاد بازنگری دستورالعمل وزارت صمت درباره واردات صنایع غذایی
در ابتدای پنل، ابوالحسن خلیلی با بیان اینکه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن غذای فراوری شده صادر شده است، عنوان کرد: ارزش میزان غذای فراوری شده مذکور یک میلیارد و ۸۰۰ هزار دلار بوده است؛ اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا پتانسل صادراتی کشور در صنایع غذایی در همین حد خلاصه می‌شود؟ آیا ظرفیت ایجاد شده در کارخانه‌ها به تناسب وسعت و تغییرات فصولی کشور است؟
وی ادامه داد: عراق، افغانستان و پاکستان مقاصد صادراتی ما هستند؛ درواقع پتانسیل صادرات در حاشیه کشور بیش از ۵۰۰ میلینون نفر است که می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.
ناهماهنگی در ارکان داخلی در زمینه صادرات مواد غذایی
در ادامه توتونچیان، مدیرعامل شرکت صنایع غذایی سحر، با تاکید بر اینکه در بخش صادرات مشکل فرهنگی وجود دارد، توضیح داد: ارزش صادرات در کلیه ارکان جامعه به معنای واقعی جایگاه خود را پیدا نکرده است؛ عامه مردم بر این باورند که همه محصولات با کیفیت صادر می‌شود. بانک‌ها گمان میکنند صادرکنندگان سودآوری بالایی دارند. از سوی دیگر زمانی که به سفارت‌ها مراجعه می‌کنیم متوجه می‌شویم که آمادگی لازم برای صادرات وجود ندارد. از سوی ارکان دولتی هم ملزوماتی که برای صادرات نیاز است فراهم نیست.
وی با بیان اینکه بازاریابی، انبار و توزیع در بازار هدف هزینه‌بر است، گفت: در کشور هماهنگی‌های لازم وجود ندارد و به همین دلیل صنایع غذایی در بازارهای بین‌المللی سهم واقعی خود را پیدا نکرده است.
نوسانات نرخ ارز پاشنه آشیل صادرات صنایع غذایی است
فرشچی، مدیر مارکتینگ شرکت یکویک در ادامه این پنل با اشاره به نوسانات نرخ ارز عنوان کرد: تولیدکننده باید با دلاری که روزانه تغییر نرخ دارد مواد اولیه را تامین کند و به بازار مقصد برساند. اینکه برای پول مملکت قیمت مختلف دلاری در نظر گرفته می‌شود، پاشنه آشیل فعلی صادرات صنایع غذایی است. زمانی که کشورها عضو FATA و WTO هستند به آن‌ها یارانه تعلق می‌گیرد زیرا هدف همه دولت‌ها حفظ امنیت غذایی کشورشان است. این درحالی است که تولیدکننده و صادرکننده ایرانی به دلیل عدم عضویت کشور در FATF نمی‌تواند پول واقعی را به گردش در بیاورند و قدرت رقابت را از دست می‌دهد.
او با تاکید بر اینکه باید روابط مالی کشور با دنیا متوازن شود، گفت: شرکت‌های ایرانی با وجود این مشکلات همچنان درحال توسعه فعالیت‌ها و زمینه‌های صادراتی خود هستند؛ زیرا توانستند کیفیت مطلوب ایجاد کنند.
توافق‌نامه تجاری، پیش‌نیاز موفقیت صادرات
در ادامه پنل، علیرضا محمد رحیمی، مدیر صادرات گروه سولیکو (کاله) با بین اینکه باید نگاه دیگری به زیرساخت‌های صادراتی کشور داشته باشیم، توضیح داد: سیاست‌گذاری در اکثر کشورهای صادرکننده به صورتی است که شرایط برای ورود به مارکت به صورت بلندمدت فراهم می‌شود. همچنین دولت‌ها برای شرکت در نمایشگاه به شرکت‌ها یارانه پرداخت می‌کند، در هزینه مارکتینگ مشارکت می‌کند و تا ۵۰ درصد هزینه لجستیک را پرداخت می‌کند. درواقع برای ۱۰ سال در سیاست‌گذاری کلان نقشه راه تعریف میکنند و در اختیار شرکت‌های مختلف قرار می‌دهند.
وی با بیان اینکه پیش‌نیاز صادرات توافق‌نامه تجاری بین دولت‌ها است، عنوان کرد: سولیکو به بیش از ۳۵ کشور صادرات انجام می‌دهد اما در هر کشور مشکلاتی داریم، زیرا ایران هیچ توافق‌نامه تجاری با هیچ‌کشوری ندارد؛ درحالی که ترکیه با بیش از ۷۰ کشور توافق‌نامه امضا کرده است که به صادرات کشور کمک می‌کند.
مدیر صادرات گروه سولیکو (کاله) ادامه داد: جنس ایرانی به تومان و به صورت قاچاق وارد پاکستان می‌شود؛ درواقع صادرات از ایران قانونی اما واردات به پاکستان غیرقانونی است؛ اما امریکا به خاطر توافق‌نامه با نرخ ترجیحی به پاکستان جنس صادر می‌کند. ما نیاز داریم دولت‌مردان در مذاکرات سیاسی به سمت امضای توافق‌نامه تجاری قدم بردارند.
در ادامه پنل، خلیلی این سوال را طرح کرد که نقطه ضعف شرکت‌های ایرانی در امر صادرات چیست؟
آبروی کشور با محصولات زیرپله‌ای می‌رود
توتونچیان به سوال مذکور پاسخ داد: برای موفقیت در امر صادرات رعایت سه شرط ضروری است؛ نخست آنگه وظایف حاکمیت باید بازنگری شود، دوم وظایف بخش خصوصی و سوم بحث فرهنگ‌سازی است.
وی ادامه داد: شرکت‌ها باید برای کشور در ازای محصولات ارزشمندی که به نقاط مختلف دنیا با توجه به جغرافیای ویژه ایران صادر می‌شود ارزش افزوده بیافرینند. فرهنگ‌سازی باید توسط رسانه‌ها، وزارت‌خانه‌ها و ائمه جمعه صورت بگیرد و صادرات به عنوان ارزش ملی باشد؛ از حاکمیت انتظار بسترسازی داریم.
وی با طرح این سوال که ترکیه چند واحد تولیدی و صادراتی دارد؟ گفت: نباید هر کسی وارد حوزه صادرات شود؛ به همه نباید مجوز کارت بازرگانی داد.
در کشور ترکیه در صنعت کنسرو فقط حدود ۵۰ شرکت فعال هستند و فقط ۱۴ شرکت اجازه صادرات دارند. ما درگیر واحدهای زیرپله‌ای هستیم که با کیفیت ضعیف محصول تولید میکنند و آبروی کشور مورد حمله قرار می‌گیرد. در همه دنیا واحدهای تولیدی رتبه‌بندی می‌شوند؛ کالاهای واحد تولیدی در گمرک نمی‌ماند و از لاین سبز رد می‌شود؛ ما کی به این بلوغ میرسیم؟
توتونچیان درمورد تکالیف بخش خصوصی توضیح داد: کیفیت و بازاریابی از وظایف بخش خصوصی است؛ باید به این نقطه برسیم که تولید برای صادرات اتفاق باشد؛ پس از بازاریابی، روان‌شناسی رنگ و بسته‌بندی و الزامات بازار هدف در تمام ابعاد باید بررسی شود؛ اگر پازل‌ها با همکاری بخش خصوصی تکیمل شود صادرات کالا صد برابر خواهد شد.
در یک بهم ریختگی وحشتناک حکم جنگنده‌ها را داریم
در ادمه فرشچی با بیان اینکه محصولات یکویک به بیش از ۶۰ کشور دنیا صادر می‌شود، عنوان کرد: مشکل داخلی این است که یک بازار عمده فروشی داریم که زبان بازار هدف را ندارد. دلیل آن عدم نظارت گمرک است؛ کالای ایرانی پس از مدت‌ها از انبار مرخص و با تاریخ انقضای فارسی وارد بازار هدف می‌شود. شرکت یکویک کالا را بر اساس زبان منطقه صادر می‌کند؛ برند یکویک در کشورها ثبت شده است اما از سوی سفارت کمکی نمی‌شود. ما در یک بهم ریختگی وحشتناک حکم جنگنده‌ها را داریم.
در ادامه خلیلی با بیان اینکه در شرایط تحریم و عدم تعامل بین دولت‌مردان صنعت غذایی توانسته بازار دو میلیارد دلاری ایجاد کند، گفت: اگر کشور به سمت نقشه صادراتی کشور یک گام بردارد، با توجه به بازار ۵۰۰ میلیون نفری که در اطراف ایران است، صادرات صنعت غذا و بخش فراوری شده به عدد پنج میلیارد دلار خواهد رسید.
احتمال از دست رفتن بازارهای صادراتی
محمد رحیمی نیز با تاکید بر اینکه اگر علاجی برای تعامل با دنیا نداشته باشیم صادرات را از دست می‌دهیم، گفت: کاله حدود دو سال است که قادرات به آفریقا را آغاز کرده است، این فرایند هنوز آغاز نشده به پایان خود نزدیک است. زیرا کالای ایرانی به صورت رسمی وارد این کشورها نمی‌شود. اگر واقعا فکر صادرات هستیم باید در عرصه بین‌الملل رایزنی کنیم، اگر نکنیم اب باریکه صادرات را از دست می‌دهیم.
دولت برای تک نرخی شدن ارز باید تصمیم جدی بگیرد
همچنین خلیلی با تاکید بر اینکه نرخ ارز در موضوع صادرات جزو دغدغه‌های دولت بوده است، گفت:دولت موظف است کالای اساسی را با ارز ترجیحی وارد کند و نگران این موضوع است منفعت این موضوع به نقطه هدف برسد؛ صادرات تحت نگاه ویژه قرار می‌گیرد اما بخشنامه‌های خلق‌الساعه منتشر می‌شود. در این خصوص نظرات مختلف وجود دارد؛ صادرات به یارانه کالای اساسی بستگی دارد؛ همواره بحث تک نرخی شدن ارز وجود دارد. این چالش‌ها با تک نرخی شدن نرخ ارز برطرف خواهد شد. دولت باید تصمیم جدی بگیرد.
وی با اشاره به موضوع قیمت انرژی در بخش صادرات، گفت: تولید در کشور با انرژی و حمل‌نقل ارزان صورت می‌گیرد و این یک مزیت است.
همچنین فرشچی با بیان اینکه اگر مانند همه کشورهای همسایه ارزش تطابق پول ملی با پول بین المللی را مدیریت کنیم یک تکنیک برای صادرات محسوب می‌شود، گفت: دولت باید یارانه انرژی را حذف و در مقابل ارزش پول ملی را کنترل کند.
تا زمانی که تحریم برقرار و تجارت با دنیا بسته است نمی‌توانیم توسعه داشته باشیم؛ اگر دولت به داد پیمان‌سپاری ارزی نرسند کار برای ما سال به سال سخت‌تر می‌شود.
محمد رحیمی با بیان اینکه کشورهای همسایه هزینه لجستیک را برای صادرکنندگان پنجاه تا صد در صد رایگان کرده‌اند، گفت: کاله صادرات به چین و آفریقا را آغاز کرده است اما حداقل چهار مرتبه ترنشیپ می‌شوند. این موضوع برای حمل‌و‌نقل کالاها و مواد غذایی با توجه به اینکه نوسان حرارتی وجود دارد آسیب‌رسان است و باید حمل مستقیم داشته باشیم.
