نقد کارشناسان بر گزارش انجمن تجارت الکترونیکی تهران چیست؟
اخیرا دومین گزارش از وضعیت اینترنت و جایگاه ایران توسط انجمن تجارت الکترونیکی تهران منتشر شد که اطلاعات آن اما و اگرهایی را به وجود آورد. اما بررسی‌ها و اعلام کارشناسان حاکی از این است که گزارش مذکور دارای اشکلاتی است.
به گزارش اکونگار به نقل از ایسنا، به عنوان نمونه در بخشی از این گزارش گفته شده استفاده از اینترنت برای ایرانی‌ها، بدون فیلترشکن ممکن نیست و منطق استفاده از فیلترشکن، علاوه بر تحمیل هزینه ماهانه چند هزار میلیاردی از سبد معیشتی کل خانواده‌های ایرانی، سبب افزایش آسیب پذیری بر روی تجهیزات دیجیتال کاربرها، نفوذ و نشت اطلاعات کسب‌وکارها و افزایش آزارهای دیجیتال (Cyberbullying) شده است.
به گفته کارشناسان، در این جمله دو گزاره‌ی هزینه چند هزار میلیاردی کاربران و افزایش نفوذ و آسیب‌پذیری تجهیزات دیجیتال کاربران بدون استدلال فنی مطرح شده که برای بخش اول به «سخنرانی نمایندگان مجلس، گزارش تابستان ۱۴۰۲شرکت یکتا نت، تخمین مالی استفاده حداقل ۶۴ درصدی مردم از فیلترشکن‌ها بر اساس گزارش کمیسیون صنایع و معادن مجلس، ۳۰ مرداد ۱۴۰۲» ارجاع داده شده، در صورتی که هیچکدام ارزیابی علمی از میزان استفاده کاربران از «فیلترشکن پولی» مورد استفاده کاربران نداشته است.
همچنین در بخشی از تحلیل ارزیابی اختلال در ایران که در این گزارش به آن اشاره شده است هم اشکالاتی وجود دارد. کارشناسان بر این باورند که بیش از ۷۰ درصد استفاده مردم (اعم از ترافیک داخلی و خارجی) در سبد مصرف این ۱۰۰ یا ۳۰۰ سایت (که همگی خارجی هستند) نیست.
از ۱۰۰ سایت اول SimilarWeb بیش از ۱۳ سایت برای کاربران ایرانی تحریم هستند و عملا کاربر احساس اختلال در دسترسی می‌کند، بنابراین کافی است ۱۳ سایت گفته شده در لیست بررسی‌ها برای کاربران ایرانی حذف شوند تا رتبه ایران دچار تغییر اساسی در رده‌بندی اختلال شود.
در بخش دیگری از گزارش ادعا شده افزایش Latency به دلیل مشکل در پردازنده تجهیزات فیلترینگ است اما هیج شواهدی برای آن ارائه نشده است؛ همچنین اعدادی درباره میزان ترافیک کاربران ایرانی در کلادفلر اعلام شده که هیچ اطلاعاتی در خصوص نحوه‌ی محاسبه‌ی آن ارائه نشده است.
نکته قابل توجه این است که در گزارش این انجمن در بخش دوم سانسور اینترنت در جهان، نویسنده درباره فیلترینگ صحبت می‌کند و باز هم بر اساس ۱۰۰ سایت اول Similarweb اعلام می‌کند که ایران رتبه اول در دنیا را دارد. اما در این گزارش اشاره نمی‌کند که از این وب‌سایت‌های گزارش شده، چند درصد در دولت فعلی و چند درصد در دولت قبل مسدود شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۵۱ سایت بدون مشکل هستند، ۱۴ سایت تحریم، ۳۵ سایت که ۳۰ سایت در دولت قبل و پنج سایت در دولت سیزدهم فیلتر شده است.
با بررسی و مطالعه این گزارش می‌توان فهمید که برای سنجش میزان latency، سرعت اینترنت و سرعت DNS از داده‌های کلادفلر استفاده شده است اما به دلیل وابسته نبودن کل ترافیک کشور به کلادفلر، وجود سی دی ان کلادفلر در سایر کشورهای بالاتر از رتبه ایران اقدام صحیحی نیست.
از سوی دیگر عنوان شده که ایران در meter.net جایی در میان ۱۰۰ کشور اول سرعت اینترنت را ندارد اما طبق گفته کارشناسان این داده لزوما به معنای پایین بودن سرعت نیست بلکه می‌تواند یکی از دلایل آن تعداد نمونه‌های دریافت از کاربران ایرانی در این سایت و حذف ایران از لیست نمونه‌ها باشد، بنابراین ادعای ذکر شده توسط گزارش لزوما درست نیست و نیازمند شواهد دیگری است.
در پایان شایان ذکر است در مجموع از ۲۳۵ در سه لیست ۱۵۰ سایت فیلتر است که ۱۰۹ سایت در دولت قبل فیلتر شده و (۷۳ درصد در دولت قبل) ۷۸ سایت تحریم است و ۵۴ سایت نه فیلتر است نه تحریم.
در پیوست شماره ۶ و ۷ این گزارش، برخی سایت‌هایی برای بازگشایی پیشنهاد شده اند که یا اصلا فیلتر نیستند و یا توسط سرویس دهنده برای آی‌پی های ایران تحریم شده اند و البته وزارت ارتباطات تمامی این سایت‌ها را با راه اندازی سرویس‌های تحریم شکن همانند https://۴۰۳.online در اختیار کاربران قرار داده است.
