ارزبری بالای ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی و راه‌سازی / حمایت از تولید داخل نتیجه نداشت
یک نماینده مجلس گفت: ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی و راه‌سازی ارزبری بالایی دارند.
اکونگار – محمد آیتی: تجربه حمایت‌های ویژه با توجیه حمایت از تولید داخل از صنعت خودرو و لوازم خانگی در کشور نشان می‌دهد که ممنوعیت واردات نه تنها تاثیری بر بهبود وضعیت صنعت نداشته، بلکه ایجاد یک بازار انحصاری روز به روز از کیفیت کاسته و منافع مصرف‌کنندگان را به خطر می‌اندازد. این تجربه در سال‌های گذشته به بخش معادن هم تسری پیدا کرده است. هرچند معادن بسیار ارزشمندی در ایران وجود که می‌تواند اوضاع و احوال صنعت و اقتصاد کشور را متحول کند، اما به واسطه نبود برخی زیرساخت‌ها، تاکنون بهره‌گیری از این مهم، محقق نشده است.
ماشین‌آلات ساخت داخل کمتر از ۱۰ درصد از نیاز معدنکاران را برآورده می‌کنند
پیش‌شرط‌ها و پیامدهای هوشمندسازی معادن
یکی از مشکلاتی که حوزه معدن در ایران از آن رنج می‌برد، نبود و یا کمبود ماشین‌آلات معدنی است. با وجود این چالش، عده‌ای تصمیم‌گیر همچنان معتقدند که باید به جای واردات، روی به تولیدات داخلی در این بخش بیاوریم. حمایت‌های ویژه از شرکت‌های تولید داخل نه تنها منحر به برآورده شدن نیاز صنایع نشده، بلکه معادن کشور بر اساس آمارهای غیر رسمی از نبود 25هزار دستگاه و ماشین آلات رنج می برند. بررسی‌ها نشان می‌دهد این شرکت تاکنون درصد ناچیزی از نیاز معدن‌داران را در این رابطه برآورده کرده است.
در این خصوص، علی‌اکبر کریمی، نماینده اراک در مجلس یازدهم به «اکونگار» گفت: موضوعی که باید مورد توجه همه در مجلس و دولت باشد، حمایت از تولید داخل است. رهبر انقلاب فرمودند امسال، سال رشد تولید است و باید در هر زمینه‌ای که ظرفیت تولید داخل را داریم، حداکثر استفاده را بکنیم و اگر مازاد بر ظرفیت تولید داخل نیاز به واردات بود، مجوز واردات بدهند.
وی افزود: در مورد ماشین‌آلات معدنی، عمرانی، راه‌سازی و کشاورزی، شرکت هپکو اراک، قدیمی‌ترین و مجهزترین شرکتی است که در این زمینه سابقه تولید طولانی دارد. این شرکت سابقه تولید 2500 دستگاه طی یک سال در دهه 80 را دارد؛ پس ظرفیت تولید بالا در این شرکت وجود دارد، ولی مشکلاتی که در روند خصوصی‌سازی برای این شرکت پیش آمد، شرکت را از مسیر پیشرفت، عقب انداخت. خوشبختانه الان شرکت هپکو مجدد احیا شده و در حال فعالیت است و برای تولید، نیازمند حمایت مسئولان است.
کریمی تصریح کرد: موضوعی مهم این است که در روند تولید ماشین‌آلات معدنی، راه‌سازی، عمرانی و کشاورزی به این ظرفیت‌های تولید داخل توجه شود. در خیلی از موارد، وارداتی که صورت می‌گیرد به خصوص برای کالاهای سرمایه‌ای مهم و بزرگ مثل ماشین‌آلات معدنی، راه‌سازی، کامیون، واگن، کشتی و هواپیما، شاهد ارزبری بالا هستیم و مبالغ زیادی برای واردات این محصولات باید اختصاص پیدا کند. حال اگر قرار است برای این محصولات و کالاهایی که در کشور سابقه تولید نداشته است، ارز اختصاص یابد، بهتر است واردات با مشارکت یک تولیدکننده داخلی صورت بگیرد که در مسیر و فرآیند واردات، انتقال دانش فنی و تکولوژی هم شکل بگیرد.
نماینده اراک در پاسخ به اینکه این امکان به تولیدکنندگان، رانت محسوب می‌شود؟ گفت: خیر، این روند در همه دنیا مرسوم است. همه جا این‌گونه است که مثلاً اول 100 عدد از محصولی ساخته و آماده، وارد کشوری می‌شود و بقیه آن محصول مثلاً باید فلان درصد آن، در داخل کشور تولید و ساخته شود یا دانش فنی ساخت آن به یکی از تولیدکنندگان منتقل شود.
کریمی افزود: این روند باعث می‌شود که اگرچه واردات انجام می‌دهیم، ولی در عمل هم ظرفیت‌های تولید داخل تقویت و هم دانش فنی منتقل می‌شود.
عضو کمیسیون اصل نودم مجلس اظهار داشت: حال واردات در این بخش بهتر است توسط شرکت هپکو باشد یا محصول مشترک ساخته شود. مثلاً بخشی این‌جا ساخته شود و بخشی از خارج وارد شود. یا اگر قرار است دولت چند هزار دستگاه از طریق حوزه‌های راه یا شهرداری‌ها بیاورد، شرط کنند که فلان میزان در داخل ساخته شود، یعنی تولید مشترک صورت بگیرد و طرف دیگر را متقاعد به این کار کنند.
وی در ادامه بیان کرد: در این مواردی که ذکر کردم، تولیدکننده داخل صلاحیت بیشتری نسبت به یک تاجر صرفاً واردکننده دارد. یکی از موضوعات مهم، خدمات پس از فروش، تعمیر و نگهداری و تامین قطعات است. از طرفی باید به دنبال مهندسی معکوس در این صنعت هم باشیم. این موضوعات بیشتر به ما می‌گوید که صلاحیت واردات باید به عهده شرکت هپکو و دیگر جاهایی مثل آن باشد.
کریمی در پاسخ به اینکه آیا انتظارات از شرکت هپکو بیش از حد نیست؟ گفت: شاید شرکت هپکو الان توان افزایش رکورد قبلی خود، یعنی 2500 دستگاه در سال یک سال را نداشته باشد و باید متناسب با توان فعلی او ظرفیت داد، ولی به صورت اسمی این ظرفیت را دارد. پس باید مدیریت قوی و حمایت مالی از آن شود تا بتواند سفارش تولید بگیرد و این ظرفیت را به مرور پُر کند.
