بهترین روش قیمت‌گذاری داروهای مشتق از پلاسما
مدیر ارشد شرکت درمان آرا گفت: قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش است، تنها مدلی که می‌تواند به درستی ارزش نهایی خلق شده توسط فراورده‌های پلاسمایی را محاسبه و تبدیل به قیمت کند.
به گزارش اکونگار به نقل از فانا؛ زهرا قاسمی، مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار، دسترسی به بازار و مدیر ارشد دپارتمان پلاسما شرکت درمان آرا در دومین گردهمایی ایران پلاسما اظهاراتی را مطرح کرد که اهم آنها به شرح زیرند:
پلاسما، طلای مایع و هدیه‌ای است که از طرف اهداکنندگان داوطلب سالم برای تولید داروهای بیماری‌های نادر، مزمن، شدید و کشنده اهدا می‌شود.
زنجیره تامین داروهای مشتق از پلاسما به شدت پیچیده و ارزشمند است و از انسان‌ها شروع و به انسان‌ها ختم می‌شود و اغلب داروهای مشتق از پلاسما جایگزینی در بازار دارویی کشور ندارند.
فرایند جمع‌آوری پلاسما وابستگی مستقیم به انسان‌ها دارد و این وابستگی باعث شده که سیاستگذاران، چارچوب‌های سختگیرانه‌ای را برای رعایت اصول ایمنی در جمع‌آوری پلاسما اعمال کنند.
فرایند پیچیده جمع‌آوری پلاسما و اصول ایمنی سختگیرانه حاکم بر آن باعث شده که قیمت تمام شده پلاسما در جهان بالا باشد.
براساس محاسبات انجام شده، حدود ۵۷ درصد از هزینه تمام شده داروهای مشتق از پلاسما، مربوط به فرایند جمع‌آوری پلاسما است.
محاسبه قیمت تمام شده پلاسما با روش‌هایی مانند کاست پلاس امکانپذیر نیست چون فرایند جمع‌آوری پلاسما به شدت زمانبر، هزینه‌بر و پیچیده است و از سوی دیگر پلاسمایی قابلیت استفاده برای تولید دارو را دارد که از فرایندی باکیفیت استحصال شده باشد که رعایت این فرایند باعث افزایش قیمت تمام شده پلاسما می‌شود.
قیمت داروهای مشتق از پلاسما از وضعیت عرضه و تقاضا در بازار نیز تبعیت می‌کنند و مثلا در دوران کووید که تعداد اهداکنندگان پلاسما در جهان کاهش یافت، عرضه پلاسما کاهش یافت و در نتیجه قیمت آن افزایش یافت.
قیمت هر لیتر پلاسما در آمریکا و اروپا طی سال‌های گذشته رو به افزایش بوده است. در آمریکا قیمت هر لیتر پلاسما از ۱۵۶ دلار به ازای هر لیتر در سال ۲۰۱۶ به ۱۹۸ دلار در سال ۲۰۲۱ و در اروپا از ۱۱۰ یورو به ازای هر لیتر پلاسما در سال ۲۰۱۶ به ۱۳۹ یورو در سال ۲۰۲۱ رسید.
داروهای مشتق از پلاسما جزو داروهای حیاتی هستند. یکی از ویژگی‌های داروهای حیاتی، افزایش سن امید به زندگی در بیماران است. مثلا بیماران هموفیلی تا سال ۱۹۵۵ فقط حدود ۱۹ سال عمر می‌کردند اما بعد از تولید فاکتور ۸ پلاسمایی، سن امید به زندگی در این بیماران در سال ۲۰۰۵ به بالای ۷۵ سال رسید. ویژگی دیگر داروهای حیاتی، افزایش کیفیت زندگی بیماران است. مثلا بیماران PID (نقص ایمنی اولیه) برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های مختلف به شدت به آی‌وی‌آی‌جی نیاز دارند. تا سال ۲۰۲۰ روند تزریق آی‌وی‌آی‌جی به این بیماران توانسته تا ۶۵ درصد میزان ابتلا به عفونت‌های مختلف را در آنها کاهش دهد. ویژگی بعدی در مورد داروهای حیاتی از بُعد نظام سلامت و پرداخت‌کننده (بیمه‌ها) است. داروهای مشتق از پلاسما فواید زیادی برای نظام سلامت از نظر اقتصادی دارند و استفاده از آنها باعث کاهش میزان بستری بیماران و در نتیجه کاهش هزینه‌های اقتصادی نظام سلامت به صورت مستقیم و غیر مستقیم می‌شود. همچنین بیش از ۲۵ پروتئین درمانی از پلاسما بدست می‌آید که برای درمان بیماری‌های نادر کاربرد دارند.
هنوز در جهان مدل قیمت‌گذاری مناسبی برای اینکه ارزش واقعی فراورده‌های پلاسمایی را مشخص کند به صورت کامل پیاده‌سازی نشده است. کشورهای اروپا به دنبال روش‌های مختلفی هستند تا ارزش واقعی فراورده‌های پلاسمایی را پیدا کنند و مدلی که پیدا کرده‌اند، قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش است، تنها مدلی که می‌تواند به درستی ارزش نهایی خلق شده توسط این فراورده‌ها را محاسبه و تبدیل به قیمت کند.
دو روش قیمت‌گذاری کاست پلاس و مرجع قرار دادن کشورهای خارجی مشابه ایران نمی‌توانند روش‌های مناسبی برای قیمت‌گذاری داروهای مشتق از پلاسما باشند چرا که اولا زنجیره تولید محصولات پلاسمایی به شدت پیچیده و ارزشمند است و ثانیا هزینه‌های تولید پلاسما در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است و سختگیرانه بودن قوانین و استانداردهای تولید پلاسما در ایران نسبت به کشورهای دیگر باعث شده که هزینه تمام شده تولید پلاسما در ایران با کشورهای دیگر متفاوت باشد. ضمن اینکه یک فرآورده پلاسمایی ممکن است در ایران مصرف بالایی داشته باشد اما در کشوری دیگر مصرف پایینی داشته باشد و به همین دلیل قیمت‌گذاری این دو محصول با یک روش، درست نیست.
قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش برای فرآورده‌های پلاسمایی به خوبی ارزش خلق شده نهایی را از منظر بیمار و پرداخت‌کننده (بیمه) نشان می‌دهد. این روش قیمت‌گذاری، ارزش هر اندیکاسیون فرآورده‌های پلاسمایی را مشخص می‌کند و به طور کلی قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش مختص داروهایی است که فرایند تولید آنها پیچیده و ارزشمند است.
