سن بازنشستگی در کشورهای مختلف چند است؟

به گزارش اکونگار به نقل از بورس نیوز، در حاشیه مصوبه افزایش سن بازنشستگی که در نهایت ۶۲ سالگی برای مردان و ۵۵ سالگی برای مردان مطرح شد؛ به میزان سن بازنشستگی در کشور‌های مختلف بر اساس آخرین داده‌های سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) در سال ۲۰۲۰ پرداخته ایم تا به دیدگاهی عمیق‌تر بر این موضوع داشته باشیم.

در نمودار زیر ۴۵ کشور مورد بررسی قرار گرفته که سه مولفه سن بازنشستگی فعلی، سن موثر بازنشستگی و سن بازنشستگی موثر زنان در آن تنظیم شده است. هرچند چشم انداز بازنشستگی بسته به کشوری که در آن زندگی می‌کنیم به دلایلی همچون ترکیب نیروی کار، اقتصادی، فرهنگی کاملا متفاوت است.

در ابتدا بهتر است به تعریف مولفه‌های یاد شده بپردازیم تا با این پارامتر‌ها آشنا بشویم؛ این موراد بر اساس مفاهیم توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه ذکر شده است:

سن بازنشستگی فعلی (current retirement age) سنی است که در آن افراد می‌توانند پس از اتمام یک حرفه کامل از سن ۲۲ سالگی (بدون جریمه بازنشستگی) بازنشسته شوند؛ که در نمودار با رنگ قرمز مشخص شده است. 

سن موثر بازنشستگی (effective retirement age) به میانگین سن خروج از نیروی کار برای کارگران ۴۰ سال یا بیشتر اشاره دارد. در نمودار زیر با رنگ آبی این سن در کشور‌های مختلف تعیین شده است. 

با توجه به نمودار فوق در میابیم که بازه‌ای متغییر تعریف شده است و کارگران زودتر یا دیرتر از موئد یاد شده بازنشسته می‌شوند. این واریانس می‌تواند به دلیل عوامل زیادی از جمله تفاوت در سن شروع کار، برخی صنایع که بازنشستگی یا مزایای قبلی را برای تعهدات بعدی ارائه می‌دهند، یا کشور‌هایی که خروج نیروی کار مختلف را به دلیل تقاضا‌ها و سیاست‌های بازار تسهیل می‌کنند، ایجاد شود.

گفتنی است برخی افراد به دلایل شخصی یا کمبود فرصت‌های شغلی تصمیم به بازنشستگی زودهنگام می‌گیرند؛ در نتیجه، ممکن است مقدار کمتری از بازنشستگی دریافت کنند یا به طور کلی از آن معدوم شوند. به همین ترتیب، برخی افراد در صورت داشتن فرصت برای کار، انتخاب می‌کنند که به فعالیت‌های شغلی خود ادامه دهند.

سه کشور ایسلند، اسرائیل و نروژ بالاترین سن بازنشستگی فعلی را با ۶۷ سال داشتند، اما همه آن‌ها به طور متوسط سن بازنشستگی موثر کمتری داشتند. از طرف دیگر، عربستان سعودی کم‌ترین سن بازنشستگی فعلی را تنها در ۴۷ سال با مزایای بازنشستگی کامل داشت. تنها ترکی در ۵۲ سالگی نزدیک بود و به ویژه هر دو به طور متوسط سن بازنشستگی موثر بسیار بالاتری داشتند.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که بسیاری از کشور‌های آسیایی از جمله چین، هند و کره جنوبی دارای حداقل سن بازنشستگی رسمی در اوایل دهه ۶۰ و اواخر دهه ۵۰ هستند، اما می‌بینیم که کارگران تا اواخر دهه ۶۰ در نیروی کار باقی می‌مانند. در همین حال، بیشتر کشور‌های اروپایی و همچنین آمریکا و کانادا به طور متوسط کارگران بیشتری زودتر از حداقل سن بازنشستگی بازنشسته می‌شوند.

در مورد سن بازنشستگی در زنان باید گفت که تقریبا تمام کشور‌هایی که سن بازنشستگی موثر برای زنان را اندازه گیری کرده بودند، زودتر از مردان از نیروی کار خارج شدند. این می‌تواند نتیجه هنجار‌های جنسیتی فرهنگی، نرخ مشارکت نیروی کار و حتی راه اندازی سیستم‌های بازنشستگی در کشور‌های مختلف باشد. هرچند استثنا‌هایی در این مورد وجود دارد؛ همچون آرژانتین، استونی، فنلاند، فرانسه و لوکزامبورگ که زنان دیرتر از مردان بازنشسته شدند.

در سال جاری (۲۰۲۳) فرانسه نیز درگیر اعتصابات و شورش‌های گسترده و شعله ور شدن بحث‌ها در مورد تعادل بین پایداری اقتصادی و رفاه فردی بوده است که به دلیل فزایش سن بازنشستگی پیش از موعد خود به دو سال، جنجال به پا کرده بود. OECD همچنین پیش بینی میکند به دلیل جمعیت سالخورده در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته و نیاز مداوم به نیروی کار؛ فزایش دو ساله میانگین سن موثر بازنشستگی را تا اواسط دهه ۲۰۶۰ غیرقابل پیش‌گیری است.