سناریوهای احتمالی جنگ غزه برای اقتصاد جهان / آتشی سوزان در بازار

به گزارش اکونگار به نقل از نیویورک تایمز، ترس از گسترش عملیات نظامی اسرائیل در غزه و تبدیل آن به یک درگیری منطقه‌ای، چشم‌انداز اقتصاد جهانی را مخدوش می‌کند و تهدیدی برای کاهش رشد و افزایش مجدد قیمت انرژی و مواد غذایی است.

کشورهای ثروتمند و فقیر پس از رشته شوک‌های اقتصادی سه ساله اخیر ناشی از همه گیری کووید-19 و جنگ اوکراین به دنبال تنفس تازه‌ای بودند. مدت کوتاهی است که تورم شدید کاهش یافته، قیمت نفت تثبیت شده و برخی کشورها در ثبات اقتصادی به سر می‌برند.

حالا با شعله‌ور شدن آتش جنگ در غزه، برخی موسسات مالی پیشرو بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خصوصی هشدار می‌دهند که بهبود وضعیت اقتصادی در جهان می‌تواند شکننده باشد.

تاثیر جنگ اوکراین و غزه بر قیمت نفت و گاز

ایندرمیت گیل، اقتصاددان ارشد بانک جهانی، با اشاره به تأثیر جنگ‌های اوکراین و غزه بر قیمت نفت و گاز گفت: «این اولین بار است که همزمان دو شوک انرژی داشتیم.»

این افزایش قیمت‌ها نه تنها قدرت خرید خانواده‌ها و شرکت‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه تولید مواد غذایی را نیز بالا می‌برد و به سطوح بالای ناامنی غذایی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند مصر، پاکستان و سریلانکا می‌افزاید.

به اعتقاد وی، بسیاری از کشورها در حال حاضر با سطوح بالای غیرمعمول بدهی، تضعیف سرمایه‌گذاری خصوصی و روند کند تجارت در پنج دهه اخیر دست و پنجه نرم می‌کنند،تشدید جنگ در غزه راه خروج از بحران را برای آنها سخت‌تر می‌کند. نرخ‌های بهره بالاتر، نتیجه تلاش‌های بانک‌های مرکزی برای مهار تورم، دسترسی دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی به اعتبار و جلوگیری از نکول را دشوارتر کرده است.

ایندرمیت گیل گفت: تمامی این مشکلات همزمان پیش می‌آید. ما در یکی از شکننده‌ترین مقاطع برای اقتصاد جهان قرار داریم.

جنگ غزه مهمترین تنش برای جهان غرب

ارزیابی این اقتصاددان مشابه ارزیابی سایر تحلیلگران است. جیمی دیمون، مدیر اجرایی جی‌پی مورگان، ماه گذشته گفت«دوره کنونی ممکن است خطرناک‌ترین دورانی باشد که جهان در دهه‌های اخیر به خود دیده است» و جنگ غزه را «بالاترین و مهم‌ترین تنش برای جهان غرب» توصیف کرد.

مشکلات اقتصادی اخیر به دلیل تعمیق درگیری‌های ژئوپلیتیک قاره‌ها را در برمی‌گرد. برای مثال تنش بین ایالات متحده و چین بر سر انتقال فناوری و امنیت تنها تلاش‌ها برای همکاری با یکدیگر بر روی مشکلات دیگر مانند تغییرات آب و هوایی، کاهش بده‌ ها یا درگیری های خشونت آمیز منطقه ای را پیچیده می‌کند.

حملات غزه تاکنون جان هزاران غیرنظامی را گرفته بیشتر تحلیلگران معتقدند، اثرات موجی بر اقتصاد جهانی احتمالاً محدود خواهد بود.

جنگ بر تمام اقتصاد جهان تاثیر می‌گذارد؟

جروم اچ پاول، رئیس فدرال رزرو، روز چهارشنبه گفت «در حال حاضر مشخص نیست که درگیری در خاورمیانه در مسیری قرار دارد که اثرات اقتصادی قابل توجهی بر ایالات متحده داشته باشد.» او افزود: « اما، این بدان معنی نیست که جنگ بر اقتصاد جهان تاثیر نمی‌گذارد.»

به گفته او، تولیدکنندگان نفت خاورمیانه مانند دهه 1970 بر بازار تسلط ندارند، زمانی که کشورهای عربی به شدت تولید خود را کاهش دادند و پس از حمله ائتلافی به رهبری مصر و سوریه به اسرائیل، ایالات متحده و برخی کشورهای دیگر را تحریم کردند،شرایط جهانی بسیار متفاوت‌تر بود.

در حال حاضر، ایالات متحده بزرگترین تولید کننده نفت در جهان است و منابع انرژی جایگزین و تجدیدپذیر بخشی از ترکیب انرژی جهان را تشکیل می‌دهد.

وضعیت ناپایدار برای اقتصاد جهان

جیسون بوردوف، مدیر مرکز سیاست جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا، گفت: «این یک وضعیت بسیار ناپایدار، نامطمئن و ترسناک است.

 وی با اشاره به موقعیت کشورهای خلیج فارس ادامه داد: «در میان اکثر کشورهای مانند آمریکا، اروپا، ایران و سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس  که این جنگ به رسمیت شناخته شده است، به نفع هیچ‌کس نیست که این درگیری فراتر از اسراییل و غزه رود.»

بوردوف افزود: گام‌های نادرست، ارتباطات ضعیف و سوء تفاهم‌ها، می‌تواند کشورها را به تشدید تنش وادار کند، حتی اگر آنها نخواهند و کاهش قابل توجه و پایدار در عرضه جهانی نفت به هر دلیلی که باشد اتفاق بیفتد، می‌تواند به طور همزمان رشد را کاهش دهد و تورم را تحریک کند و ترکیبی نفرین شده به نام رکود تورمی را برای اقتصاد جهان رقم بزند.

سناریوهای احتمالی جنگ غزه برای اقتصاد جهان

گرگوری داکو، اقتصاددان ارشد در EY-Parthenon، گفت که بدترین سناریویی که در مورد این جنگ وجود دارد، افزایش قیمت نفت از 85دلار به 150دلار است.

وی با اشاره به رکود خفیف، سقوط قیمت سهام و زیان 2 تریلیون دلاری برای اقتصاد جهانی هشدار داد: پیامدهای اقتصادی جهانی این سناریو شدید است.

تشدید عدم اطمینان در تصمیمات سرمایه گذاری

در حال حاضر جو غالب عدم اطمینان است که بر تصمیمات سرمایه گذاری تاثیر می‌گذارد و می‌تواند تجارت را از گسترش به بازارهای نوظهور منصرف کند. هزینه‌های وام‌گیری افزایش یافته است و انتظار می‌رود که شرکت‌ها در چندین کشور، از جمله برزیل تا چین، در تامین مالی مجدد بدهی‌های خود با مشکل مواجه شوند.

به گفته شرکت مشاوره آکسفورد اکونومیکس، در عین حال، بازارهای نوظهوری مانند مصر، نیجریه و مجارستان بدترین آسیب‌های ناشی از همه‌گیری را تجربه کرده‌اند که منجر به رشد اقتصادی کمتراین کشورها نسبت به پیش‌بینی‌ها شد، از ترکش‌های این جنگ در امان نیستند.

درگیری در خاورمیانه و همچنین فشارهای اقتصادی نیز می‌تواند جریان مهاجرانی را که از آن منطقه و شمال آفریقا به اروپا می‌روند را افزایش دهد. اتحادیه اروپا که در آستانه رکود اقتصادی است، درباره کمک‌های مالی و کنترل مهاجرت با کشور مصر مذاکره می‌کند.

چین که نیمی از واردات نفت خود را از خلیج فارس تامین می‌کند، با سقوط در بازار املاک و مستغلات و تقریبا با ضعیف‌ترین رشد خود در سه دهه اخیر دست و پنجه نرم خواهد کرد.

در مقابل، ایالات متحده پیش بینی‌ها را با رشد قوی خود گمراه کرده است. از ژوئیه تا سپتامبر، اقتصاد با نرخ سالانه زیر 5 درصد رشد کرد که با کاهش تورم، پس انداز انباشته و استخدام قوی تقویت شد.

چشم انداز تاریک برای آفریقا

منطقه‌ای که تاریک‌ترین چشم انداز را دارد، جنوب صحرای آفریقا است، جایی که حتی قبل از شروع جنگ غزه، کل تولید امسال آنها 3.3 درصد کاهش یافته بود. M. Ayhan Kose، ناظر گزارش سالانه چشم انداز اقتصاد جهانی بانک جهانی، گفت که درآمد در منطقه از سال 2014، زمانی که قیمت نفت سقوط کرد، افزایش نیافته است.

وی افزود تا آنجا که به بازار انرژی مربوط می‌شود، چیزی که «در خاورمیانه اتفاق می‌افتد در خاورمیانه نخواهد ماند و پیامدهای جهانی خواهد داشت.»