کمبود سرمایه‌گذار پاشنه آشیل استارتاپ‌ها
گزارش انجمن سرمایه‌گذاری خطر پذیر ایران، نشان می‌دهد کل سرمایه‌گذاری خطر پذیر صورت گرفته در اکوسیستم استارتاپی ایران در سال ۱۴۰۱ فقط ۵۴ میلیون دلار بوده که در برابر دیگر کشورهای منطقه مانند عربستان، مصر، ترکیه و امارات با جمعیتی کمتر از ایران، بسیار ناچیز است.
به گزارش اکونگار به نقل از تجارت نیوز، حدود یک دهه است که موضوع تجارت الکترونیک یکی از بحث‌های مهم اقتصاد کشورها شده و با پیشرفت سریع تکنولوژی این موضوع بیش از پیش جدی شده است. اما در ایران رشد تجارت الکترونیک با موانع جدی مواجه است.
در این میان، کسب‌وکارهای آنلاین از مهمترین رکن‌های تجارت الکترونیک در دنیا محسوب می‌شوند و کشورهای در حال توسعه، تمرکز ویژه‌ای بر نوسازی ساختارهای مورد نیاز کسب‌وکارهای آنلاین کرده‌اند. می‌توان گفت اساسی‌ترین زیرساخت، اینترنت است زیرا بدون آن کسب‌وکار آنلاینی وجود ندارد. در این زمینه نیز کشور با مشکلات جدی مواجه است، اما دیگر مولفه‌ها هم در تجارت الکترونیک نقش تعیین کننده‌ای دارند.
عدم شفافیت مانع رشد تجارت الکترونیک
به نقل از دیجیاتو، سعید محمدی، نائب رئیس انجمن تجارت الکترونیک ایران در همایش روز ملی تجارت الکترونیک اعلام کرد: دلایلی مانند عدم شفافیت باعث شده است که رشد تجارت الکترونیک در ایران سرعت مطلوبی نداشته باشد.
وی ادامه داد: آن زمانی که مصر، ترکیه و عربستان هیچ فعالیتی در حوزه تجارت الکترونیک نداشته‌اند، ایران قدم‌های خوبی برای رشد این موضوع برداشت و استعدادهای زیادی در این حوزه در کشور ما وجود دارد. در حال حاضر بیش از صد هزار فروشگاه اینترنتی فعال در کشور داریم که در هیچ صنعت دیگری شاهد این حجم فعال اقتصادی و رقابت نیستیم. همچنین به لحاظ عمق تکنولوژی و دانش فنی، شرکت‌های ایرانی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های مشابه در منطقه، بسیار جلوتر هستند.
اما چرا با وجود پتانسیل‌ها، زیرساخت‌ها و جمعیتی که از تجارت الکترونیک استقبال می‌کند، خرده‌فروشی اینترنتی در ایران هنوز چندان به موفقیت دست نیافته است؟ محمدی با طرح با این پرسش، اعلام کرد: «اقتصاد غیرشفاف در کشور یکی از این عوامل است؛ چرا که خرده‌فروشی آنلاین نیازمند یک اقتصاد کاملاً شفاف است. خیلی از پلتفرم‌های بزرگ اینترنتی نمی‌توانند کالاهای تنظیم بازار را عرضه کنند، چون کسی به آنها جنس نمی‌فروشد که این موضوع هم به همین دلیل ساختار غیرشفاف است.»
وی گفت: «تنها در پلتفرم ترندیول ترکیه ۲.۵ میلیارد دلار در یک مرحله سرمایه‌گذاری شده است، اما این عددها در ایران وجود ندارد؛ با وجود اینکه کشور پهناورتر و با جمعیت بیشتری داریم. این مشکل با اقداماتی مثل بورسی‌شدن و… شاید تا حدی حل شود.»
در همین رابطه، گزارش انجمن سرمایه‌گذاری خطر پذیر ایران، نشان می‌دهد کل سرمایه‌گذاری خطر پذیر صورت گرفته در اکوسیستم استارتاپی ایران در سال 1401 فقط 54 میلیون دلار بوده که در برابر دیگر کشورهای منطقه مانند عربستان، مصر، ترکیه و امارات با جمعیتی کمتر از ایران، بسیار ناچیز است.
موانع بورسی شدن کسب‌وکارهای آنلاین
چندی پیش آرین افشار مدیر عامل سابق فینووا، هلدینگ جوانه و هزار دستان در پاسخ به این سوال که گام بعدی اکوسیستم استارتاپی ایران به چه سمتی می‌رود به تجارت‌نیوز گفت: به نظر من چیزی که در گام بعدی خیلی‌ها منتظرش هستند، ورود چند کسب‌وکار فناورانه و استارتاپی به بازار سرمایه است. زیرا بیشتر بازیگران این حوزه منتظر هستند که چرخه اقتصادی سرمایه‌گذاری خطرپذیر یکبار به صورت کامل بچرخد.
به گفته او، این مسئله خودش پیشنیازهایی دارد مانند اصلاح قانون تجارت و یا اصلاح قوانین شناسنایی دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها. البته تغییراتی رخ داده ولی این تغییرات بسیار زمان‌بر شده است. اگر قرار باشد اتفاقی بیفتد که چرخه اقتصاد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر دوباره با سرعت بهتری بچرخد، بورسی شدن کسب‌وکارهاست.
همچنین امیرتقی خان تجریشی، معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه که سرمایه‌گذار برخی شرکت‌های استارتارپی است در نشست مطبوعاتی در پاسخ به سوال تجارت‌نیوز مبنی بر اینکه چرا استارتاپ‌های تحت نظر این هلدینگ بورسی نمی‌شوند گفت: یکی از موانع برای بورسی شدن استارتاپ‌ها، استانداردهای فعلی مصوب حسابداری ایران است که هنوز شناخت کافی نسبت به امور مالی استارتاپ‌ها ندارد. برای مثال هزینه‌هایی که استارتاپ‌ها برای درست کردن یا ارتقای پایگاه داده انجام می‌دهند بر اساس استانداردهای حسابداری جزو هزینه محسوب می‌شود در صورتی که این موارد از مهمترین دارایی‌های شرکت‌های استارتاپی است.
وی گفت: کمیته فنی سازمان بورس اظهارنظرهایی کرده و با انتشار دستورالعملی سعی بر پوشش این موانع کرده است تا هزینه‌هایی که برای استارتاپ‌ها انجام می‌شود جزو سرمایه آنها محسوب شود. این قدم‌ها هرچند کوچک ولی خوشحال‌کننده هستند.
موضوع ورود استارتاپ‌های ایرانی به بورس در سال‌های اخیر مطرح بوده و اسامی مختلفی در این رابطه رسانه‌ای شده است. در میان آنها تنها تپسی به فرابورس ایران وارد شد و خبری از دیگر استارتاپ‌های معروف از جمله دیجی‌کالا و اسنپ نیست.
