فضای رشد استارتاپها در کشور چگونه است؟
سعید محمدی گفت: کار استارتاپی تیری در تاریکی است. باید پل‌‌های پشت سر را خراب کرد و وارد شد. دو سه سال آینده زمان ایده‌آلی است و نباید ناامید ماند.
به گزارش اکونگار به نقل از تجارت نیوز، با افتتاح نهمین کمپ استارتاپی دیجی‌نکست، فعالان استارتاپی که ایده‌شان پذیرفته شده بود، در کارخانه‌ی نوآوری جاگیر شدند تا ۸ هفته‌ی دیگر برای پرورش ایده و تولد کسب‌وکار خود تلاش کنند. در آیین افتتاحیه این رویداد، مدیرعامل شرکت دیجی‌نکست و مدیرعامل دیجی‌کالا از مسیر دشوار استارتاپها در ایران گفتند.
دیجی نکست که مرکز نوآوری و سرمایه‌گذاری گروه دیجی‌کالا است، کمپ استارتاپی امسال را به‌طور همزمان در تهران، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، فارس، اصفهان و یزد برگزار کرده است و قرار است ایده‌های پذیرفته‌شده وارد پروسه سرمایه‌گذاری شوند.
همراه اول برای خرید دیجی کالا وارد مذاکره شد / خرید مجموعه‌های بزرگ روی میز مدیران ارشد
در مراسم افتتاحیه کیوان محیط مافی، مدیرعامل شرکت دیجی‌نکست درباره این کمپ توضیح داد: «یکی از روش‌های جذب استارتاپها راه‌اندازی هر ساله‌ی کمپ استارتاپی در تابستان و زمستان است. مسئله‌هایی که در گروه دیجی‌کالا وجود دارد را در قالب ریورس‌پیچ (Reverse Pitch: رویداد کارآفرینی تقاضامحور) در اختیار استعدادهای گلچین‌شده قرار می‌دهیم. آنها به‌صورتی فردی یا گروهی طی هشت هفته باید روی این موضوعات کار کنند و بعد از این طی این مدت، MVP (حداقل محصول قابل ارائه) آنها داوری می‌شود و اگر پذیرفته شود وارد پروسه سرمایه‌گذاری و منتورشیپ نکست خواهد شد.»
کمپ زمستانی پارسال به‌طور همزمان در تهران و مشهد برگزار شد اما امسال تعداد شهرها بیشتر شد.
استعدادهای بسیاری در دانشگاه‌های مختلف علاقه‌مند به کارآفرینی هستند و ایده‌های جالبی دارند اما برای پیگیری ایده‌هایشان به منتورهای خوب یا زیرساخت لازم دسترسی ندارند و علاوه بر این مراکزی در شهرها وجود دارد که تشنه این هستند که با مسائل روز جریان کارآفرینی را ایجاد کنند. امسال توانستیم تعداد شهرها را بیشتر کنیم. اگر در گذشته کسی می‌خواست از کمپ نکست استفاده کند مجبور بود به تهران بیاید، و برای هشت هفته حضور در کمپ به مشکل اقامت برمی‌خورد. حالا آنها می‌توانند در کمپ شهر خودشان شرکت کنند.
تغییر دیگری که رخ داده این است: «در دوره‌های گذشته کسانی شرکت می‌کردند که ایده‌هایی خارج از کمپ نکست داشتند و خیلی نمی‌شد به آنها کمک کرد. اما دست یاری به سوی پارتنرها دراز کردیم تا بتوانیم در لحظه‌ی پیش‌شتاب‌دهی حمایت شرکت‌های مختلف را داشته باشیم؛ به‌طور مثال گروه پیشتاز طب در بخش سلامت، مجموعه‌ی پایاسازه و کیسون در صنعت ساختمان و شتابدهنده‌های پلنت، هم‌آوا، رایان و ... . بنا شد نماینده‌ها در کمپ حضور داشته باشند تا تیم‌ها را رصد کنند و اگر حوزه و تیمی برایشان جالب بود، روی آنها سرمایه‌گذاری کنند.»
راه دشوار استارتاپها؛ انداختن تیری در تاریکی
سعید محمدی، مدیرعامل گروه تجارت الکترونیک دیجی‌کالا، عضو هیئت مدیره دیجی‌نکست و هم‌بنیان‌گذار دیجی‌کالا درباره‌ی چیستی دیجی‌نکست و چشم‌اندازی که برای آن تعریف شده سخن گفت.
تلاش دیجی‌نکست تکرار مسیر شکل‌گیری و ایده موفقیت مسیر استارتاپی است؛ یعنی مسیری که ما در دیجی‌کالا طی کردیم محدود به دیجی‌کالا نشود و بتوانیم هول چالش‌های فنی و بیزینسی که در زنجیره ارزش تجارت الکترونیک با آنها روبه‌رو می‌شویم، بتوانیم ایده‌ها را تبدیل به یک راه کنیم. تا در قالب یک شرکت استارتاپی این ایده تبدیل به یک بیزینس پایدار و ماندگار شود.
او با این گفته‌ها مسیر کارآفرینی استارتاپی را راه دشواری خواند که شانس موفقیت در آن صد درصد نیست و همیشه درجه‌ای از شکست را در خود دارد: «در حوزه‌های استارتاپی در کشور ما در مقایسه با کشورهای منطقه و کشورهای توسعه‌یافته منابع زیادی وجود ندارد. به همین دلیل باید کاری کنیم که شانس موفقیت تیم‌های استارتاپی را بالا ببریم. اگر آن تیم‌ها و ایده اولیه استارتاپی رها شود، شانس بالایی در این فضای کسب‌وکار نامساعد ندارد.»
به گفته‌ی محمدی دیجی‌نکست با این رویکرد شکل گرفت: «می‌خواهیم کمک‌هایی کنیم که شانس موفقیت تیم‌های استارتاپی بالا رود تا از بین ایده‌های معرفی شده در کمپ چند بیزینس موفق بیرون بیاید.»
مدیرعامل دیجی‌کالا با مرور دشواری‌هایی که او و برادرش در مسیر تبدیل ایده اولیه‌شان به استارتاپ دیجی‌کالا طی کرده‌اند، گفت: «سال ۱۳۸۵ در فضایی که واژه‌ی استارتاپ مرسوم نبود آغاز به کار کردیم. خود من چهار، پنج‌سال بعد از شروع به کار با این مفهموم آشنا شدم و فهمیدم که کاری که در حال انجام آن هستیم در دنیا با عنوان استارتاپ شناخته می‌شود. از طرف دیگر اکسلریتورها (شتاب‌دهنده‌ها)، انکوباتورها و فضاهای کار اشتراکی و زیرساخت‌هایی که امروز برای کار استارتاپی در دسترس است، اصلاً وجود نداشت. زمانی که ما فعالیتمان را در دیجی‌کالا شروع کردیم فضا برای حمایت از ایده‌های استارتاپی اصلاً مساعد و مهیا نبود.»
به گفته‌ی او با اینکه رشد دیجی‌کالا سریع بود و ۱۸ ماه بعد از شروع شرکت را سوددهی رساند اما در هفت سال اول هیچ سرمایه‌ای جذب نکرده بود و کار را با سرمایه‌ی خیلی محدود اولیه پیش برد.
او دلیل این صحبت را ناامیدی گروه‌هایی دانست که به‌تازگی شکل گرفته‌اند اما از ادامه راه بازمانده‌اند: «می‌گویند الان زمان ایجاد استارتاپ نیست. البته قابل انکار نیست که امروز هم فضای کلان اقتصادی خراب است و هم فضای جذب سرمایه خوب نیست اما حرفم این است که همین شرایطی که به خوبی نیمه‌ی دهه ۹۰ نیست، در مقایسه با زمانی که نسل اول استارتاپها (دیجی‌کالا، کافه‌بازار، آپارات و علی‌بابا و ... ) شکل گرفتند، مساعد‌تر است. حداقل جایی هست که بشود کمک گرفت، بیزینس پلن را تضمین کرد، منتورشیپ گرفت و سرمایه‌ی اولیه را خیلی راحت‌تر از قبل جذب کرد، بشود با استارتاپها و تیم‌های دیگر همکاری کرد و از حمایت دانشگاه‌ها استفاده کرد. در واقع خیلی از زیرساخت‌های استارتاپی در مقایسه با گذشته بهتر شده است.»
مدیرعامل گروه تجارت الکترونیک دیجی‌کالا تأکید کرد: «کشور ما چالش کم ندارد اما دو سه سال آینده، فرصت مغتنمی برای شروع کار تیم‌های استارتاپی است، به‌ویژه که ما برای رفع چالش‌های کشور به استارتاپها نیاز داریم.»
او به فعالان استارتاپی پیشنهاد کرد که تردید را کنار بگذارند و با در نظر گرفتند اقتضائات فضا و زمان دست به کار شوند: «بعضی کار استارتاپی را کار دوم یا سوم خود می‌دانند اما باید بدانند که این تیری در تاریکی است. باید پل‌‌های پشت سر را خراب کنید و با تمام قوا وارد شوید. الان زمان ایده‌آلی است و با وجود مهاجرت هر روزه باید این فرصت را جدی بگیرید. چند سال دیگر ممکن است شرایط تغییر کند و دیگر نتوانید وارد این مسیر شوید. کارآفرینی مثل بندبازی است. این مسیری است که پشتکار می‌طلبد. تاب‌آوری کافی داشته باشید تا موفق شوید.»
به گفته‌ی محمدی در دل دیجی‌نکست، ۴۰ تا ۵۰ استارتاپ شکل گرفته که لزوماً همه نتوانسته‌اند موفق باشند؛ «بعضی در مراحل اولیه و بعضی در بازه‌ی دو،سه سال شکست خوردند اما خیلی‌ها هم موفق عمل کردند و درآمد مثل آپ‌تایم، گنجه، کاربو، دژینو، زیترون و موارد دیگر.»
به استیج‌های پایین‌تر استارتاپی توجه نمی‌شود
موضوع دیگری که محیط مافی، مدیرعامل دیجی‌نکست مطرح کرد، توجه به استیج‌های پایین‌تر استارتاپی بود.
سالی است که در استیج‌های پایین‌تر استارتاپی، استارتاپ خوب نداریم. اگر بخواهیم پروسه کارآفرینی را از پرورش‌دهنده‌ها یا انکوباتورها شروع کنیم و به سمت سرمایه‌گذار ببریم، بیشتر تمرکز سرمایه‌گذاران به سمت راندهای A و B و راندهایی رفته است که تیم‌ها بزرگتر هستند و تقریباً تیم‌های خوب و بزرگتر در اکوسیستم یا سرمایه گرفته‌اند یا سرمایه نیاز دارند. به همین دلیل است که در تیم‌هایی که در راندهای Pre-Seed و Seed (مرحله‌ی پیش‌بذری و مرحله‌ی کشت ایده استارتاپ) قرار دارند، موفقیت کمتری دیده می‌شود.
او ادامه داد: «در این صورت است که سرمایه‌گذارها می‌توانند موفق باشند و از خروجی این مجموعه‌ها می‌توانند استارتاپ‌های خوبی را به مجموعه‌شان اضافه کنند. به نظرم خیلی مهم است که حمایت درست‌تری از شتاب‌دهنده‌ها داشته باشیم و بتوانیم چرخه‌ی اکوسیستم استارتاپی را از قسمت درستش حمایت کنیم تا تیم‌ها در مسیر درست رشد کنند و به مراحل بعدی بروند.»
