راغفر در گفتوگو با «اکونگار»:
بنیادها و خصولتیها ، مالیات نمیدهند، یارانه کلان دولتی هم میگیرند/ همینها مانع مالیات ستانی از ثروت شدهاند
حسین راغفر گفت: غیر از بنیادها، معافیتهای مالیاتی گسترده برای بنگاههای خصولتی در نظر گرفتهاند. اینها دارند از فضای کسب و کار کشور بهرهمند میشوند، اما در هزینهها مشارکت ندارند.
به گزارش اکونگار، منطق گرفتن مالیات برای تامین هزینهها درست است، اما اینکه به جای گرفتن مالیات از ثروت، به کسب و کارهای خرد و متوسط فشار بیاوریم نشانه اقتصاد بیمار است که مسبب عقبگرد رشد در تولید و اقتصاد میشود.
«حسین راغفر» کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «اکونگار» توضیح داد:غیر از بنیادها، معافیتهای مالیاتی گسترده برای بنگاههای خصولتی در نظر گرفتهاند. این ها دارند از فضای کسب و کار کشور بهرهمند میشوند، اما در هزینهها مشارکت ندارند. در حالی که بخش قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی را از بنیادها و این شرکتها میتوان دریافت کرد. «راغفر» کاهش درآمد مالیاتی در لایحه بودجه 1403 را اقدامی مثبت ارزیابی میکند، اما این کاهش را برای رسیدن به ارقام واقعی کافی نمیداند.
*در شرایطی که رشد اقتصاد هفت درصد برای سال آینده پیش بینی شده است، افزایش 50 درصدی مالیاتها چه تاثیری بر کسب و کارها خواهد داشت و چقدر ممکن است ما را از دستیابی به اهداف رشد پیش بینی شده دور کند؟
در دنیا هزینههای بخش عمومی از طریق مالیات تامین میشود نه فروش نفت و گاز و منابع طبیعی. بنابراین به نظر من منطق اصلی مساله غلط نیست. مساله اصلی این است که از چه کسانی و چه فعالیتهایی باید گرفته شود؟
در شرایط کنونی اقتصاد ایران باید از ثروت، دارایی، ارث و مصرف کالاهای لوکس مالیات گرفته شود که بخش قابل توجهی از کالاهای موجود همین گونه هستند. بخش قابل توجهی از خودروها، مسکن و دیگر کالاهای لوکس هستند که مشمول پرداخت مالیات بر ثروت میشوند. دولت باید تمرکز خود را بر مالیات ستانی از این گروه بگذارد، اما مساله این است که دولت از آنها مالیات نمیگیرد.
علت این است که تا کنون همینها مانع مالیات ستانی از ثروت شدهاند. یکی از نمایندگان مجلس در مصاحبهای گفت: «وقتی درباره مالیات بر دارایی کار کارشناسی را آغاز کردیم و پیشنهاد اخذ مالیات از آن مطرح شد یکی از نمایندگان گفت این پیشنهاد را از طرح بیرون بیاورید چون من چهار خانه دارم و مشمول این قانون میشوم.»
اگر قرار باشد نمایندگانی که باید قوانین مالیاتی را وضع کنند خودشان مانع مالیات ستانی باشند؛ هیچ گاه قوانین مالیات بر دارایی و ثروت تصویب نمیشود.
*چرا دولت برای افزایش درآمد مالیاتی به سراغ بنیادها نمیرود در حالی که حجم قابل توجهی از گردش مالی اقتصاد را تشکیل میدهند؟
غیر از بنیادها، معافیتهای مالیاتی گسترده برای بنگاههای خصولتی در نظر گرفتهاند. اینها دارند از فضای کسب و کار کشور بهرهمند میشوند،اما در هزینهها مشارکت ندارند. در حالی که بخش قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی را از بنیادها و این شرکتها میتوان دریافت کرد. این نهادها سودهای عجیبی هر سال میبرند، اما دولت به بهانه اینکه اگر نهاده ارزان به آنها ندهیم نمیتوانند تولید بکنند؛ سالانه یارانههای کلانی در بخش مواد اولیه و انرژی به آنها پرداخت میکند.
مادامی که این دسته از بنگاهها بتوانند قیمت گاز را با چانه زنی ارزان تر بگیرند هیچ انگیزهای برای ارتقای بهرهوری و کارآیی ندارند. بنابراین یک اقتصاد انگلی ایجاد شده که از منابع عمومی و بودجه دولت تغذیه میکنند. دولت در این شرایط کسری بودجه خود را از طرق مخرب برای اقتصاد تامین میکند. در واقع اعطای نهادههای ارزان قیمت به بنگاههای بزرگ یکی از دلایل اصلی کسری بودجه دولت نیز است و متاسفانه هزینه این ناکارآمدیها را مردم میپردازند.
*کاهش درآمدهای نفتی در بودجه سال بعد را اقدام موثری میدانید؟
سالهای قبل به طور غیرواقعی قیمت نفت و درآمدهای حاصل از صادرات نفت در نظر گرفته میشد. درآمدهای غیرواقعی برای تراز نشان دادن بودجه پیش بینی میشد، اما واقعیت این است که در عمل هیچ گاه هزینه و درآمدها تراز نشد. بخصوص در شرایط تحریم که ناگزیر به فروش نفت زیر قیمت بازارهای جهانی و با تخفیفهای بالا هستیم. بنابراین پیش بینی کاهش درآمدهای نفتی به نظر میرسد اقدام مثبتی ست ولی باز هم نسبت به قیمتهای واقعی فاصله وجود دارد.