زخم عمیق اقتصاد اسراییل در جنگ غزه / آتش بس گره‌‌گشاست؟
اقتصاددان اسراییلی، هزینه انباشته جنگ غزه برای اقتصاد اسراییل را ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی تخمین می‌زنند و بسیاری از آنها برای کاهش آثار مخرب جنگ، خواستار آتش بس هستند.
به گزارش اکونگار به نقل از نیوعرب، پس از حمله حماس به اسراییل و اجرای عملیات طوفان الاقصی، اسراییل اقدام به حملات گسترده و کشتار عظیم فلسطینیان کرد. در مدت بیش از ۴۰ روز از گذشت جنگ در غزه بیش از ۵۷درصد ساختمان‌های غزه کاملا تخریب شدند وآسیب‌های جدی به زیرساخت‌های شهرها وارد شد.
اما این واکنش ویرانگر، آسیب‌های اقتصادی چشمگیری را برای اقتصاد اسراییل به همراه داشته است و یک خطر سیستماتیک را برای اقتصاد این کشور افزایش داد. همزمان با واکنش‌های شدید و ویرانگر اسراییل، در برخی موارد تجارت‌ها متوقف و در موارد دیگری کند شد. پرواز‌ها لغو و به تبع آن ورود گردشگر به اسراییل متوقف شد. در نتیجه اقتصاد اسراییل از دو بُعد مهم و تاثیرگذار آسیب دید.
درحالی که آتش بس جنگ به مرحله اجرایی نزدیک شده است، گفته می‌شود، جنگ غزه برای اقتصاد اسراییل هزینه‌های بسیاری داشته و روزانه حدود ۲۶۰میلیون دلار خسارت به اقتصاد این کشور وارد کرده است. همین موضوع منجر به یک افق نامعلوم در اقتصاد و سیاست اسراییل خواهد شد.
در آغاز جنگ، ارتش حدود ۸درصد نیروی کار را به جنگ فراخواند که خود این موضوع بر پایین آمدن راندمان کسب وکارها به خصوص در حوزه فناوری تاثیر داشت.
مشکلات کمبود نیروی کار در اقتصاد اسراییل
اوج‌گیری بحران جنگ و پس از حمله زمینی اسراییل به غزه، یک بحران جدی برای اقتصاد این کشور رقم زد. قسمت تولید اقتصاد اسرائیل، به دلیل محدودیت‌های شدید و فزاینده و در دسترس نبودن نیروی کار دچار یک شوک عرضه‌ای چشمگیر شد.
از آنجایی که خدمت سربازی هنوز برای اسرائیلی‌های 18 ساله و بالاتر اجباری است، هزاران کارگر مشاغل معمول خود را ترک کردند تا به خط مقدم بپیوندند، مانند مورد لشکر 252 سینا، جایی که میزان مشارکت 120 درصدی نیروهای ذخیره توسط اسرائیل گزارش شده است.
نبود نیروی کار و پیوستن نیروی فعال کار به ارتش طی دو ماه اخیر، فعالیت واحدهای تولیدی را به شدن مختل کرده و صدای اعتراض کارفرمایان را بلند کرده است.
حتی اگر مؤسسه بیمه ملی به کارفرمایان برای مزایای پرداختی به کارکنان فراخوانده شده هزینه‌ای بازپرداخت کند، هزینه کارفرما برابر با هزینه فرصت مشارکت مستقیم کارگران در تولید و کاهش بهره‌وری نیروی کار باقی می‌ماند.
آثار جنگ بر حوزه آموزش در اسراییل
جنگ غزه علاوه بر اقتصاد، بر سیستم آموزشی اسراییل هم تاثیر گذاشت، غیبت، کاهش کارآیی و دورکاری ۵۲۰هزار والدین شاغل و غیبت ۱۴۴هزار نفر از ساکنان محله‌های تخریب شده که عمدتا در شمال اسراییل هستند، باعث کاهش راندمان آموزش و اختلال در این سیستم شده است.
بانک مرکزی اسراییل هزینه هفتگی بابت غیبت کارکنان در طول پنج هفته اول جنگ غزه پیش بینی کرد که این رقم حدود 6 درصد از تولید ناخالص داخلی هفتگی (GDP) کشور اسراییل تخمین زده می‌شود.
این عدد منعکس کننده تأثیر منفی کلی بر سمت عرضه بازار کار نیست، زیرا فقط به کارگران اسرائیلی اشاره دارد و هزینه‌های ناشی از غیبت کارگران فلسطینی و خارجی را شامل نمی‌شود.
کاهش بهره‌وری در بخش ساخت و ساز و کشاورزی
در واقع، موانع ورود بیش از ۱۶۴هزار کارگر فلسطینی به اسرائیل و شهرک‌های اسرائیلی احتمالاً بهره‌وری در بخش‌های کشاورزی و ساخت و ساز املاک و مستغلات را کاهش میدهد.
بررسی‌های وزارت کار اسراییل نشان میدهد که از زمانی که ورود کارگران فلسطینی ممنوع شده یا آنها اخراج شدند، بخش کشاورزی اسرائیل حداقل 15000 کارگر را از دست داده است. علاوه بر این، 16.2 درصد نیروی کار متشکل از مهاجران و کارگران خارجی از اسرائیل خارج شده‌اند.
وسعت و تداوم این کمبود نیروی کار به مقیاس و طول عملیات نظامی بستگی دارد، اما اقتصاد اسرائیل در حال حاضر منفعلانه عمل می‌کند و کمتر از تولید ناخالص داخلی واقعی بالقوه خود به فعالیت دارد.
در سمت تقاضای کل، یک شوک خارجی به جذب تولید داخلی و واردات لطمه زده است این امر در کاهش مصرف خصوصی کالاها و خدمات، همراه با کاهش درآمد قابل توجه خانوارها همراه بود.
این کاهش مصرف به دلیل فشارهای تورمی مداوم در اسرائیل تشدید شده و با شتاب بی‌سابقه کاهش نرخ مبادله شکل/دلار آمریکا که از 9 اکتبر هویداست.
سقوط ارزش شیکل به پایین‌ترین سطح خود در 14سال گذشته
بر اساس گزارش‌ها در اواخر اکتبر، شیکل به پایین‌ترین حد خود در 14 سال گذشته رسید. تقریباً در همان زمان، چهار موسسه تحقیقاتی معتبر جهانی هشدار دادند که هر گونه تشدید درگیری می‌تواند منجر به کاهش رتبه بدهی دولتی اسرائیل شود. شاید این هشدارها و تشدید مشکلات اقتصادی اسراییل منجر به درخواست‌های جدی برای آتش بس شد.
علاوه بر این، حق بیمه‌های موجود در نرخ‌های بهره در بازار اوراق قرضه شروع به بازتاب جو عدم اطمینان حاکم بر منطقه کردند. این امر منجر به رکود در سرمایه گذاری شد که عمدتاً به دلیل افزایش هزینه سرمایه، کاهش بهره‌وری و اختلالات زنجیره تامین بود.
علاوه بر کمبود نیروی کار و کاهش خدمات و مصرف، بخش فناوری اسرائیل به صورت ویژه تحت تأثیر جنگ قرار گرفته است. به گفته اقتصاددانان، 10 درصد از کارمندان اسرائیلی در بخش فناوری پیشرفته کار می‌کنند، اما 50 درصد از صادرات این کشور را بر عهده دارند. بسیاری از نیروهای ذخیره که برای انجام وظیفه فراخوانده شده‌اند، جوان، تحصیل کرده و مشغول فعالیت در حوزه فناوری هستند.
به طور خلاصه، شوک اقتصادی مضاعف بر عرضه و تقاضا می‌تواند به یک بحران اقتصاد کلان بی‌سابقه برای اسرائیل تبدیل شود، به طوری که برخی از اقتصاددانان اسرائیلی هزینه انباشته آن را 10 درصد تولید ناخالص داخلی تخمین می‌زنند و بسیاری از آنها خواستار آتش بس هستند.
