«اکونگار» در گزارشی تفصیلی بررسی می‌کند
دست‌اندازی به دارایی‌های بازنشستگان/ ادغام صندوق‌های بازنشستگی خدمت یا خیانت؟
بر اساس بودجه سال آینده دولت قرار است تا بابت بدهی‌های خود صندوق‌های بازنشستگی که بسیاری از آنها زیانده هستند را به سازمان تامین اجتماعی واگذار خواهد کرد.
به‌گزارش اکونگار: صندوق‌هایی که قرار بود در زمانه پیری عصا دست کارگران باشد حالا به‌عنوان یکی از حفره‌های اقتصادی دائما در حال ضرر دادن هستند. در تعریف این قُلک‌ها باید بگوییم که صندوق بازنشستگی به صندوقی می‌گویند که توسط کارفرما برای حفظ و مدیریت سرمایه کارمندان شرکت تاسیس می‌شود و مبالغی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌شوند، توسط کارفرما و کارمندان جمع‌آوری شده است. هدف اصلی تاسیس این صندوق‌ها، افزایش دارایی و سودآوری با درآمد ثابت، برای آن دسته از کارگران و کارمندانی است، که به سن بازنشستگی خواهند رسید. برای تواناتر کردن صندوق‌ها این ایده مطرح شد که یک‌سری شرکت‌های اقماری متصل ایجاد شوند تا از این طریق صندوق‌ها بتوانند بنگاه‌داری کنند ولی همان ایده ناپخته به‌جای رسیده که خود به چالشی فرای صندوق‌ها تبدیل شده است. شرکت‌های عریض و طویلی که کاملا زیانده محسوب می‌شوند و در ادامه دودش به چشم کارگرانی می‌رود که سال‌ها ذره ذره برای پرکردن این صندوق‌ها مزدی کارگری‌شان را پرداخت کرده‌اند. همانطوری که در ادامه هم اشاره خواهیم کرد برخی از صندوق‌های بازنشستگی که روند زیانده دارند و این ابهام بازنشسته‌ها را بیم‌ناک کرده است، می‌روند که در یکدیگر ادغام شوند.
بازنشستگان سهم‌شان از متناسب‌سازی را محاسبه کنند+فرمول آسان / حداقل‌بگیران منتظر افزایش حقوق باشند
داستان از اینجا شروع شد
در لایحه بودجه سال 1404 حکمی قید شده است که طبق بند «ع» تبصره 2 لایحه بودجه سال آینده دولت مجاز است تمام اموال و دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی که بیش از 50 درصد منابع مالی آن برای پرداخت مستمری از محل منابع بودجه عمومی کل کشور تامین می‌شود به‌غیر از «سازمان تامین اجتماعی»، «نیروهای مسلح» و صندوق «بازنشستگی کارکنان وزارت اطلاعات» بابت بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی واگذار نماید. دایره تسلسلی که در مورد بدهی‌های دولت به سازمان‌هایی نظیر تامین اجتماعی ادامه دارد. دولت‌ها تلاش دارند با خاموش کردن چراغ شرکت‌های زیان‌دهد هزینه‌های خود را کمتر کنند. در ادامه این گزارش نگاهی خواهیم داشت به آنچه باید در مورد اذغام صندوق‌های بازنشستگی بدانید. برخی چون وزیر کار نگاه مثبتی به این ادغام دارند ولی در مقابل برخی این را خیانت در حق بازنشسته‌های سازمان تامین اجتماعی میدانند.
کدام صندوق‌ها ادغام می‌شوند؟
صندوق‌های بازنشستگی نظیر «صندوق کشوری»، «فولاد» و «هما» که بیشتر از 70 درصد منابع لازم برای تامین هزینه‌های آنها از منابع بودجه عمومی تأمین می‌شود. به‌عنوان مثال صندوق بازنشستگی کشوری به‌عنوان دومین صندوق بازنشستگی بزرگ در کشور دارای نسبت پشتیبانی در حدود 0.5 می‌باشد که این نسبت از تعداد بیمه‌شدگان آن به مستمری‌بگیران به دست می‌آید، این شاخص بیانگر این است که حق بیمه‌های دریافتی از بیمه‌شدگان کفاف هزینه‌های مستمری را نمی‌دهد، همچنین در همین صندوق در پنج سال اخیر نقش بازده سرمایه‌گذاری در تامین هزینه‌های آن به‌طور متوسط 12 درصد بوده است.
باتوجه به اینکه دولت در مورد صندوقی مثل صندوق کشوری کارفرما محسوب می‌شود، با احتساب حق بیمه سهم کارفرمایی در حدود 90 درصد از کل هزینه‌های مستمری این صندوق از محل بودجه عمومی پرداخت می‌شود پس در این مورد نگرانی خاصی برای بازنشسته‌ها بعد از ادغام وجود نخواهد داشت چون باتوجه به اصل 29 پرداخت حقوق‌ها بر عهده دولت است.
دفاع وزیرکار از ادغام صندوق‌های بازنشستگی
«احمد میدری»، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نشست هم‌اندیشی تدوین «پیوست عدالت» درباره طرح اصلاح بنگاه‌داری در صندوق‌های بازنشستگی در برنامه بودجه پیشنهادی ۱۴۰۴ در روز 11 آذر ماه گفت: «پیامی نادرست به جامعه بازنشستگان انتقال یافته بود که ما می‌خواهیم صندوق بازنشستگی را منحل و وضع بازنشستگان را بدتر کنیم. معتقدیم صندوق بازنشستگی هویت بازنشستگان ایران است و نمی‌توان آن را منحل کرد و انحلال آن آسیب به دولت و جامعه می‌زند و همه دولت‌ها می‌خواهند با جامعه خود در ارتباط باشد. نه‌تنها به دنبال انحلال صندوق بازنشستگی نیستیم، بلکه معتقدیم که ساختارآن هم باید ارتقا یابد تا بتوانیم مسائل رفاهی بازنشستگان را مثل بیمه تکمیلی و درمانی ارتقا دهیم و ورزش سالمندان را گسترش و خانه‌های امید را به کانون‌های بازنشستگان تبدیل کنیم؛ اما متأسفانه پیام بد منتقل شد. هدف افزایش کارآمدی در اقتصاد ایران و افزایش عدالت بود و می‌خواستیم شرکت‌های موازی را اصلاح کنیم تا دولت بتواند زندگی بازنشستگان کشوری را از نوسان سود شرکت‌ها نجات دهد که قدمی به سمت بهبود وضعیت بازنشستگان است اما در انتقال پیام به جامعه ناتوان بودیم و نتوانستیم و احتمال دارد در تحقق این هدف موفق نباشیم.»
با ادغام صندوق‌ها، تامین اجتماعی را ضعیف‌تر نکنید
«اکبرشوکت»، عضو سابق هیات امنای صندوق تامین اجتماعی، در رابطه با ادغام صندوق‌های بازنشستگی به رسانه‌ها گفت: «خطرناک‌ترین کار این است که صندوق‌های ورشکسته را در صندوق تأمین اجتماعی ادغام کنیم که این کار، اقدامی خائنانه است. به‌عنوان نماینده کارگران تاکید می‌کنم که نباید اجازه دهیم که صندوق‌های ورشکسته به سازمان تامین اجتماعی منتقل شوند، چرا که این اقدام نه تنها به نفع کارگران نیست، بلکه به مشکلات موجود خواهد افزود. این کار خیانت بزرگی در حق بازنشستگان سازمان است و با توجه به رویه‌ای که دولت تاکنون در قبال صندوق تامین اجتماعی پیش گرفته، در صورتِ ادغام صندوق‌های ورشکسته با صندوق تامین اجتماعی، دولت همه بار تعهدات خود را روی دوش تامین اجتماعی می‌اندازد و وضعیتِ این صندوق را وخیم می‌کند.»
انواع صندوق های بازنشستگی
به‌طوری کلی سه صندوق بزرگ بازنشستگی در کشور وجود دارد که دامنه مشمول و فعالیت آنها شامل: 1- کارمندان دولت که در پوشش صندوق بازنشستگی کشوری قرار دارند. 2- مشمولین قانون کار و بعضی قوانین خاص که زیرپوشش سازمان تأمین اجتماعی می‌باشند. 3- نیروهای مسلح که در پوشش صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح قرار دارند.
در کنار این سه صندوق بزرگ بازنشستگی و بیمه‌ای، نزدیک به (15) صندوق بیمه و بازنشستگی اختصاصی نظیر صندوق بازنشستگی شرکت بیمه ایران، صندوق بازنشستگی شرکت مخابرات ایران، صندوق بازنشستگی شهرداری تهران و… وجود دارد. البته تعداد افراد بیمه شده و همچنین میزان افراد تحت تکفل در سازمان تامین اجتماعی در مقایسه با آمار ارائه شده توسط صندوق بازنشستگی کشور از اعتبار بسیار کمتری برخوردار است. به‌عنوان مثال در مقطع سال‌های 76 تا 80 که فراخوان برای تعویض دفترچه‌های درمانی داده شده، تعداد دفترچه‌های صادره به‌عنوان یک شاخص مهم در میزان افراد تحت پوشش نزدیک به 17 میلیون عدد در سازمان رسید بود.
