مشکلات نقدینگی گریبانگیر شرکت‌های دارویی
خرداد سال‌جاری بود که مدیرکل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، از پیگیری تامین نقدینگی شرکت‌های تجهیزات پزشکی خبر داد و بر لزوم توجه ویژه به جایگاه مسوولان فنی تجهیزات پزشکی تاکید کرد.
به گزارش اکونگار به نقل از دنیای اقتصاد؛ دقیقا چند روز پیش یعنی ۲۰ مرداد سال‌جاری معاون اجرایی رئیس جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری، از رفع مشکل نقدینگی تامین مواد اولیه کارخانه‌های دارویی و واردات دارو درپی دستور رئیس جمهور خبر داده است.
محمدجعفر قائم‌‌‌پناه با اعلام این خبر گفته است: «حسب دستور رئیس جمهور محترم به معاونت اجرایی درخصوص پیگیری مشکلات عرضه دارو با توجه به محدودیت‌هایی که در تامین مواد اولیه کارخانه‌های دارویی و واردات دارو به دلیل مشکلات نقدینگی به وجود آمده بود، بر اساس هماهنگی به عمل آمده با بانک مرکزی، تصمیمات و اقدامات لازم اتخاذ و مساله نقدینگی با سازوکارهای خاص توسط بانک مرکزی تسهیل شد. به این ترتیب روند تامین و عرضه دارو در روزهای آینده بهبود می‌یابد و مردم نگران موضوع تامین و عرضه دارو نباشند.»
همچنین خرداد سال‌جاری بود که مدیرکل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، از پیگیری تامین نقدینگی شرکت‌های تجهیزات پزشکی خبر داد و بر لزوم توجه ویژه به جایگاه مسوولان فنی تجهیزات پزشکی تاکید کرد.
در این راستا سعیدرضا شاه‌‌‌مرادی، تامین نقدینگی را یکی از پیگیری‌‌‌های اساسی حوزه تجهیزات پزشکی دانسته و گفته بود: «بدهی مراکز درمانی به شرکت‌های تجهیزات پزشکی در اولویت اقدامات است و ما به طور مستمر پیگیر پرداخت مطالبات مراکز درمانی از بیمه‌‌‌ها و سازمان برنامه و بودجه هستیم تا از آن محل بدهی شرکت‌های تجهیزات پزشکی پرداخت شود. اختصاص بودجه مناسب برای نگهداشت تجهیزات پزشکی الزامی است و باید برای جلوگیری از افزایش هزینهها بودجه اختصاصی به عنوان هزینه نگهداشت تجهیزات پزشکی در ما‌به‌التفاوت ارزی لحاظ شود.»
کمبود نقدینگی در صنعت دارو بیداد می‌کند
این اخبار در حالی اعلام شده که چند روز پیش مریم تاج‌‌‌آبادی، نایب رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران نیز از تداوم کمبود نقدینگی در صنعت دارو خبر داد و گفت: تداوم این شرایط می‌تواند به بحران جدی در تامین دارو بینجامد.
او درباره آخرین وضعیت تامین مالی صنعت دارو اظهار کرد: از زمستان سال ۱۴۰۲ تاکنون مشکل کمبود نقدینگی در صنعت دارو بیداد می‌کند؛ تا اندازه‌‌‌ای که اگر این مشکل برطرف نشود، به زودی شاهد مشکلات جدی در تامین دارو خواهیم بود. مشکل کمبود نقدینگی هم در ابتدای زنجیره و تامین ارز وجود دارد و هم در صنعت پخش برقرار است، در حالی که تمام سرمایه تولیدکننده در پخش متمرکز شده است. امیدواریم که برای حل مشکل کمبود نقدینگی توجه ویژه‌‌‌ای به صنعت دارو شود.
غفلت از صنعت تجهیزات پزشکی
با این حال، دستور پزشکیان درباره تامین نقدینگی موردنیاز داروسازی، در حالی صادر شده که صنعت تجهیزات پزشکی هم مانند صنعت دارو، با مشکل کمبود نقدینگی و عدم‌پرداخت مطالبات مواجه است و این در شرایطی است که اهمیت صنعت تجهیزات پزشکی، اگر بیشتر از صنعت دارو نباشد، کمتر از آن هم نیست؛ اما به نظر می‌رسد صنعت تجهیزات پزشکی به نسبت داروسازی مورد غفلت قرار گرفته است.
سه مشکل اصلی تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی
مجید روحی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، دندان‌پزشکی، آزمایشگاهی و ملزومات دارویی در این رابطه گفت: ما سه مشکل عمده داریم که ترکیب آنها با یکدیگر سبب افت شدید توان شرکت‌های تولیدی تجهیزات پزشکی شده است و در این خصوص هرچه زودتر دولت باید تدبیری بیندیشد.
او افزود: اولین موضوع مربوط به ارز سوبسیددار است. اختصاص ارز سوبسیددار به واردات، به فساد و انحصار منجر خواهد شد و سیاستگذاران صنعتی و ارزی کشور باید در این رابطه تجدیدنظر کنند. ضمن اینکه یارانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که دولت از طریق اختصاص ارز ترجیحی به واردات میخواهد به مردم برساند، به دست مردم و بیماران نمی‌رسد و به انحراف برده می‌شود.
روحی تصریح کرد: علاوه بر ایراداتی که نسبت به ارز ترجیحی وجود دارد و منجر به سرکوب تولید و ایجاد مشکلات برای تولیدکننده شده است، بحث قیمت‌گذاری دستوری نیز کمر تولیدکننده داخلی را شکسته است. دولت، بزرگ‌ترین خریدار تجهیزات پزشکی است و اینکه خودش قیمت‌گذاری می‌کند، برخلاف اصول اولیه اقتصاد و توازن بازار است.
او گفت: چالش سوم طولانی شدن مطالبات و حجم غیرقابل تحمل این مطالبات است که متاسفانه توجهی به آن نمی‌شود. تولیدکننده، تمام توان خود را صرف تامین مولفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید می‌کند، ولی این بی‌‌‌مهری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، خارج از تاب و تحمل فعالان این صنعت است. درخواست ما این است که مسوولان هرچه زودتر فکری به حال این صنعت فاخر کنند.
حمایت از تولید داخل درگرو پرداخت مطالبات معوق
مریم قاسمی، دبیر انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی نیز با اشاره به ضرورت توجه جدی به پرداخت مطالبات شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی گفت: کمبود نقدینگی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی را گرفتار مشکلات عدیده کرده است. وی افزود: مهم‌ترین مشکل ما در شرایط امروز، بحث نقدینگی است و اگر دولت میخواهد مسیر توسعه و تولید تجهیزات پزشکی را در پیش بگیرد، باید هرچه زودتر در این رابطه گشایش‌‌‌هایی ایجاد کند که واقعی و عملیاتی باشد.
چند راهکار برای تامین نقدینگی تولیدکنندگان
قاسمی به تشریح چهار راهکار در این خصوص پرداخت و تاکید کرد: دولت از یکسو باید فکری به حال مطالبات معوق کند و بدهی‌‌‌های انباشته‌‌‌شده دانشگاه‌‌‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌‌‌ها به شرکت‌های تجهیزات پزشکی را به‌‌‌روز کند؛ چراکه عدم‌پرداخت این بدهی‌‌‌ها از سوی مراکز دولتی، برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های مالی شرکت‌های تامین‌‌‌کننده اقلام تجهیزات پزشکی را مختل کرده است. از سوی دیگر دولت باید تدبیری برای پرداخت‌‌‌های آتی بیندیشد که با تاخیر همراه نباشد و نظم و انضباط مالی بر قراردادهای مراکز دولتی با شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی برقرار شود.
دبیر انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی ادامه داد: علاوه بر این، دولت باید برای کاهش هزینه‌‌‌های تامین پول در شرکت‌های تجهیزات پزشکی راه‌‌‌حل مناسبی را در نظر بگیرد؛ چراکه تامین پول و نقدینگی به یکی از هزینه‌‌‌های قابل‌توجه شرکت‌ها تبدیل شده است.
او افزود: دسترسی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی به تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت، یک راهکار مناسب و تجربه‌‌‌شده است. اینکه نظام بانکی سیاستهای انقباضی در مقابل شرکت‌های شناسنامه‌‌‌دار و رسمی پیش بگیرد و فعالان تجهیزات پزشکی را با بحران نقدینگی روبهرو کند، اصلا رویکرد درست و منطبق با سیاستهای حمایت از تولید داخل نیست. وی اضافه کرد: حمایت از تولید داخل، باید تبدیل به یک سیاست عملیاتی و اجرایی شود و در این خصوص باید برنامه ارائه شود.
تخصیص ارز سوبسیددار به واردات
دبیر انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی با اشاره به دیگر چالشهای فعالان این صنعت گفت: متاسفانه شاهد اختصاص یافتن ارز سوبسیددار به واردات اقلامی هستیم که مشابه داخلی دارند و ای کاش هرچه زودتر مسوولان در این رابطه تامل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند که تولیدکننده داخلی که بخش قابل‌‌‌توجهی از هزینهها و اقلام موردنیاز خطوط تولید خود را با ارز آزاد تهیه می‌کند، آیا می‌تواند با کالای وارداتی که به طور کامل ارز ترجیحی دریافت کرده است، رقابت کند؟ بهترین سیاست آن است که ارز ترجیحی را در حلقه آخر از زنجیره مصرف اختصاص بدهند.
او ادامه داد: اگر دولت میخواهد از تولید داخل حمایت کند، به جای اختصاص ارز دولتی، تدبیری بیندیشد که مطالبات معوق تامینکنندگان هرچه زودتر تسویه شود و یک نظم و نظام مشخصی برای آن استقرار پیدا کند. قاسمی تصریح کرد: قیمت‌گذاری دستوری در حکم یک خطای سیاستی، بلای جان تولیدکنندگان شده است. دولت به جای قیمت‌گذاری دستوری، می‌تواند از سیاستهای جایگزین نظیر رقابتی کردن بازار استفاده کند و اجازه دهد که تولیدکنندگان با سرمایه‌گذاری در زمینه کیفیت، توانمندی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را به مرحله ظهور برسانند. در این مسیر، هم مصرف‌کننده نهایی، از محصولات با‌کیفیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند خواهد شد و هم امکان صادرات و ارزآوری فراهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد شد.
انرژی و زمان شرکت‌ها صرف تامین نقدینگی می‌شود
در این بین محمدرضا کمپانی، نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران نیز با بیان اینکه مشکل اصلی حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی، نبود پول و نقدینگی است، گفت: بیش از ۶۰درصد از انرژی و زمان شرکت‌ها صرف تامین نقدینگی می‌شود. وی افزود: برخی از تولیدکنندگان برای پرداخت حقوق کارکنان و تامین نقدینگی مجبور به فروش آپارتمان‌‌‌ها و ساختمان‌‌‌های خود شده‌‌‌اند. ضمن اینکه تحقیق و توسعه در بسیاری از شرکت‌های تجهیزات پزشکی متوقف شده است. با این روند در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی به سمت واردات و SKD خواهیم رفت.
تعلل مراکز درمانی در پرداخت مطالبات
جلیل سعیدلو، رئیس انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی نیز درخصوص چالشهای تولیدکنندگان و تامینکنندگان تجهیزات پزشکی گفت: عموم تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی با مشکلات و دغدغه‌‌‌هایی ازجمله تامین نقدینگی، ارز، تامین مواد اولیه، دریافت مطالبات از مراکز درمانی و بیمارستان‌‌‌ها و... روبهرو هستند که تاثیر بسیاری در روند تولید می‌‌‌گذارد. وی عنوان کرد: پرداخت طلب تولیدکنندگان و تامینکنندگان تجهیزات از مراکز درمانی و بیمارستان‌‌‌ها، گاهی تا دوسال زمان می‌‌‌برد و با توجه به این وقفه در پرداخت به تولیدکننده، در آخر، باز هم درخواست تخفیف می‌کنند. این در حالی است که وقتی پول و سرمایه در گردش نباشد تولیدکنندگان نمی‌توانند کارشان را جلو ببرند. از طرفی هزینه‌‌‌های جاری شرکت‌ها باید از فروش کالایشان تامین شود.
به گفته او، بانک‌ها هم به سختی تسهیلات را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند که آن مبلغ هم به اندازه نیاز تولیدکننده نیست و سودی حدود ۳۰درصد بابت تامین گردش نقدینگی به بانک پرداخت می‌کنند تا کالایی را تولید کنند که سود کمی برایشان دارد.
سود تولید تجهیزات پزشکی فقط ۱۷درصد است
سعیدلو با اشاره به اینکه تعداد کدهای اقلام پزشکی بسیار زیاد و قیمت‌گذاری برای آنها دشوار است، گفت: چالش دیگر در حوزه تولید تجهیزات پزشکی قیمت‌گذاری است. در پارامترهای تعیین‌‌‌کننده قیمت، موضوعات توسعه، سرمایه‌گذاری کلان و... در خط تولید تجهیزات پزشکی نادیده گرفته می‌شود و حاشیه سودی که برای تولیدکننده می‌‌‌ماند، فقط ۱۷درصد است. با این عدد تولید نمی‌تواند بالنده و توسعه‌‌‌گرا باشد. برای داشتن تحقیق، نوآوری و توسعه محصولات، باید سرمایه‌گذاری در آن صورت گیرد تا به محصولات جدید و باکیفیت دست پیدا کنیم. با این حاشیه سود که نقد هم نیست، نمی‌توانیم به این ارزش‌‌‌ها دست پیدا کنیم.
او با اشاره به مشکلات ارزی در تولید تجهیزات پزشکی گفت: وجود نرخ‌های مختلف ارز در کشور همچون ارز ترجیحی و نیمایی در حوزه تجهیزات پزشکی سبب شده تخصیص ارز به کندی صورت گیرد. گاهی در همین تخصیص ارز هم اجحاف درحق برخی تولیدکنندگان صورت می‌گیرد و سبب می‌شود برخی از تولیدکنندگان نتوانند در مقام رقابت دوام بیاورند.
ضرورت حمایت دولت از تولیدات داخلی
بر اساس گزارش بانک مرکزی، از اول فروردین ماه تا ۱۷ مرداد ماه سال‌جاری، ۵ میلیارد و ۶۷۲ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی و دارو با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان اختصاص داده شده که از این میزان،۴میلیارد و ۴۶۴ میلیون دلار مربوط به کالاهای اساسی و کشاورزی و یک میلیارد و ۲۰۸ میلیون دلار مربوط به دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی بوده است. بر اساس این گزارش، در حال حاضر حدود ۲هزار شرکت تولیدکننده در حوزه تجهیزات پزشکی فعال هستند و بدیهی است که اگر بخش تولید به دلایلی همچون کمبود نقدینگی، در حوزه تجهیزات متوقف شود، دولت باید با چند برابر ارز، همان محصول را از خارج وارد کند. به همین دلیل باید از تولیدکننده حمایت شود تا ضمن ادامه تولید، محصولات کیفی را به بازارهای داخلی و جهانی عرضه کند.
