آمار تکان‌دهنده از کمبود انرژی در صنعت سیمان/ مازوت سوزی در زمستان، تعطیلی در تابستان
در سال اخیر، صنعت سیمان با چالشهای متعددی روبه‌رو بوده است.
به گزارش اکونگار؛ صنعت سیمان یکی از صنایع اساسی و حیاتی در توسعه اقتصادی هر کشور است. سیمان به عنوان یکی از مهمترین مواد ساختمانی، نقش بسیار مهمی در ساخت و ساز و توسعه زیرساخت‌های یک کشور دارد. این صنعت از مواد اولیه مانند سنگ آهک، خاکستر، خاک رس و آهک بهره می‌برد و با استفاده از فرآیندهای پیچیده تولید، سیمان را تولید می‌کند که به عنوان یک ماده بنایی برای ساخت و ساز استفاده می‌شود. اما این صنعت در سال‌های اخیر با چالشهای متعددی مواجه شده است که در ادامه به مهمترین چالش‌ها در این صنعت اشاره می‌کنیم.
آسیب‌های قطعی برق و گاز بر صنعت سیمان
قطعی برق و گاز یکی از چالش‌هایی است که صنعت سیمان در سال‌های اخیر با آن مواجه است. این موضوع باعث شده تا تولید کارخانه‌های سیمان با چالشهای جدی مواجه شود و اثرات منفی بر فعالیت‌های این صنعت حس می‌شود.
یکی از اثرات اصلی قطعی برق و گاز بر صنعت سیمان، توقف تولید در کارخانه‌ها است. با قطع شدن امدادهای انرژی، تولید کارخانه‌های سیمان متوقف می‌شود که این موضوع باعث از دست رفتن تولید و کاهش درآمد شرکت‌ها می‌شود.
علاوه بر این، قطعی برق و گاز باعث افزایش هزینه‌های تولید سیمان نیز می‌شود. شرکت‌ها ممکن است بخواهند از منابع دیگری برای تأمین انرژی استفاده کنند که منجر به افزایش هزینه‌ها و کاهش سودآوری می‌شود.
با توجه به نیاز به استفاده از سوخت‌های فسیلی ناپاک و آلوده برای تأمین نیازهای انرژی، آلودگی هوا و محیط زیست نیز در این صنعت افزایش خواهد یافت.
به علاوه، قطعی برق و گاز ممکن است به تجهیزات کارخانه‌های سیمان خسارت وارد کند، زیرا روشنایی نامناسب و قطع بودن تأمین انرژی می‌تواند منجر به خرابی دستگاه‌ها و تجهیزات شود.
رییس کارخانه سیمان داراب چندی پیش اظهار کرده بود: متأسفانه در چند سال اخیر کارخانه سیمان داراب بیش‌از اینکه دغدغه افزایش تولید داشته باشد درگیر حل مشکلات برق و گاز بوده است؛ این در حالیست که اگر سیمان تولید نشود و سیمان در بازار نباشد بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله ساختمان‌سازی هم دچار رکود خواهد شد.
روح‌الله کشاورز ادامه داد: اگر گاز قطع شود آشپزخانه، سرویس بهداشتی، رختکن و گرمایش کارگران هم با مشکل مواجه می‌شود؛ لذا باید تدابیر اساسی‌تری در این زمینه اندیشیده شود.
در صورتی که مشکل محدودیت برق در صنایع سیمانی کنترل شود، شاید عرضه سیمان به بازار افزایش یابد اما اگر این مشکل حل نشود، وضعیت حادتر خواهد شد.
چالشهای تامین سوخت جایگزین گاز
تامین انرژی یکی از مهمترین دغدغه صنعت سیمان به شمار می‌رود؛ تابستان سهمیه‌بندی برق و زمستان دریافت مازوت به‌هزار و یک شرط وابسته است که قبول این شرایط در بسیاری موارد باعث شده تا امروز برخی شرکت‌ها چند ده میلیارد به خاطر کار نکرده جریمه شوند؛ حالا و در آستانه زمستان این بار به نظر می‌رسد شرکت‌های صنعت خاکستری هشدارها و ضمانت‌نامه‌های شرکت ملی پخش را جدی گرفته‌اند و برخی از همین حالا اعلام می‌کنند چون شرایط تعیین شده از طرف دولت کاملا یک‌طرفه است و ممکن است سال آینده به مانند امسال چند ده میلیارد هزینه مازوت را به نرخ فوب خلیج فارس (تقریبا ۱۰ برابر قیمت مازوت در داخل) از آنها طلب کند در نتیجه برخی اعلام می‌کنند که تا هر جا ذخیره مازوت‌شان اجازه داد، تولید می‌کنند و حاضر به پذیرفتن ریسک خرید مازوت نیستند.
مدیرعامل شرکت «سیمان سبزوار» در این باره به «دنیای اقتصاد» گفته بود: با توجه به شرایطی که شرکت ملی پخش پیش پای شرکت‌های سیمانی قرار داده و از طرفی نبود نقدینگی در کارخانه، ترجیح دادیم تا پایان فصل سرما کلینکر تولید نکنیم و صرفا کار سایش کلینکر ذخیره را با استفاده از برق پیش ببریم؛ در واقع ما ۴۶۰هزار تن کلینکر ذخیره داریم چرا که از مدت‌ها پیش اقدام به دپو کرده‌ایم و در فصل سرد می‌توانیم حدود ۵۵هزار تن سیمان تحویل دهیم که البته برای همین میزان هم مشتری لازم در استان خراسان وجود ندارد.حمید‌رضا سارانی ضمن اشاره به این مطلب، افزود: علاوه بر خرید مازوت به صورت علی‌الحساب و شرایط و ضمانت‌نامه‌های بسیار یک طرفه شرکت پخش، صرفا حمل (هر کیلوگرم) مازوت تا درب کارخانه برای ما ۱۰۰۰ تومان هزینه دارد که اگر گرم کردن تا ۱۱۰ درجه به وسیله گازوئیل و روغن داغ برای استفاده را هم در نظر بگیریم، استفاده از این سوخت که باید از مبدا پالایشگاه شهرری خریداری شود، هزینه بسیار بالایی به شرکت سیمان سبزوار تحمیل می‌کند.
او ادامه داد: متاسفانه ارزش حرارتی که شرکت ملی پخش برای مازوت تولیدی تعیین کرده به هیچ عنوان با واقعیت‌ها منطبق نیست و صرفا همان بروشور وزارت نفت ملاک قرار گرفته و چنانچه میزان تولید منطبق بر این ارزش حرارتی نباشد، باید سال آینده هزینه‌های این سوخت را به نرخ فوب خلیج فارس محاسبه و دریافت کنند.
مدیر عامل سیمان سبزوار در ادامه خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال گذشته هم به واسطه رعایت نکردن تولید بر مبنای ارزش حرارتی تعیین شده شرکت ما را ۳۸ میلیارد تومان جریمه کردند و در واقع کل محموله مازوت به نرخ فوب خلیج فارس محاسبه شده است. این اتفاق در حالی می‌افتد که سال گذشته بسیاری از شرکت‌ها به وضوح از وجود آب به مقدار بالا در تانکرها خبر دادند که در نهایت ما و سایر شرکت‌ها به این نتیجه رسیدیم که شرکت‌های حمل‌ونقل چنین تخلفی را مرتکب شده‌اند و البته شکایت ما از آنها تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است اما متاسفانه شرکت ملی پخش توجهی به این مساله نمی‌کند.
وی افزود: جالب اینکه چون مازوت با سرد شدن سفت می‌شود، باید در همان زمان‌های ابتدایی این مازوت از تانکرها توسط افرادی که از آنها شکایت کرده‌ایم برداشته شود چون میزان روانی مازوت مورد نظر باید به اندازه‌ای باشد که با آب قابل ترکیب باشد.
این تولیدکننده با اشاره به اینکه اگر سیمان در هر نقطه از کشور کیفیت نامطلوبی داشته باشد، بلافاصله شرکت تولیدکننده را مورد مواخذه قرار می‌دهند، تصریح کرد: منطقی است که وقتی مازوت پالایشگاه دچار ایراد باشد، ما در حقیقت باید این پاسخ را از وزارت نفت بخواهیم اما واقعیت این است که دست شرکت‌ها زیر ساطور وزارت نفت است چون به راحتی می‌تواند در تخصیص سایر سوخت‌ها مانند گازوئیل به شرکت‌ها اخلال ایجاد کند.
اکثر واحدهای تولیدی مستهلک شده اند
با گسترش صنعت سیمان و افزایش تقاضا برای مصالح ساختمانی، استهلاک واحدهای تولیدی در این صنعت نیز افزایش یافته است. به دلیل فرسایش تجهیزات و تجدید نظر در فناوری‌های قدیمی، بسیاری از کارخانه‌های سیمان به دلیل عدم توانایی در رقابت با واحدهای جدیدتر، از کار افتاده و استهلاک شده‌اند.
این مسئله چالش‌هایی برای صنعت سیمان به همراه داشته است، از جمله کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و افت کیفیت محصولات. برخی از راهکارهای مطرح برای مقابله با این چالش‌ها شامل به‌روزرسانی تجهیزات، استفاده از فناوری‌های نوین، افزایش بهره‌وری و همکاری با شرکت‌های خارجی است.
واحدهای تولیدی سال به سال مستهلک می‌‌‌شوند و خطوط تولید باید جایگزین و بازسازی و نوسازی شوند، اما متاسفانه با این وجود شرکت‌ها نمی‌‌‌توانند خطوط تولید خود را بهبود بخشند.
علی محمدبند، کارشناس صنعت سیمان می‌گوید: نگاه کوتاه مدت مدیران موجب بروز بسیاری از مشکلات شده است؛ چراکه این امر باعث شده است تا نگاه بلندمدتی به این حوزه نداشته باشند و به فکر سر و سامان دادن مشکلاتی مانند رفع استهلاک خطوط تولید باشند و بخش خصوصی نیز در این حوزه فعالیت نمی کند و متاسفانه با وجود معظلات متعدد دولت فرصت کافی برای رسیدگی به این حوزه را هم ندارد.
چالش تغییرات نرخ ارز در صنعت سیمان
تغییرات نرخ ارز یکی از چالشهای مهمی است که بر صنعت سیمان تأثیرگذار است. این تغییرات می‌تواند تأثیرات مختلفی بر زنجیره تأمین و هزینه‌های تولید در این صنعت داشته باشد. افزایش نرخ ارز می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های واردات مواد اولیه و تجهیزات تولیدی شود، که در نهایت ممکن است به افزایش قیمت محصولات سیمان منجر شود.
همچنین، تغییرات نرخ ارز می‌تواند تأثیرات منفی بر صادرات محصولات سیمان داشته باشد، زیرا افزایش نرخ ارز ملی می‌تواند قیمت محصولات سیمان برای بازارهای خارجی گران‌تر کند و رقابت‌پذیری آنها را کاهش دهد.
برای مقابله با این چالش، بسیاری از شرکت‌های سیمان به دنبال استفاده از راهکارهای مختلف هستند، از جمله استفاده از سرمایه‌گذاری در واحدهای تولید داخلی، توسعه صادرات به بازارهای جدید، استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، و همچنین استفاده از حوادث مالی و بیمه‌های مناسب برای کاهش ریسک‌های مربوط به تغییرات نرخ ارز.
با توجه به این چالش‌ها، صنعت سیمان به دنبال راهکارهای مناسب برای مدیریت تغییرات نرخ ارز است تا بتواند رقابت‌پذیری خود را حفظ کند و بازارهای جدید را فراگیر کند.
