وقتی دولت سیزدهم امید فعالان بازار سرمایه را ناامید کرد/ نرخ خوارک پتروشیمی ها به کجا رسید؟
با وجود آنکه بیش از یک سال از موضوع افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها گذشته اما بورس بعد از سقوط وحشتناک اردیبهشت سال قبل همچنان بی جان مانده است. دولت سیزدهم که وعده حمایت از بازار سرمایه می داد آن را همچون مریضی لاعلاج و جواب شده به حال خود رها کرده است.
به گزارش اکونگار، داستان نرخ خوراک پتروشیمی ها مسئله ای بود که بورس را پس از فتح قله تاریخی خود و ثبت رکورد جدید به زمین زد.
بلایی که دولت بر سر بورس آورد
بورس اوراق بهادار پس از فاجعه ای که در سال ۱۳۹۹ در دولت روحانی به خود دید، دیگر نای ایستادن نداشت و با وعده های رنگارنگ مسئولان وقت هم بی رمق ماند. پس از جا به جایی دولت و روی کار آمدن دولتمردان سیزدهم، مردم به امید آنکه دولت جدید از بازار سرمایه حمایت خواهد کرد آرام آرام به بورس بازگشتند و این موضوع باعث بهبود یافتن حال و روز بازار سهام شد. وضعیت بورس که رونق گرفته بود و شاخص در حال اوج گرفتن و ثبت عددهای جدیدی در تاریخ خود بود به یکباره با دچار ایست قلبی شد و پس از دو ماه علت آن مشخص شد که دلیل آن مسئله نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بود. موضوعی که به عنوان یکی از نمود‌های دستکاری مستقیم دولت در بازار سرمایه در اردیبهشت ماه سال قبل به حساب می آید. درآن زمان این تصمیم غیرمنتظره موجب زیان بسیاری از سهامداران خرد شد و حتی در این مسیر موضوع رانت اطلاعاتی موجود در بازار سرمایه سبب شد عده‌ای سود‌های هنگفتی به جیب بزنند. این موضوع باعث هدر رفت سرمایه های زیادی از معامله گران شد ولی مهمترین ضربه آن خدشه به اعتمادی بود که مردم به دولت و بورس داشتند.
موضوع تعیین نرخ خوراک تیشه بر ریشه اعتماد مردم به بورس زد
یکی از کارشناسان بازار سرمایه در این باره می گوید که افشای دو نامه ایران خودرو و افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بعد از ۲ ماه تیشه به ریشه سهامداران خرد بورس زد. تعداد محدودی حقوقی که از رانت اطلاعاتی برخوردار بودند شروع به عرضه آبشاری سهام در روزهای ۱۷ تا ۲۰ اردیبهشت کردند و به عبارتی از سهامداران خرد دزدی کردند. اما ماجرا از کجا شروع شد ؟ شاخص کل بورس تهران روز سه شنبه ۶ تیر ماه ۱۴۰۲ در حالی کار خود را با تابلوی سبز آغاز کرده بود که ناگهان دست به دست شدن نامه‌ای در فضای مجازی در نهایت بازار سرمایه را به کُما برد و شاخص کل بورس با افت بیش از ۲۴ هزار واحدی همراه شد و بازار بورس تهران روزی را که سبز شروع کرده بود خونین پشت سر گذاشت.
نرخ خوراک پالایشگاه اصلاح و اعلام شد
در هرحال نرخ خوارک پتروشیمی ها در تیر ماه سال قبل با نامه محمد مخبر معاون اول دولت افزایش یافت. دولت در اردیبهشت ما از سوی معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها بر حسب چهار هاب منطقه‌ای در اسفند ماه سال ۱۴۰۲ منتشر شد. بر اساس این ابلاغیه درباره خوراک گاز طبیعی واحدهای پتروشیمی، فرمول پایه محاسبه قیمت گاز سبک و شیرین تحویلی از شبکه سراسری گاز به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی به ترتیب زیر است:
سایر موارد مصوبه به شرح زیر است:
«قیمت گاز طبیعی در بازار تعیین شده» از میانگین ماه قبل قیمت صادراتی گاز طبیعی ایران بیشتر نشود.
قیمت خوراک واحدهای متانولی مشروط به تسویه ماهانه، معادل ۹۵ درصد نرخ پایه تعیین شود.
نرخ سوخت گاز تحویلی به واحدهای پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، تلمبه‌خانه‌ها و واحدهای احیای فولاد (به استثنای واحدهای کوره بلند) معادل ۶۰ درصد، واحدهای تولید فلزات (شامل واحدهای احیای کوره بلند) ۴۵ درصد، واحدهای تولید سیمان ۱۵ درصد و سایر واحدهای صنعتی ۱۰ درصد نرخ پایه خوراک گاز پتروشیمی‌ها تعیین می‌شود.
همچنین هفته گذشته سه اصلاح عمده در دستورالعمل نرخ خوراک پالایشگاه‌ها مورد بحث و تفاهم قرار گرفت که این اصلاحات به اختصار عبارت‌اند از:
1. زمان اجرای دستورالعمل جدید که قبلاً تاریخ اجرای آن از ابتدای سال در نظر گرفته شده بود به همان تاریخ ابلاغ تغییر یافت؛ بنابراین مقرر شد تا محاسبات مدنظر از ابتدای سال تا ۲۳ بهمن ماه سال گذشته طبق دستورالعمل ۱۴۰۱ انجام شود.
2. میزان عدم‌النفع شرکت‌های پالایشی ناشی از برنامه تولید ابلاغی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که با توجه به شرایط ویژه کشور و کاهش ناترازی بنزین تدوین شده است و به همین دلیل امکان به‌کارگیری حداکثر ظرفیت تولید محصولات با کیفیت بالاتر را از پالایشگاه‌ها سلب می‌کند، محاسبه و در حساب شرکت‌های پالایشی منظور شود.
3. همچنین مقرر شد تا تسویه بدهی‌های دولت به پالایشگاه‌ها از محل تخصیص خوراک آنها انجام شود.
بررسی های یک سایت خبری نشان می دهد که گاز مصرفی صنایع فعال در بازار سرمایه دست کم با ۶ نرخ متفاوت تحویل داده می‌شود. در این میان نیروگاه‌ها، طبق مصوبه مرداد پارسال دولت، گاز را با نرخ ۷۴ تومان به ازای هر متر مکعب دریافت و مصرف می‌کنند تا این صنعت در بین همه صنایع بورسی ارزان‌ترین گاز را در اختیار داشته باشد. هزینه گاز صنعت فلزات اساسی هم، ۴ هزار و ۴۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب تخمین زده شده است. به این ترتیب فلزات اساسی، در میان همه صنایع بورسی، گاز را با گران‌ترین تعرفه دریافت می‌کند.
علاوه بر این ۲ نرخ، گاز ۴ صنعت دیگر بورس با ۴ نرخ متفاوت زیر تحویل می‌شود:
هزینه گاز مصرفی صنعت سیمان به ازای هر متر مکعب هزار و ۲۰۰ تومان
هزینه گاز صنعت محصولات شیمیایی ۳ هزار و ۷۰۰ تومان
هزینه گاز صنعت استخراج کانی‌های فلزی ۴ هزار و ۱۰۰ تومان
هزینه گاز صنعت فرآورده های نفتی ۴ هزار و ۳۰۰ تومان
طبق اطلاعات موجود، این نرخ‌ها، مربوط به قیمت گاز مصرفی صنایع است و نرخ خوراک تحویلی به صنایع عموما با اعداد بالاتری عرضه می‌شود. چنان که نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها ۱۳ سنت و متوسط نرخ خوراک بر حسب نرخ دلار حواله‌ای با احتساب عوارض ۱۵ درصدی ۶ هزار تومان به ازای هر متر مکعب است.
