مهاجرت نیروی کار ماهر گریبانگیر صنعت چاپ

به گزارش اکونگار به نقل از ایلنا، مشکل کارفرمایان در ایران در مدیریت منابع انسانی و تامین نیرو امروزه یکی از مشکلات بخش تولید است که به دلیل ناترازی در بازار کار میان تقاضای کارگر از سوی کارفرما و تقاضای کار از سوی کارگر ایجاد می‌شود. در سال‌های اخیر با تداوم تورم و کاهش ارزش پول ملی و عدم ترازسازی نرخ دستمزد با آن، این مشکل ادامه داشته است. 

بابک عابدین (فعال کارفرمایی و رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ) در این رابطه توضیح داد: صنایع چاپ و طراحی ما در فروش محصولات صادراتی کشور اعم از غذایی و سایر کالاهای مصرفی نقش اساسی دارد که در سال‌های اخیر با مشکل کمبود نیرو مواجه بوده است. 

وی با بیان اینکه صنعت چاپ و تبلیغات کالا در کشور نیروی کار خدماتی ارزشمندی دارد، اظهار کرد: کل صنعت چاپ تجاری در جهان تا سال ۲۰۲۸ حدود ۵۷۰ میلیارد دلار است. این درحالی است که نیمی از بازار این صنعت در خاورمیانه در انحصار ترکیه قرار دارد و ما ظرفیت‌های خوبی برای رشد این بخش داریم که از آن غافل شدیم، زیرا نیروی کار مستعد ما در این حوزه دیگر از بازار کار استقبال نمی‌کند.

۷۰ درصد مواد اولیه صنعت چاپ وارداتی است/مشوق صادراتی نداریم

این فعال کارفرمایی با اشاره به بالا بودن هزینه تولید و فعالیت شرکت‌های چاپ صنعتی در مقایسه با هزینه حقوق و دستمزد گفت: به جز ماشین‌آلات گران قیمت که معمولا تحت تحریم قرار داشته و وزارت صمت در تامین آن‌ها کمکی نمی‌کند، بخش قابل ملاحظه‌ای از هزینه‌های ما را قیمت نرم افزارهای اصلی طراحی و تولید بسته بندی و چاپ روی محصولات تشکیل می‌دهد.

عابدین ادامه داد: در گذشته علم چاپ در ایران گسترده نبود و برای چاپ روی محصول و بسته بندی، نظام کارگاهی ما برمبنای «استاد-شاگردی» امور خود را پیش می‌برد. در شرایط فعلی آن نظام دیگر وجود ندارد. کار بسیار پیچیده شده و استاد دیگر به راحتی فرآیندهای تکنیکی را نمی‌تواند منتقل کند. ماشین آلات چاپ مستقیم تحت تاثیر استانداردهای محیط زیستی و بهداشتی خاص است و ماشین آلات مدام بروز می‌شود. اکنون کارگر ماهر حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی را نمی‌توان در صورت خروج از موقعیت شغلی جایگزین کرد.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ با اشاره به این موضوع که در این صنعت در کنار صنعت تبلیغات و بسته‌بندی دچار کمبود نیروی ماهر و بحران مهاجرت نیروی کار هستیم، گفت: به دلیل عدم امکان آموزش مانند گذشته و پیچیده شدن فرآیند کار، رفتن نیروی کار ضربه جبران ناپذیری به صنعت ما می‌زند و کشور نیز در شرایطی نیست که بتوانیم در صنایع مهم بدون آموزش‌های فنی و حرفه‌ای نیرو جذب کنیم.

وی با اشاره به خلاء معرفی و تربیت نیرو از سوی نهادهای آموزشی مثل سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای به صنایعی مانند صنعت چاپ گفت: رشد مشاغل کاذب و همچنین مشاغل بی ثبات مانند کار روی تاکسی‌های اینترنتی و همچنین سخت شدن رقابت برای کارفرما در موضوع مزد با رقبای خارجی خود (به ویژه در حاشیه خلیج فارس) باعث خروج بخش قابل ملاحظه‌ای از نیروی کار ماهر و نیمه ماهر از صنعت چاپ شده است.

عابدین با تاکید بر افزایش شدید خروج نیروی کار از صنعت چاپ و بسته بندی اظهار کرد: ترکیه، امارات، عمان، کویت، قطر، عراق و در ادامه عربستان در ابتدا به متخصصین ما پیشنهاد کار داده و آن‌ها را بردند. اکنون دیگر کار به نیروی کار رده میانی کشور چنگ انداختند. کشورهای رقیب همسایه به راحتی درحال بازاریابی منابع انسانی و نیروی کار در کشور ما هستند. در گذشته اپراتورهای ماهر را می‌بردند و امروزه دیگر کمک اپراتورهای پشت دستگاه‌های ما را با پیشنهادات بهتر می‌برند و ما نیز به خاطر مساله تورم و ارزش پول امکان رقابت مزدی نداریم.

این فعال کارفرمایی با بیان محدودیت فروش محصولات صنایع چاپ و دیگر صنایع کشور گفت: واقعیت این است که محدودیت فروش ما اجازه نمی‌دهد از حدی بیشتر حقوق بدهیم که باز هم رقابت پذیر نیست. ما تا حد معینی به خاطر کمبود تقاضا می‌توانیم محصول خود را گران کنیم تا با آن بتوانیم حقوق خوب بدهیم. با اینکه تقریبا تمامی نیروهای ما مقدار قابل ملاحظه‌ای بیش از حداقل قانون کار دریافت می‌کنند، اما باز هم به خاطر مقایسه خود با کشورهای دیگر، دریافتی کمتری دارند و گرایش به مهاجرت پیدا می‌کنند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ با انتقاد از نظام آموزش فنی و حرفه‌ای کشور گفت: ما نظام آموزشی خوبی نیز برای انتقال تجربیات و دانش کار در حوزه چاپ، بسته بندی و صنایع مرتبط با آن نداریم تا بتوانیم نیرو را فوراً جایگزین کنیم و بازار کار را به تعادل قابل قبولی برسانیم. حداقل ما فرآیند تربیت نیرو در نظام فنی و حرفه‌ای کشور در حوزه تخصصی خودمان که صنعت چاپ باشد را ندیدیم. 

وی تاکید کرد: وظیفه وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی تنها مجازات کارفرما بخاطر مسائل بیمه‌ای نیست، بلکه هدف باید کمک به تولید و فعالیت باشد. در شرایطی که ما به شدت در صنعت خود با کمبود نیرو مواجه هستیم، دولت باید بتواند از نیروی کار مستعد حمایت و پس از تربیت آن، افراد داوطلب کار را به ما معرفی کند. دولت باید بتواند در حوزه بازار کار شناسایی، پژوهش و تربیت و آموزش را پیش ببرد. این درحالی است که همین الان در صنعت چاپ کشور با حداقل ده هزار نفر کسری نیرو مواجه هستیم!

عابدین تصریح کرد: وظیفه حکمرانی این است که نیروی لازم برای صنایع در همه حوزه‌ها تربیت شود. مثلا ما نیروی کار برق ساختمانی یا کولرساز یا کارشناس حسابداری و انباردار زیاد تربیت کردیم، اما اپراتور پشت دستگاه چاپی را ندیدیم که از آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای دولتی و آزاد خارج شده باشد و آموزش همه نیروها با خود صنایع و شاغلین بوده است.

این فعال کارفرمایی تاکید کرد: دولتی که در کنار جریمه‌های بیمه‌ای و عوارض و مالیات مختلف مدعی حمایت از تولید است و ادعای جذب مشارکت مردم را طبق شعار سال به فعالیت‌ها دارد، باید دست کم باید بتواند در تامین نیروی کار به کارفرمایی که از همه جوانب تحت فشار است، کمک رسانی کند. در شرایطی که ما با مشکلات تحریمی مواجه هستیم و ماشین آلات ما نیز تامین مالی نمی‌شوند، دولت لازم است در قالب تسهیلات بانکی، آموزشی و سیاستگذاری‌های مختلف از تولیدکنندگان مولد داخلی حمایت لازم را به عمل آورد.