ریشه‌یابی کاهش راندمان کاری معادن/ ماشین‌آلات معدنی در گمرک خاک می‌خورند
رییس کمیسیون صنایع و معادن اتاق ایران با تاکید بر جایگاه مهم ماشین آلات معدنی تصریح کرد: در مورد نوسازی ناوگان معدنی نمی توان بی تفاوت بود. زیرا بی تفاوتی به نوسازی تجهیزات معدنی مساوی با کاهش راندمان کاری معادن است.
به گزارش اکونگار به نقل از بازار، ایران یکی از ۱۵ قدرت معدنی جهان محسوب می شود که بیش از ۳۷ میلیارد تن ذخایر کشف شده در آن وجود دارد، اما به دلیل ناکارآمدی سیاست‌گذاری در این بخش به ویژه در بخش ماشین‌آلات معدنی روند تعطیلی معادن بیش از پیش قوت گرفته است.
در واقع ایران یک کشور معدنی به شمار می‌رود، که در کمربند کشورهای معدن‌خیزی مانند ترکیه، افغانستان و اندونزی قرار گرفته است. طبق گزارش‌ها در ایران حدود ۳۷ میلیارد تن ذخایر کشف شده وجود دارد، اما سهم بخش معدن از تولید ناخالص داخلی ایران کمتر از یک درصد برآورد می‌شود.
تحریم‌ها و عدم جذب سرمایه و موانع قانونی مشکلاتی در این راستا ایجاد کرده است، از طرف دیگر استراتژی معدنی ناکارآمد دولت باعث شده که ایران با وجود ذخایر بسیار زیاد نتوانسته به حد کافی از این بخش در جهت ایجاد درآمدهای پایدار بهره‌برداری کند. کل صادرات بخش معدن و صنایع معدنی در سال ۱۴۰۱ رقمی معادل ۱۲ میلیارد دلار بوده و این در حالی است که روند صادرات ایران به دلیل محدودیت‌های انرژی در حال کاهش است. از طرف دیگر سیاست‌های دولت نیز روند تعطیلی معادن را تشدید کرده است.
یکی از مشکلاتی که گریبانگر بخش معدن شده بحث ماشین‌آلات فرسوده است، دولت سال‌ها از واردات ماشین‌آلات جلوگیری کرد و این در حالی است که ماشین‌آلات تولید شده در داخل توان به کار انداختن بخش معدن را ندارد.
بی تفاوتی به نوسازی تجهیزات معدنی مساوی با کاهش راندمان کاری
بهرام شکوری، رییس کمیسیون صنایع و معادن اتاق ایران بیان کرد: مبحث ماشین آلات معدنی از جمله مواردی است که در این صنعت از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است، به همین دلیل درمورد نوسازی ناوگان معدنی نمی توان بی تفاوت بود. زیرا بی تفاوتی به نوسازی تجهیزات معدنی مساوی با کاهش راندمان کاری معادن است.
وی افزود: در دنیا اینگونه مرسوم شده است که ماشین های بالای ۵ سال خود را دیگر نگه داری نکرده و آنها را می فروشند. در واقع در کشورهای پیشرفته جهان که معادن جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است، ماشین هایی که بیش از پنج سال کار کرده باشند پیدا نمی‌شود.
به گفته وی، چرا که هر سال ۲۰ درصد از ظرفیت ماشین ها و تجهیزاتی که برای معادن مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرند مستهلک می‌شوند. در نتیجه سال پنجم مالیات زیادی بر آنها تعلق می‌گیرد، به همین دلیل است که بسیاری از کشورهای معدنی موفق ماشین آلاتی که بالای ۵ سال کار کرده اند را به کشورهای ضعیف تر می‌فروشند.
شکوری تاکید کرد: به همین دلیل فروش ماشین آلات زیر ۵ سال بی‌معنی است، مگر اینکه صاحب شرکت یا ورشکست شده باشد یا تغییر شغل بدهد و تصمیم به فروش بگیرد. در سایر موارد تجهیزات بعد از پنج سال استفاده به فروش می رسند.
رییس کمیسیون صنایع و معادن اتاق ایران خاطرنشان کرد: متاسفانه در معادن ایران مشاهده می کنیم که بسیاری از تجهیزات و ماشین آلات بیش از ۲۰ سال است مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم شرایط واردات ماشین های جدید برای برخی معادن فراهم نشده است.
وی تصریح کرد: البته به جز تحریم های خارجی و خود تحریمی‌های داخلی بی توجهی به ورود تجهیزات باعث کم رونقی معادن ایران شده است.
فرسودگی ماشین آلات معدنی باعث افزایش قیمت تمام شده در معادن
رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران گفت: دولت تنها اجازه واردات ماشین‌آلات با عمر بیش از پنج سال را داده است که سال گذشته مجوز ورود ۲ هزار و ۳۰۵ دستگاه ماشین آلات معدنی صادرشد، اما فقط ۶۰۵ دستگاه از آنها وارد کشور شد.
رضا بسطامی تصریح کرد: فرسودگی تجهیزات معدنی از مهمترین دلایل افزایش قیمت تمام شده در حوزه معدن است، اما وخامت اوضاع ماشین‌آلات فرسوده بسیار بیش از این چیزهاست که باید توسط مسوولین مربوطه مورد توجه قرار بگیرد.
وی خاطر نشان کرد: سازندگان ایرانی در خصوص آن دسته از ماشین آلاتی که امکان ساخت آنها در داخل وجود دارد، برای معادن کوچک اقدام کنند، اما در عوض اجازه واردات ماشین آلات معدنی با عمر بیش از پنج سال نیز داده شود.
به گفته وی؛ این ضعف در حوزه ماشین‌آلات وجود دارد و علاوه بر سازمان های مربوط به معادن، سایر دستگاه‌ها از جمله گمرک، صندوق بیمه ی فعالیت‌های معدنی و وزارت صمت هم باید در این رابطه به کمک بیایند.
این مقام مسئول یادآور شد: اکنون شاهدیم بسیاری ماشین‌آلات معدنی به دلایل متعدد در گمرک خاک می‌خورند، از جمله دلایل این است که شرایط واردات به کشور تغییر کرده است؛ به طور مثال عمر ماشین آلات بالای ۱۵ سال بوده یا هویت نداشته است، به همین دلیل اجازه ورود به کشور داده نشده است.
بسطامی گفت: ارائه وام و تسهیلات توسط صندوق بیمه سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های معدنی به فعالان بخش می‌تواند کمک حال باشد تا بتوانند از محل مجوزهای خود ماشین‌آلات دریافت کنند.
قوانین عجیب و غریب معادن را به بن بست رساند
عبدالوهاب سهل‌آبادی نیز بیان کرد: راه‌اندازی معادن می‌تواند علاوه بر تقویت صادرات محصولاتی مانند سنگ به فعال شدن کارخانجات فرآوری نیز منجر شود. زیرا علت تعطیلی معادن بخشنامه‌ها یا آیین‌نامه‌های بی‌منطقی است که دولت صادر کرده است.
وی عنوان کرد:ماشین‌آلات معادن بسیار کهنه شده‌اند و علاوه بر اینکه امکان خرید ماشین نو برای معادن وجود ندارد، ماشین‌آلات دست دوم و قابل استفاده‌ای که به کشور وارد شده هنوز به دست معدن‌دار نرسیده است.
رییس خانه صمت ایران خاطرنشان کرد: معادن سنگ کشور با ماشین‌آلات سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۵ میلادی کار می‌کنند و ماشینی که بیش از پنج دهه از عمر آن می‌گذرد، به جز دردسر هیچ چیزی به همراه ندارد.
سهل‌آبادی با بیان اینکه مدتی است اجازه واردات ماشین‌آلات دست دوم و قابل استفاده معادن به کشور صادر شده است گفت: به جرات می‌توانم بگویم از ماشین‌آلات وارد شده حتی دو درصد هم به معدن‌دار نرسیده است، زیرا تمام این ماشین‌آلات توسط افراد دلال وارد شده که آنها قصد دارند با قیمت‌های بسیار بالا همان را به فرد معدن‌دار بفروشند، بنابراین معدن دار نمی‌تواند ماشین سنگین معدن را با حدود قیمت ۱۵ میلیارد تومان خریداری کند.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه ماشین‌آلات معدنی که در کشور تولید می‌شود، به‌گونه‌ای نیست که بتواند معادن کشور را فعال کند، گفت: ماشین‌آلات مورد نیاز برای معادن ماشین‌های سنگینی است که با توجه به بالارفتن نرخ ارز، تهیه آن بسیار مشکل شده است. این داده‌های ابتدایی نشان می‌دهند که خود دولت در عقب‌ماندگی بخش معدن نقش بسیار مهمی داشته و نه تنها کمکی به این بخش نکرده، بلکه با نگاه درآمدمحوری و تصویب قوانین عجیب وغریب و عدم جذب سرمایه منجر به بن‌بست معدنی در کشور شده است.
