دلایل کاهش تولید فولاد ایران در ۹ ماهه ۲۰۲۳

به گزارش اکونگار به نقل از بازار؛ بر اساس آمارهای جهانی در حوزه تولید فولاد ایران دهمین تولید کننده است و برای حفظ این جایگاه به گفته کارشناسان شرایط خاصی باید فراهم باشد. این در حالی است که فعالان این حوزه نیز شرایط تولید و بازار را شرایط چندان مساعدی نمی دانند.

از سوی دیگر بر اساس گزارشی که انجمن جهانی فولاد منتشر کرده است در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۳ تولید جهانی فولاد بیش از یک میلیارد و ۴۰۶ میلیون تن بوده است که این حجم تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل تر به میزان ۰.۱ درصد کاهش داشته است.

همچنین آمارهای انجمن جهانی فولاد بیانگر این است که تولید فولاد ایران نیز در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳ (ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۳) ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل تر به میزان ۰.۶ درصد کمتر بوده است.

ایران همچنان در رتبه دهم تولید جهانی فولاد

این در حالی است که در این گزارش جهانی همچنین آمده است که در مدت نامبرده باز هم «چین، هند و ژاپن» در جایگاه اول تا سوم تولید فولاد در جهان هستند و پس از آن نیز کشورهای «آمریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل و ایران» رتبه های چهارم تا دهم دنیا را در اختیار دارند.

بر اساس این گزارش در حالی ایران دهمین تولید کننده فولاد در جهان است که احمد دنیا نور، عضو هیات رئیسه انجمن فولاد معتقد است حفظ رتبه دهم دنیا مستلزم این است که دولت از فرایند قیمت گذاری خارج شود و از سوی دیگر محدودیت های انرژی را هم از روی صنایع فولاد بردارد. اگر این کار را نکند قطعا افت رتبه خواهیم داشت و به قعر جدول می رویم.

او همچنین در خصوص شرایط فعلی حاکم بر تولید فولاد کشور گفت: متاسفانه صنعت فولاد در شرایط بسیار بدی است و از سویی تصمیمات مکرر دولت و دخالت در مسائل بازار و قیمت گذاری و از سوی دیگر عدم عرضه مواد اولیه در بورس و رکود حاکم بر شرایط اقتصادی کشور وضعیت را تحت تاثیر قرار داده است. ضمن اینکه موضوع انرژی نیز مساله است که در تابستان ها برق و در زمستان ها گاز تهدید جدی برای صنعت فولاد است. به این ترتیب صنعت فولاد دارای سه تهدید اساسی یعنی دخالت دولت در قیمت گذاری، شرایط اقتصادی بد جامعه و محدودیت انرژی است که این تهدیدها از سه طرف صنعت فولاد را محاصره کرده است.

سالانه ۱۲ میلیون تن تولید مازاد فولاد داریم

بر اساس این گزارش غالبا نورد کاران کشور نسبت به خام فروشی فولاد انتقاد دارند و معتقدند این خام فروشی ها موجب شده کشورهای اطراف به عبارتی میلگرد ساز شوند.

با این وجود دنیا نور می‌گوید: همانطور که می دانید ظرفیت تولید فولاد خام در کشور در سال حدود ۳۰ میلیون تن است و ظرفیت میلگرد حدود ۱۸ میلیون تن است به این ترتیب ما هر سال ۱۲ میلیون تن مازاد تولید داریم که این مازاد تولید را باید بفروشیم و صادر کنیم.

او افزود: نکته دوم اینکه شمش که خام فروشی نیست شمش فولاد سازی اصلی است و نورد یک تغییر شکل می دهد و یک ارزش افزوده که درصد کمی هم هست ایجاد می کند. در واقع اصل کار تولید فولاد، شمش است و نامش به هیچ وجه خام فروشی نیست چرا که شمش مانند سنگ آهن خام محسوب نمی شود.

به گفته این فعال صنعت فولاد، سنگ آهن که از معدن می آید تبدیل به کنستانتره می شود کنستانتره تبدیل به گندله می شود و هر کدام اینها سرمایه گذاری است. به عبارت دیگر برای اینکه یک معدن را استخراج کنید حداقل هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است بعد که بخواهید از این معدن کنستانتره تولید کنید نزدیک به ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است. در فرایند تبدیل کنستانتره به گندله نیز مجددا ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری می شود و وقتی گندله تبدیل به آهن اسفنجی می شود ۴ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است که در مجموع اینها ۱۰ هزار میلیارد تومان می شود. حال وقتی قرار است آهن اسفنجی شمش شود حداقل ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است و به این ترتیب ۱۲ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری می شود تا به انتها برسید. حال شمش چگونه تبدیل به میلگرد می شود؟ با ۲۰۰ میلیارد تومان و در مدرن ترین کارخانه با ۵۰۰ میلیارد تومان. به این ترتیب حجم کاری که قبل از شمش انجام می شود با حجم کاری که بعد از شمش انجام می شود اصلا قابل قیاس نیست. اما باز نورد کاران می گویند این خام فروشی است!

بر اساس این گزارش از دیگر مسائل پیرامون افزایش قیمت شمش فولاد، افزایش قیمتها در صنایع پایین دستی همچون لوازم خانگی است.

دنیا نور در این خصوص نیز می‌گوید: در ابتدا باید بدانید که افزایش قیمت شمش فولاد وابسته به نهاده هایی همچون سنگ آهن است. الان بر فرض قیمت شمش فولاد در بازار x تومان باشد با محاسبه و مهندسی معکوس قیمت به این نتیجه می رسیم که فولاد سازها الان همگی زیان می دهند و به همین دلیل است که فولاد سازهای تک محصوله یعنی آنهایی که فقط شمش تولید می کنند و در دیگر قسمت های زنجیره نیستند الان همه خاموش هستند چون زیان می کنند.

او ادامه داد: ما نیز معتقدیم قیمت شمش بالا است و روی تولید صنایع پایین دستی اثر می گذارد اما موضوع اینجا است که نهاده هایی همچون سنگ آهن، برق، گاز و غیره نیز گران هستند.

این فعال صنعت همچنین در پاسخ به این سوال که با تمام این تفاسیر چه آینده ای می توان برای این صنعت متصور شد می گوید: اگر دولت از این صنعت بیرون نرود قطعا آینده صنعت فاجعه است. ضمن اینکه اگر انرژی تامین نشود و از آن طرف تصمیمات جدی روی بحث نهاده ها گرفته نشود آینده خوبی نمی توان برای صنعت فولاد کشور متصور شد و بیکاری بیش از ۵ میلیون نفر آدم رقم خواهد خورد.