دلیل کمبود معلم در کشور چیست؟

به گزارش اکونگار به نقل از تجارت‌نیوز، چند روز پیش کمیسیون آموزش مجلس در نامه‌ای نسبت به کمبود بیش از 176 هزار معلم برای سال تحصیلی پیش رو ابراز نگرانی کرد. این در حالی است که سال تحصیلی گذشته با کمبود بیش از 200 هزار معلم آغاز شد و تا دو ماه اول سال بسیاری از مدارس دولتی در سراسر کشور از نعمت معلم در کلاس‌های درس محروم بودند. هرچند این تعداد در اظهارات جدید وزیر آموزش و پرورش ناگهان به عدد 350 هزار رسید و به این ترتیب رضا مرادصحرایی متذکر شد که کمبود 176 هزار معلم اتفاق جدیدی نیست.

کمبود ۱۷۶۰۰۰ معلم در سال تحصیلی جدید بیخ گوش مدارس دولتی

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه استخدام تنها راه جبران کمبود معلم نیست گفت: دولت سیزدهم بحران مدیریت کمبود را که از سوی دولت قبل ۳۵۰ هزار نفر اعلام شده بود به‌خوبی مدیریت کرد و این کمبود اکنون به ۱۷۶ هزار نفر رسیده است که در سال تحصیلی جدید با ورود ۱۰۵ هزار نفر به عرصه تعلیم و تربیت، تا حدود زیادی این کسری جبران خواهد شد.

رضا مرادصحرایی ادامه داد: امسال فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی و آزمون‌های استخدامی که انجام داده‌ایم را داریم که این تعداد، تاریخی‌ترین استخدام کشور در این وزارتخانه به شمار می‌رود. همچنین بخش دیگری از کمبود معلم از طریق به‌کارگیری معلمان فعلی و ظرفیت بازنشستگان تکمیل می‌شود.

او عنوان کرد: مهر امسال بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته و نظام سازماندهی طراحی‌شده، مشکلات مهر سال گذشته را نخواهیم داشت و در حالی سال تحصیلی آغاز می‌شود که موضوع کلاس‌بندی بزرگ‌تر انجام می‌شود که اگر کسری هم در منطقه‌ای وجود دارد، خیلی سریع جبران‌برانگیز باشد.

صحرایی به این مطلب هم اشاره کرد که تعداد بازنشستگان در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲، ۴۶۸ هزار نفر بوده حال آنکه جذب در وزارت آموزش و پرورش ۳۴۵ هزار نفر و به معنای کسری زیاد است.

او خاطرنشان کرد: ۱۷۶ هزار و ۷۳۱ معلم کسری قطعی سال ۱۴۰۳ بوده که این کسری ناشی از این است که خروج معلمان از نظام آموزشی از ورود نیروهای جدید پیشی گرفته است.

آغاز تناقض در اظهارات وزیر آموزش و پرورش

اما وزیر آموزش و پرورش در حاشیه آخرین جلسه هیات دولت سیزدهم با این ادعا که در دوران مدیریت خود شاهد مهاجرت معکوس از دستگاه‌های دیگر به شغل معلمی بوده است اظهارات قبلی خود را نقض کرد. مراد صحرایی مدعی شد مساعد بودن شرایط معلمان باعث شده بسیاری مشتاق پیوستن به این شغل شده‌اند.

از سوی دیگر او ادعا کرد در زمان وزارت خود تمام تلاش آموزش و پرورش بر تقویت مدارس دولتی بوده است. اما این اظهارات آمیخته به اغراق یک وزیر در روزهای آخر تصدی‌ بر وزارتخانه آموزش و پرورش تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟ این موضوع را سعی کرده‌ایم در مصاحبه با معلمان و کارشناسان آموزش و پرورش مورد بررسی قرار دهیم.

وزیر آموزش و پرورش ادعایش را اثبات کند

علی محمدزاده، دبیر یکی از دبیرستان‌های دولتی تهران، دراین‌باره می‌گوید: «ای کاش وزیر آموزش و پرورش تمامی این ادعاها را اثبات کند چراکه حرف‌های او با آن چیزی که در واقعیت جامعه فرهنگیان جریان دارد بسیار متفاوت است.»

او می‌افزاید: «اگر قرار بود افراد از دستگاه‌های دیگر وارد شغل معلمی شوند که با این هم کمبود معلم مواجه نبودیم. از طرف دیگر اگر استخدام افراد با مهارت برای تدریس مشکل کمبود معلم را رفع نمی‌کند، چه راهکار دیگری برای این مهم در نظر دارند. اینکه اعلام می‌کنند تمام تلاش خود را برای تقویت مدارس دولتی به کار بسته‌اند هم جای سوال دارد که چه کارهایی در کدام مدارس انجام شده است.»

عدالت آموزشی در سیستم آموزش و پرورش فراموش شده است

محمدزاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود به عدالت آموزشی در مدارس کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «سال‌هاست که عدالت آموزشی در سیستم آموزش و پرورش ما به دست فراموشی سپرده شده و اوج این فراموشی هم طی همین مدتی بوده که وزیر آموزش و پرورش مدعی تقویت مدارس دولتی است.»  

او ادامه می‌دهد: «سوال اینجاست که مسئولان از تعداد افراد بازمانده از تحصیل به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی آمار دقیقی دارند. برای رفع این معضل چه کار خاصی صورت داده‌اند. زمانی که در پاندمی کرونا بیش از سه میلیون آمار رسمی و خیلی بیشتر از آن آمار غیررسمی از دانش‌آموزانی داشتیم که به دلیل عدم دسترسی به وسایل آموزش مجازی از تحصیل بازماندند، دولت برای بازگرداندن آنها به کلاس‌های درس چه کاری انجام داد؟»

این کارشناس آموزش اظهار می‌دارد: «اگر قرار است گزارش عملکرد از طرف مسئولان اعلام شود باید بدون غلو و همراه با واقعیت باشد. طرح رتبه‌بندی معلمان که وزیر آموزش و پرورش مدعی اجرایی شدن آن بعد از 10 سال است تا چه حد رضایت معلمان را به همراه داشته است؟ البته که کسی باید باشد و پاسخ این سوالات را از وزیر آموزش و پرورش طلب کند.»

آموزش و پرورش درگیر آزمون و خطاست/ سال گذشته بیشترین آمار افت تحصیلی در کشور را داشتیم

الهه حسینی، کارشناس آموزش، نیز دراین‌باره می‌گوید: «مساله مهم در وزارت آموزش و پرورش به‌کارگیری روش آزمون و خطا در تمام این سال‌ها بوده که باعث شده دانش‌آموزان دچار سردرگمی شوند. از سوی دیگر با بالا رفتن آمار مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی وضعیت در مدارس دولتی بسیار اسف‌بار است.»

او می‌‍افزاید: «کلاس‌های درس در مدارس دولتی از تراکم بالایی برخوردار است. اکثر معلمانی که در این مدارس به کار گرفته می‌شوند متاسفانه سابقه زیادی ندارند و به همین دلیل هم کیفیت آموزش در این مدارس به‌شدت کاهش پیدا کرده است. سال گذشته ما بیشترین آمار افت تحصیلی در کشور را داشتیم در حالی که وزیر مدعی بود داریم به الگوی آموزشی جهان تبدیل می‌شویم.»

طرح رتبه‌بندی معلمان ناقص اجرا شد

حسینی با اشاره به وضعیت رتبه‌بندی معلمان نیز توضیح می‌دهد: «طرح رتبه‌بندی به قدری ناقص به مرحله اجرا درآمد که به‌جرات می‌توان گفت اکثریت معلمان از اجرای آن رضایت ندارند. اولاً میزان افزایش حقوق برخلاف آن چیزی که ابتدا گفته شده بود در این طرح بسیار اندک بود. ثانیاً بسیاری از معلمان باسابقه به دلایل مختلف یا از رتبه‌بندی حذف شدند یا رتبه‌های بسیار پایینی دریافت کردند.»

این کارشناس آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که تناقض در گفتار وزیر را چطور می‌توان توجیه کرد می‌گوید: «متاسفانه اینکه تمامی مسئولان ما تلاش می‌کنند کمبودهای موجود در حوزه فعالیت‌شان را به گردن مسئولان قبلی بیندازند به یک رویه تبدیل شده است. هیچ آماری از اینکه دولت قبل کمبود 350 هزار معلم را به دولت سیزدهم واگذار کرده در دست نیست. سال گذشته هم کمبود معلم 200 هزار نفر بود و در نهایت هیچ کدام از این اظهارات نمی‌تواند توجیه کمبود 176 هزار معلمی باشد که برای سال تحصیلی جدید مدارس به آن نیاز دارند.»

او در پایان می‌گوید: «شرایط معیشتی معلمان به قدری آشفته است که بسیاری از آنها دست از کار کشیده و به شغل‌های دیگری روی آورده یا در مدارس غیرانتفاعی مشغول کار شده‌اند. حالا چطور وزیر مدعی است که افراد از دستگاه‌های دیگر برای شغل معلمی مشتاق‌اند این سخنان بر پایه کدام دلیل و مدرک مستدل عنوان می‌شود.»