افزایش هزینه‌ها و‌کاهش سودآوری شرکت‌های دارویی

به گزارش اکونگار به نقل از دنیای اقتصاد؛ در میان شرکت‌های توزیع کننده در صنعت پخش ایران، کار شرکت‌های پخش دارو از سایرین سخت‌تر و نگرانی‌ها برای آنها بیشتر است. کاهش حاشیه سود در خلال فرآیند قیمت‌گذاری دولتی، عدم پرداخت به موقع بیمارستان‌های دولتی و کاهش وام دهی بانک‌ها و افزایش هزینه‌های مالی، افزایش حجم چک‌های برگشتی از مشتریان و به تامین‌کنندگان همه این موضوعات کار را برای فعالان صنعت دارو و شبکه توزیع دارو بسیار سخت کرده است به طوری که سیگنال‌های کمبود دارو در کشور در ماه‌های پیش رو پررنگ‌تر از همیشه مخابره می‌شود.

چالش‌های مالی برای شرکت‌های دارویی

عضو هیات مدیره انجمن شرکت‌های پخش دارو و مکمل ایران با بیان اینکه سال ۱۴۰۲ اولین سالی بود که طرح دارویار به طور کامل اجرا شد  و دولت نقش مهمی را برای تامین نقدینگی بازار دارو بر عهده گرفت، گفت: در سال قبل بازار به فروش ریالی معادل ۱۶۰ همت رسید ولی از نظر تعدادی نسبت به سال قبل از آن رشدی نداشت.

به گفته وحید محلاتی از نیمه دوم سال قبل پرداخت‌های دارویی از طرح دارویار دچار مشکل شد و بسیاری از داروخانه‌های خصوصی و واحدهای درمانی دولتی نتوانستند بدهی خود را به زنجیره تامین بازگردانند بنابراین از آذر ماه کسری نقدینگی شدیدی در بازار دارو به وجود آمد که نتیجه این موضوع را می‌توان در کاهش تعداد داروی عرضه شده در سه ماهه سوم و چهارم سال قبل به خوبی دید، به طوری‌که اعداد و ارقام نشان می‌دهند ۱۰ تا ۱۲درصد کاهش تعدادی در فصل چهارم در مقایسه با فصل چهارم ۱۴۰۱ اتفاق افتاده است.

به گفته او در عین حال شاهد کاهش سودآوری اغلب کارخانه‌های تولیدی دارو در سال قبل بودیم و صورت‌های مالی شرکت‌های دارویی حاضر در بورس تا حد زیادی این موضوع را تایید می‌کند و نشان می‌دهد هزینه‌های این شرکت‌ها افزایش یافته و تامین مواد با مشکل روبه رو شده و به رغم رشد قیمت‌ها اما این رشد به میزانی نبوده که افزایش هزینه‌ها را جبران کند.

به گفته محلاتی در سال قبل بیمارستان‌ها و داروخانه‌های مرتبط با دانشگاه‌های علوم پزشکی و دیگر سازمان‌های زیرنظر ارگان‌های دولتی ۲۵همت در زمینه دارو بدهکار بودند که این رقم باعث کسری نقدینگی بالایی شد.

او با بیان اینکه سال‌های دیگری هم تجربه  مدت مشابهی برای عمر مطالبات داشته‌ایم، افزود: در آن دوره‌ها شرکت‌های تامین‌کننده، تولیدکننده و واردکننده می‌توانستند به صورت اعتباری و تعهدی خرید انجام دهند، ولی امروز همه پرداخت‌ها به صورت نقدی است و تحمل دوره‌های طولانی مطالبات ممکن نیست. از طرف دیگر دولت به عنوان مابه‌التفاوت نرخ ارز باید مبالغی را به داروخانه‌های خصوصی می‌پرداخت تا بتوانند به علاوه پرداختی بیمه‌ها، کسری نقدینگی حاصل از فروش دارویی را که به قیمت بیمه‌ای به مردم فروخته‌اند و به قیمت کامل به شرکت‌های پخش می‌پردازند دریافت کنند که  تامین این مبالغ با تاخیر زیاد صورت گرفته است.

عضو هیات مدیره انجمن  شرکت‌های پخش دارو و مکمل ایران با اشاره به صحبت‌های برخی مسوولان تامین اجتماعی گفت: این افراد اخیرا اعلام کرده‌اند که بدهی‌های آذرماه تامین اجتماعی و بدهی بهمن بیمه سلامت پرداخت شده و مابه‌التفاوت هدفمندی هم از دی ماه پرداخت نشده است. رشد چک‌های برگشتی داروخانه‌ها نزد شرکت‌های پخش از آبان و آذر نشان می‌داد که در ماه‌های بعدی دچار مشکلات عدیده‌ای در تامین نیاز بازار خواهیم شد وهشدار‌هایی هم در این خصوص داده شد.

تاخیرهای کشنده برای داروسازان

او با اشاره به این نکته که تامین نهاده‌های لازم برای تولید دارو به یک دوره پیش نیاز احتیاج دارد که شامل زمان مورد نیاز برای مراحلی همچون برآورد نیاز، سفارش خرید، دریافت حواله ارزی، تامین پول،  حواله و ارسال برای تامین‌کننده می‌شود پس  تامین مواد لازم برای تولید حدود ۴ تا ۶ ماه این دوره طول می‌کشد، با این حال از آنجا که معمولا شرکت‌های پخش یک تا دو ماه موجودی دارو در اختیار دارند و داروخانه‌ها هم به نسبت قدرت خرید خود بین ۲تا ۶ ماه دارو را در انبار موجود دارند، بنابراین زمانی که در ابتدای زنجیره مشکلی ایجاد می‌شود چند ماه طول می‌کشد که چالش در بازار مشهود باشد، لذا وقفه‌های زمانی در تامین مالی و مواد اولیه به تواتر در بروز مشکلات در حوزه دارو در دوره‌های مختلف تاثیرگذار است.

این فعال حوزه پخش دارو با اشاره به موضوع برخی اظهار‌نظرها درباره فروش اینترنتی دارو نیز گفت: فروش اینترنتی دارو مزایا و معایبی دارد که در صورتی که درست هدایت و قانون‌گذاری شود حتما دارای مزایای بیشتری است، ولی وقتی در هیچ جای دنیا هنوز فروش اینترنتی به وجه غالب بازار تبدیل نشده، عجیب است که در ایران این موضوع تا این میزان مورد تاکید قرار بگیرد تا جایی که  ضوابط اجرایی توسط ارگان‌های غیر مرتبط صورت گرفت؛ کما اینکه برخی مسوولان مرگ داروخانه‌ها را پیشاپیش اعلام کرده و معتقدند داروخانه‌ها به زودی به سرنوشت آژانس‌های کرایه تاکسی تبدیل خواهند شد، درحالی‌که در هیچ جای دنیا چنین اتفاقی نیفتاده است.

ارز و دورنمای دارو

او در خصوص قیمت ارز نیز با اشاره به تغییرات ارزی در ۲سال گذشته افزود: افزایش قیمت ارز را به صورت شدید در ۱۴۰۱ داشتیم و از ۱۴۰۲ به نظر می‌رسد این مساله در حال مدیریت شدن است تا عوارض و مشکلاتی که از نظر سرمایه در گردش وجود دارد کمتر اتفاق بیفتد. در حال حاضر اکثر داروها با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تامین و برخی داروها و همین‌طور مواد جانبی نیز به ارز بازار نیمایی تبدیل شده‌اند که فاصله آن با ارز ۲۸۵۰۰  در حال  افزایش است. 

محلاتی ادامه داد: با این حال اگراختلاف ارز آزاد و نیمایی به چند برابر برسد و اتفاقات گذشته رخ دهد حتما دچار التهابات شدیدی خواهیم شد و در مورد اینکه قیمت ارز دارو تغییر خواهد کرد یا خیر، انتهای سال قبل روایت‌های مختلفی وجود داشت، اما ظاهرا فعلا روال کنونی ادامه دارد.

سال سخت برای پخش دارو

به گفته عضو هیات مدیره انجمن  شرکت‌های پخش دارو و مکمل ایران امسال سال سختی برای صنعت دارو و پخش خواهد بود، چراکه در ۱۴۰۲ مارجین‌های دارو که در قیمت‌گذاری‌ها اعمال می‌شود کاهش یافت که قطعا این مساله مشکلاتی را برای شرکت‌های پخش ایجاد خواهد کرد. مضاف بر آن هزینه‌های نیروی انسانی حداقل ۳۰درصد و سایر هزینه‌ها با توجه به نرخ‌های تورمی و بالاتر از تورم افزایش یافته و به تولیدکننده‌ها  و شرکت‌های پخش تحمیل شده است. هزینه‌های مالی نیز به نحو کمرشکنی در حال افزایش است و در نتیجه شرکت‌های پخش با کاهش سود روبه‌رو شده‌اند که اگر این روند ادامه یابد شرکت‌های پخش با شرایط و چشم‌انداز بدی مواجه خواهند شد.

بودجه طرح دارویار نیز برای امسال ۷۵ همت اعلام شده که در مقایسه با سال قبل تنها ۶ همت افزایش یافته که بیش از ۴۰ همت از آن نیز به دارو اختصاص نیافته که این رقم نیز بسیار ناکافی است، زیرا بازار دارو امسال حتما به ۲۰۰ همت خواهد رسید، بنابراین سهم مردم از پرداخت هزینه دارو نیز حتما افزایش خواهد یافت و به صورت کسری نقدینگی از داروخانه به پخش خود را نشان خواهد داد و کسری نقدینگی در بازار ادامه خواهد یافت و اگر بانک‌ها نیز وام بدهند هزینه‌های مالی کمرشکن، شرکت‌های پخش را فلج خواهد کرد.