احتکار خودروسازان در سکوت نهادهای نظارتی / تغییر نقش دولت از ناظر به عامل

به گزارش اکونگار، بر اساس آمارهای سازمان تعزیرات، موجودی انبار خودروسازان در مرداد ماه سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. این افزایش موجودی انبار در حالی است که تولید خودرو در این مدت نیز با کاهش مواجه بوده است.

بر اساس این گزارش، موجودی انبار ایران خودرو در مرداد ماه سال ۱۴۰۲ به ۱۹۰ هزار دستگاه رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۸ درصدی داشته است. همچنین، موجودی انبار سایپا در این مدت به ۱۴۰ هزار دستگاه رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۵ درصدی داشته است.

این افزایش موجودی انبار خودروسازان، به گفته کارشناسان، می‌تواند ناشی از احتکار خودرو توسط این شرکت‌ها باشد. احتکار خودرو یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت خودرو در بازار است.

در مهر ماه سال ۱۴۰۲، ایران خودرو طی اطلاعیه‌ای این اتهام را رد کرد و اعلام کرد که هیچ خودرویی به بهانه افزایش قیمت در پارکینگ‌ها متوقف نشده و پارکینگ‌های موجود در روال عادی شماره گذاری و حمل و بارگیری خودروها به مقصد نمایندگی‌های سطح کشور هستند

مهدی دادفر کارشناس خودرو در این رابطه به «اکونگار» گفت: در سال های گذشته اخبار بسیاری درخصوص احتکار خودروسازان شنیدیم و متعاقب آن برخوردهای تعزیراتی بسیاری هم صورت گرفته است. کدامیک از این برخوردها توانست روی بازار خودرو اثر مثبت داشته باشد.  آیا با کار انتظامی و تعزیراتی می توان یک بازار را به تعادل رساند؟ تاکنون کدام بازار را توانستیم با اقدامات بازرسی مدیریت کرده و قیمت ها را کاهش دهیم؟

غفلت دولت از نقش نظارتی خود

او با تاکید بر اینکه دولت نقش نظارتی ایفا نمی کند متذکر شد: دولت به جای ناظر نقش عامل را ایفا می کند و خودش در بازار مداخله می کند. از مداخله قیمتی تا مداخله در تعیین تعرفه های وارداتی و بحث ممنوعیت واردات. این مداخلات همیشه بازار را به بیراهه برده و نتوانسته نقش موثر و مطلوبی داشته باشد.

دولت مشکل کمبود عرضه را حل کند

این کارشناس خودرو به مساله مهم که بحث عرضه و تولید است اشاره و خاطرنشان کرد: ما اگر ساز و کار بازار را قبول داشته باشیم می دانیم که بازار تنها با تعادل عرضه و تقاضا می تواند کنترل شود. دولت تنها یک راه بیشتر ندارد و آن برنامه ریزی و کمک به افزایش عرضه است. 

دادفر ادامه داد: در سال های گذشته ورود سازمان بازرسی و حراست به بازار و ایجاد سامانه های مختلف که هر روز یکی از آنها ایجاد می شود؛ نتوانسته بازار را ساماندهی کند. چون بحث کمبود عرضه نسبت به تقاضا وجود داشته است. 

به گفته او نیاز سالانه ابتدا باید با تولید داخل پاسخ داده شود و در صورت نیاز مابقی نیاز با واردات تامین شود. 

سهم ناچیز خودروهای احتکاری در نیاز بازار 

دادفر اذعان کرد: بازار خودروی ما سالانه یک میلیون و 200 تا 300 هزار دستگاه نیاز دارد. با عرضه 10 یا 15 و یا حتی 50 هزار دستگاه خودروی احتکار شده هم مشکلش حل نمی شود.

او معتقد است: در سال های گذشته به رغم صحبت های فراوان با مسئولان مربوطه، واردات به جد پیگیری نشده است. واردات در صورتی که در سطح انبوه دنبال شود می تواند گره بازار خودرو را باز کند. 

این کارشناس خودرو توضیح داد: از زمانی که دولت منع واردات خودرو را برداشت و واردات خودرو از سر گرفته شد تا امروز، هنوز پنج هزار دستگاه خودرو هم وارد نشده است. 

او تصریح کرد: اگر دولت به دنبال کاهش قیمت خودرو است باید واردات خودرو را در حد نیاز بازار انجام دهد. این نکته را باید در نظر گرفت که بیش از تاثیر واردات فیزیکی، اثر روانی واردات بر بازار می تواند منجر به کاهش قیمت ها شود. اینکه مصرف کننده احساس کند که در خرید خودرو اختیار عمل دارد خود به خود اثر روانی مطلوبی در بازار خواهد داشت.

دادفر افزود: بحث افزایش رضاینمندی مردم و پاسخگویی به نیاز بازار است. دولت هنوز نتوانسته این هدف را محقق کند.