عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با«اکونگار»:
بانکها بزرگترین خریداران املاک و مستغلات/ راهکاری برای ممانعت از ورود نظام بانکی به بازار مسکن وجود ندارد
یک اقتصاددان معتقد است که بانکها یکی از بزرگترین خریداران املاک و مستغلات در کشور هستند و مکانیزمی برای جلوگیری از ورود بانکها به بازار مسکن و صنعت ساختمان وجود ندارد.
به گزارش اکونگار،بررسی‌ها نشان می‌دهد بدهی دولت به شبکه بانکی حدود ۱۵ درصد از منابع نظام بانکی را به خود اختصاص داده است. ۱۲.۵ درصد منابع بانکی نیز در قالب مطالبات غیر جاری از اختیارات بانکها خارج شده و ۱۵ درصد منابع نظام بانکی نیز از سوی بانکها به بنگاه داری مستغلات تخصیص یافته است؛ بنابراین در این شرایط حدود ۴۵ درصد از منابع بانکها به صورت منجمد خارج از دسترس است که بر شدت تنگنای مالی بانکها افزوده است.
طبق آمار رسمی منتشر شده از سوی بانک مرکزی، 7 بانک کشور در شرکت‌هایی که بیش از 20 درصد از مالکیت آنها را در اختیار دارند، بیش از 129 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
بانک‌های خصوصی منابع تسهیلات ساخت مسکن را در این بخش سرمایه‌گذاری می‌کنند
طی سال‌های اخیر بارها دستورالعمل‌های مختلفی از سوی بانک مرکزی به بانکها ابلاغ شد که سهام و مالکیت خود در دیگر شرکت‌ها را به کمتر از 20 درصد برسانند اما بر اساس آنچه مشاهده می‌شود از بنگاه‌داری برخی از بانکها چندان کاسته نشده و بانکها همچنان اقدام به تاسیس یا سرمایه‌گذاری در دیگر شرکت‌هایی از جمله صرافی‌ها، صندوق سرمایه‌گذاری‌ها و کارگزاری‌ها می‌کنند.
بنگاه‌داری یکی از روش‌های بانکها برای عقب نماندن از تورم است
لطفعلی بخشی، اقتصاددان در این رابطه به خبرنگار «اکونگار» گفت: به طور کلی در کشور وضعیتی به وجود آمده است که تمامی افراد، سازمان‌ها و نهادها به دنبال حفظ ارزش پول و دارایی‌های خود هستند. در نتیجه برای جا نماندن از تورم تلاش می‌کنند، از روش‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند. بانکها هم خرید املاک و مستغلات را به عنوان یکی از روش‌های حفظ دارایی و عقب نماندن از تورم برگزیده‌اند.
بانکها منابع لازم برای خرید املاک و مستغلات را دارند
وی با اشاره به اینکه نظام بانکی در سال‌های پایانی دهه هشتاد و نود بسیار جدی‌تر به حوزه مسکن ورود کرده بود، اظهار داشت: کشور در دوره‌های مختلف با نوسانات ارزی و اقتصادی جدی رو به رو شده است. هجوم مردم برای خرید سکه دلیلی جز عقب نماندن از تورم نداشت. از آنجایی که بانکها منابع لازم برای خرید املاک و مستغلات را دارند، برای حفظ ارزش دارایی‌های خود اقدام به این کار می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی کشورمان در ادامه عنوان کرد:نظام بانکی کشورمان بسیار معیوب و دارای مشکلات بسیاری است. بانکها بر اساس بخش‌نامه‌ها و تسهیلات تکلیفی برخی منابع خود را از دست می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود تا ترازنامه بانکها در پایان سال منفی باشد. در نتیجه برای جلوگیری از منفی شدن ترازنامه بانکها اقدام به سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف، بنگاه‌داری و اقدامات این چنینی می‌کنند.
چرا بانکها به بازار مسکن ورود می‌کنند؟
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بانکها سالیانه حسابرسی می‌شوند. مدیران برای ارایه کارنامه درخشان در زمان حسابرسی تلاش می‌کنند که دارایی و ارزش دارایی‌های بانکها را افزایش دهند در نتیجه به بازاری مانند مسکن وارد می‌شوند که در دو دهه اخیر سودده بوده است.
وی تاکید کرد: هر مدیرعاملی تلاش می‌کند تا جایگاه و موقعیت خود را حفظ کند. اگر عمکرد مدیران مثبت نباشد و منابع از دست رفته بانکها به سیستم بازنگردد قطعا مدیرعامل نمی‌تواند در پست خود ابقاء شود. در نتیجه مدیران بهره‌گیری از بازارهایی مانند مسکن که در این سال‌ها با نرخ تورم همخوانی داشته و به دلیل تورم انتظاری گاهی از تورم پیشی گرفته است را در اولویت قرار می‌دهند.
مکانیزم خاصی برای ممانعت از بنگاه‌داری بانکها وجود ندارد
بخشی با تاکید بر اینکه بانکها دیگر مانند به بنگاه‌داری علاقه ندارند و بیشتر حضور در بازار مسکن و خرید املاک بدون دغدغه را ترجیح می‌دهند، عنوان کرد: درست است که بانکها را از بنگاه‌داری منع می‌کنند و تاکید ویژه‌ای بر جلوگیری از ورود بانکها به بازارهایی مانند املاک و مستغلات دارند؛ اما هنوز برخورد چندانی با این اتفاق نشده و مکانیزم خاصی هم برای جلوگیری از ورود بانکها به بنگاه‌داری و یا صنعت ساختمان وجود ندارد.
وی در پایان تصریح کرد: مدیریت عملکرد بانکها، نظارت بر عملکرد بانکها، جلوگیری از تخلفات بانکها و هدایت بانکها به مسیر بانکداری وظیفه دولت و بانک مرکزی است. مکانیزم عملکرد صحیح و درست بانکها باید توسط دولت و بانک مرکزی تدوین شود که متاسفانه در این زمینه تلاش خاصی مشاهده نمی‌شود. نظام بانکی هم همچنان به دنبال حفظ ارزش دارایی‌ها و افزایش درآمد و دارایی‌های خود است.
