فعالان کسبوکارهای آنلاین به‌جای حمایت شدن، دادگاهی می‌شوند یا زندان می‌روند / قانون تجارت الکترونیک، ۲۱ سال است،تغییر نکرده!
رضا الفت‌نسب دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی با بیان اینکه استارت‌آپ‌های نوپا در کشور با شرایط سختی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، گفت: برای کسب‌وکارهایی که توانستند با این امکانات محدود کارهای بزرگی انجام دهند، در کشورهای دیگر فرش قرمز پهن می‌کنند.
به گزارش اکونگار، استارت‌آپ‌ها در همه دنیا با چالش‌های بسیاری مواجه هستند و مهم‌تر از همه اینکه بتوانند برای حفظ حیات خود، سرمایه‌گذار جذب کنند که حتی در آن صورت هم باید ارزش‌های جدیدی خلق کنند تا بتوانند گوگل و فیس‌بوک جدید باشند؛ در غیر این صورت از خاطره‌ها محو خواهند شد. با وجود این، در ایران علاوه‌بر چالش‌های پیش‌فرض کسبوکارهای نوپا، مشکلاتی از کیفیت پایین اینترنت و اختلالات تا نبود رگولاتوری و فیلترینگ‌های گاه‌وبی‌گاه، بر دوش استارت‌آپ‌های جوان سنگینی می‌کند. دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی معتقد است استارت‌آپ‌های نوپا در کشور با شرایط سختی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و اگر شرایط تغییر نکند، باید دید آنها چقدر تاب‌آوری دارند تا بتوانند در ایران بمانند و در این شرایط دشوار میلیارد دلاری و یونیکورن شوند. آیا ممکن است با مهاجرت استارت آپ ها، فروش آنلاین نیز قطع شود؟
رضا الفت‌نسب در گفت‌وگو با «اکونگار» با اشاره به ظرفیت‌های کسبوکارهای حوزه تجارت الکترونیک بیان کرد: کسبوکارهای آنلاین نزدیک به 20 سال است که در کشور شکل گرفتند و بنیان‌گذاران آنها اغلب افراد جوان هستند. این موضوع به‌شدت می‌تواند برای کشور مفید باشد، زیرا می‌تواند برای جوان‌ها اشتغال‌زایی کند. همچنین علاقه مردم به فناوری نوآوری می‌تواند از ظرفیت‌هایی باشد که کسبوکارهای تجارت الکترونیک از آنها استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: با وجود این، اما در طول این سال‌ها چالش‌های زیادی هم برای این کسبوکارها ایجاد شده است. از زمان پیدایش این نوع کسبوکارها تا کنون این چالش‌ها اجازه نداده که ظرفیت‌های بالقوه آنها به‌طور کامل به موتور محرک در کشور تبدیل شود و بتواند هم نیازهای مردم را پشتیبانی کند و هم افراد علاقمند بتوانند در این کسبوکار فعالیت کنند، چه اینکه بخواهند کسب‌وکاری راه بیندازند، چه اینکه بخواهند درآن مشغول به کار شوند.
چالش کسبوکارهای حوزه فناوری؛ از قوانین نابودکننده تا تورم و رکود
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی با بیان اینکه چالش کسبوکارهای حوزه فناوری متفاوت است، افزود: از حوزه قوانین گرفته تا فضایی که در کشور ما ایجاد شده و به اینترنت یک نگاه امنیتی وجود دارد، کسبوکارها را دچار چالش می‌کند. از سوی دیگر موضوعاتی که این روزها شاهد آن هستیم، مانند شرایط اقتصادی، تورم و رکود از جمله مواردی است که کسبوکارها را با چالش مواجه کرده است.
الفت‌نسب با اشاره به بی‌اعتمادی مردم به کسبوکارهای آنلاین توضیح داد: استفاده از کسبوکارهای آنلاین به‌درستی فرهنگ‌سازی نشده است و بیشتر جرائم اینترنتی در اخبار و صداوسیما و شبکه‌های اجتماعی منعکس می‌شود و کمتر در خصوص مزایای استفاده از پلتفرم‌های آنلاین صحبت می‌شود. البته این موضوع به سیاست‌هایی برمی‌گردد که به‌صورت کلی در کشور وجود دارد؛ اینکه به این بخش چندان توجهی نمی‌کنند و حتی نگران توسعه تجارت الکترونیک در کشور هستند.
دیجی کالا تا سال گذشته اجازه تبلیغات تلویزیونی نداشت
وی با بیان اینکه کسبوکارهای بزرگ‌تر و شناخته‌شده، مسائل بزرگ‌تری هم دارند، گفت: مشکلات و چالش‌ها برای همه کسبوکارهای آنلاین وجود دارد؛ اما کسبوکارهای بزرگ‌تر بیشتر تحت تاثیر این مشکلات قرار دارند. برای مثال کسب‌وکاری مانند دیجی‌کالا حتی تا سال گذشته هم اجازه تبلیغات در تلویزیون ایران را نداشت؛ موضوعی عجیب که چالش بزرگی بود. یا مواردی شبیه به این.
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی خاطرنشان کرد: با وجود این، کسبوکارهای بزرگ‌تر معمولا پیشران هستند و در خط مقدم قرار دارند و بعضا هزینه‌های سنگینی پرداخت می‌کنند. درواقع اگر آنها بتوانند مشکلی را حل کنند، آن مشکل برای بقیه کسبوکارها هم حل می‌شود؛ این پیشران بودن هزینه‌های سنگینی دارد که اگر به مقصد برسد می‌تواند برای همه کسبوکارها فایده زیادی داشته باشد.
از هر 10 استارت آپ 8 استارت آپ شکست می خورد
الفت‌نسب با اشاره به مشکل عدم سرمایه‌گذاری در کسبوکارهای آنلاین کوچک بیان کرد: کسبوکارهای نوپا به‌خودی خود در دنیا چالش‌های زیادی دارند، این کسبوکارها ریسک بالایی دارند و سرمایه‌گذاران هم ریسک‌های زیادی را متحمل می‌شوند؛ در دنیا حدودا از هر 10 استارت‌آپ، 8 استارت‌آپ شکست می‌خورد. اما در کشور ما این روزها سرمایه‌گذاران خطرپذیر به دلیل چالش‌های موجود جرات نمی‌کنند در حوزه استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
وی ادامه داد: چالش شکست خوردن به‌صورت پیش‌فرض برای همه استارت‌آپ‌ها وجود دارد و در کنار این ریسک‌ها، یک سری خطرات هم در ایران هست، مانند سرعت اینترنت، احتمال اختلال، محدودیت و فیلترینگ که به نحوی صدای تشکل‌های صنفی را را ضعیف کرده است. کسبوکارها اگر به مشکل برخود کنند، نمی‌توانند از جایی پیگپیر کارشان باشند، مخصوصا اگر یک کسبوکار کوچک باشد یا استارت‌آپ‌هایی که در شهرستان هستند، با چالش‌های بسیار بیشتری مواجه خواهند بود.
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی با بیان اینکه هر کدام ازاین چالش‌ها می‌تواند بار سنگینی روی دوش کسبوکار بگذارد، افزود: یک مثال در این حوزه فناوری، زمانی است که رایتل در کشور آغاز به فعالیت کرد و امکان برقراری تماس تصویری داشت اما برخی از علما موافق نبودند و آن زمان جلوی رایتل را گرفتند و اجازه ندادند از امکاناتی که در دسترس داشت، استفاده کند.
الفت‌نسب ادامه داد: اما چند سال بعد پلتفرم‌های پیام‌رسان خارجی آمدند و کسی هم نمی‌توانست جلوی آنها را بگیرد؛ در حالی‌که فرصت چندساله‌ای از یک کسبوکار ایرانی سلب شد. امروز به جایی رسیدیم که حتی در تبلیغات پلتفرم‌های داخلی، امکان برقراری ارتباط را فراهم می‌کنند؛ اما در این میان 10 سال گذشت و کسبوکارها از جیب خود هزینه پرداختند تا به امروز رسیدیم؛ و متاسفانه از این دست مسائل در کشور زیاد است.
قانون تجارت الکترونیک، 21 سال است که تغییر نکرده!
وی با انتقاد از لختی در تغییر قانون تجارت الکترونیک در کشور گفت: قانون تجارت الکترونیک در کشور سال 1382 تصویب شده و امروز 21 سال از تصویب آن می‌گذرد اما این قانون هیچ تغییری نکرده است. همان زمان یک سری قوانین را از اتحادیه اروپا کپی کردند، در حالی که آن زمان تلفن هوشمند نبود و چالش‌های آن روزها با امروز فرق می‌کند. امروز بعد از 21 سال هنوز یک خط از این قانون را تغییر ندادند و این موضوع کار چالش‌های زیادی ایجاد کرده است.
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی ادامه داد: همچنین در آن قانون حتی یک سری دستورالعمل وجود دارد که در سال‌های گذشته رخ نداده است. برای مثال درخصوص محصولاتی که دچار نوسانات ارزی می‌شوند و تامین‌کننده نمی‌تواند آن کالا را تامین کند، سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان باید دستورالعملی را تهیه و مشخص کند چه کالاهایی مشمول این قانون می‌شوند برای اینکه تامین‌کننده آن کالا درصورت نوسانات ارزی اگر نتوانست کالا را تامین کند، دچار خسارت و جریمه نشود، اما اصلا به این موضوع توجهی نشده و پرونده‌های زیادی در این خصوص تشکیل شده است.
الفت‌نسب در پاسخ به اینکه آیا امکان یونیکورن شدن و رسیدن به درآمد یک میلیارد دلاری برای استارت‌آپ‌های کشور وجود دارد، گفت: با شرایطی که امروز می‌بینیم، یونیکورن شدن خیلی دشوار است. اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد، کسبوکارهای بزرگ‌تر که با سال‌ها تلاش، سرمایه‌ای جذب کردند و از ارزش مناسبی برخوردارند، می‌‌توانند یونیکورن شوند؛ اما امروز از این خبرها نیست و بیشتر از چالش‌های کسبوکارها خبر می‌شنویم و حمایت آن‌چنانی از آنها نمی‌شود. حتی در دو سال گذشته شاهد بودیم که برای پلتفرم‌های مختلف محدودیت‌هایی وضع شد و از دسترس خارج شدند.
کسبوکارها به جای حمایت شدن، یا دادگاهی می‌شوند یا زندان می‌روند
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر مانند آمریکا و حتی چین، می‌بینیم که از کسبوکارهای بزرگ قدردانی می‌شود و به آنها کمک می‌کنند تا بتوانند خودشان را توسعه بدهند؛ اینها اقداماتی است که باید اتفاق بیفتد تا ارزش کسبوکار بالا رود. اما ما در کشورمان دائما می‌شنویم که کسبوکارها تخلف کردند، هر روز بابت یک مشکل جلوی کسبوکارها را می‌گیرند یا آنها را دادگاهی و زندان می‌کنند. در این شرایط دشوار نه‌تنها نمی‌توان انتظار داشت که کسبوکارها بتوانند یونیکورن شوند، بلکه باید منتظر باشیم که یک روز از کشور مهاجرت کنند.
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی با بیان اینکه شرایط کشور ما برای استارت‌آپ‌های نوپا بسیار دشوار است، گفت: برای کسانی که با این دانش و امکانات محدود توانستند کارهای بزرگی انجام دهند، در کشورهای دیگر، حتی در همین کشورهای همسایه مانند امارات و عمان، فرش قرمز پهن می‌کنند. این کسبوکارها تا امروز ماندند و باید دید چقدر تاب‌آوری دارند؛ اما این جای تاسف است که با آنها اینطور برخورد می‌شود.
الفت‌نسب با بیان اینکه برای افزایش سهم اقتصاد دیجیتال باید اتفاقات متعددی رخ دهد، گفت: شرایط فعالیت کسبوکارها در کشور باید هموار شده و محدودیت‌ها رفع برداشته شود. در حوزه قانون‌گذاری مجلس ما باید فعال باشد و به جای شعار دادن، به اصلاح قانون تجارت الکترونیک بپردازد؛ تشکل‌های صنفی باید پررنگ شوند و اختیاراتی که قانون به آنها داده باید عملی شود تا آنها بتوانند مطالبه‌گر باشند؛ دولت هم مطالبه‌ها را بشنود و با استفاده از ظرفیت‌های سیاسی که دارد، به کسبوکارها کمک کند که اگر دچار مشکل هستند، بتوانند بازار خود را توسعه دهند.
فضای استارت‌آپی تشنه سرمایه‌گذاری است
وی خاطرنشان کرد: فضای جامعه استارت‌آپی باید به سمتی برود که خیال سرمایه‌گذار راحت باشد؛ زیرا این حوزه که تشنه سرمایه‌گذاری است. مجموع این عوامل در نهایت باعث می‌شود در حوزه کسبوکارهای آنلاین، افرادی که فعالیت می‌کنند، صاحبان کسبوکار و کسانی که کارمند یا مدیر هستند، امیدوار شوند که دولت برنامه دارد حرف بخش خصوصی را بشنود و می‌خواهد به‌صورت جدی به توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور کمک کند که در آن صورت شرایط تغییر خواهد کرد.
دبیر اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی گفت: اگرچه چیزی که امروز می‌بینیم به‌خصوص در دو سه سال اخیر بر خلاف شعارهایی است که داده شده؛ اما همچنان راهکار وجود دارد و باید به متولیان این کار در حاکمیت اختیارات بیشتری دهیم تا آنها هم پاسخگو باشند و مشکلات کسبوکارها را بشنوند و به حل آنها کمک کنند. امروز اگر درباره فیلترینگ از وزیر ارتباطات بپرسیم میگوید که من مسئول زیرساخت هستم، وزیر ارشاد چیز دیگری میگوید، مرکز ملی فضای مجازی هم یک جواب مبهم می‌دهد؛ اینها باید از پایه و اساس درست شود و در صورتی‌که این اتفافات بیفتد، ما شاهد افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در کشور خواهیم بود.
