ضرر کسب و کارها از تقلب تبلیغات آنلاین
آمارها نشان می‌دهد که با وجود فیلترینگ، ۶۲ درصد از تبلیغات کلیکی کسب‌وکارها در یک سال گذشته در اینستاگرام و ۳۵ درصدشان در تلگرام انجام شده است.
به گزارش اکونگار به نقل از زومیت، دژینو، پلتفرم تشخیص تقلب کلیکی، که با استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، با تقلب در تبلیغات مقابله می‌کند، گزارشی در خصوص کشف تقلب‌های رخ‌داده در تبلیغات آنلاین کشور منتشر کرده است با این هدف که به کسبوکارهای تبلیغ‌دهنده و فعالان این صنعت نسبت به موضوع تقلب در تبلیغات آنلاین آگاهی‌بخشی کند.
داده‌های موجود در این گزارش از کمپین‌های تبلیغاتی تبلیغ‌دهندگان و از نتایج تحلیل سشن‌هایی به دست آمده که از طریق کلیک روی انواع تبلیغات ایجاد شده است. تبلیغ‌هایی که روی آن‌ها کلیک شده است انواع تبلیغات آنلاین مانند تبلیغات ویدیویی، بنرهای تبلیغاتی و تبلیغات شبکه‌های اجتماعی را شامل می‌شود که روی وب‌سایت تبلیغ‌دهندگان قرار گرفته است.
تبلیغات آنلاین به‌عنوان یک روش مدرن و کارآمد برای بازاریابی محصولات و خدمات در جهان یکی از حوزه‌های روبه‌رشدی است که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۳ بودجه‌ی جهانی این حوزه به بیش از ۲۶۲ میلیارد دلار برسد و در سال‌های آینده هم رشد صنعت تبلیغات آنلاین، شتاب بیشتری پیدا کند.
به همان نسبت که حوزه‌ی تبلیغات آنلاین رشد کرده، تقلب در این صنعت هم بیشتر شده است. در این گزارش منظور از تقلب در تبلیغات آنلاین هر نوع تعامل غیرطبیعی در نمایش تبلیغات یا تعامل کاربران با تبلیغات است که منجر به ایجاد ترافیک نامعتبر تبلیغاتی شود. دژینو درباره میزان این تقلب‌ها آماری را ارائه داده است:
بر اساس تخمین‌های صورت‌گرفته، حجم تقلب‌های تبلیغاتی آنلاین در دنیا به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال رسیده است. به بیان دیگر به‌طور متوسط از هر ۶ دلاری که برای تبلیغات آنلاین در دنیا هزینه شده، یک دلار به‌دلیل وجود تقلب هدر رفته است.
البته دژینو توضیح داده است که آسیب تقلب در تبلیغات آنلاین صرفاً مالی نیست، بلکه این اتفاق باعث «خراب شدن داده‌های کسب‌وکار و در نتیجه برنامه‌ریزی اشتباه بر مبنای این داده‌ها می‌شود» که زیان بزرگتری برای کسب‌وکارها محسوب می‌شود و تأثیرات بلندمدتی روی آن‌ها خواهد داشت. به همین دلیل است که مقابله با موضوع تقلب در تبلیغات آنلاین به یکی از دغدغه‌های اساسی تبدیل شده است.
با توجه به این که داده‌های این گزارش به بازه زمانی شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ مربوط می‌شود، دژینو به این نکته اشاره کرده است که در نیمی از این بازه زمانی، صنعت تبلیغات آنلاین ایران به تبعیت از پارامتر‌های مختلفی نظیر وضعیت اجتماعی، وضعیت اینترنت و وضعیت اقتصادی مردم و کسبوکارهای ایرانی روز‌های پر فراز و نشیبی را تجربه کرده و طبیعتاً نمی‌توان از تأثیرات احتمالی این شرایط در نتایج گزارش غافل بود.
دژینو در این بازه زمانی بیش از سه هزار و ۸۵۰ کمپین تبلیغاتی را بررسی کرده است. تبلیغ‌دهندگان در بیش از ۱۶ صنعت مختلف، از جمله مد و زیبایی، خرده‌فروشی، مالی و بانکی و سرمایه‌گذاری، خدمات، آموزش، سفر و گردشگری و مهاجرت، تجهیزات صنعتی و... از خدمات کشف تقلب دژینو در کمپین‌های تبلیغاتی خود استفاده کرده‌اند.
دژینو برای انجام این بررسی پلتفرم‌های مختلفی مثل اینستاگرام، تلگرام، ایکس (توییتر سابق)، گوگل‌ادز، لینکدین، دیجی‌کالا، ترب و آپارات را به‌عنوان سورس‌های تبلیغاتی بررسی کرده است. بیش از ۱۵ مدیوم مختلف در دسته‌بندی‌هایی مانند بنرهای تبلیغاتی، پوش نوتیفیکیشن، سوشال مدیا، سرچ‌ادز و پیش‌نمایش توسط الگوریتم‌های کشف تقلب دژینو مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.
بیش از ۱۲ هزار تبلیغ‌دهنده (پابلیشــر تبلیغات) در ۳۰ دسته‌بندی مختلف، مانند سیاسی و اجتماعی، اقتصادی، نرم‌افزار موبایل، مالی و سرمایه‌گذاری، ورزشی و خبری توسط دژینو بررســی شده‌اند که در میان این دسته‌های مختلف بیشــترین سشن بررسی‌شده با سهم ۱۳.۳۶ درصدی از کل سشن‌ها مربوط به وبسایت‌هایی با موضوع سیاسی و اجتماعی بوده است.
اینستاگرام؛ پلتفرم محبوب کسب‌وکارها برای تبلیغات کلیکی
یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد در میان شبکه‌های اجتماعی مختلفی که کسب‌وکارها برای تبلیغات کلیکی انتخاب می‌کنند، اینستاگرام با ۶۲ درصد پرطرفدارترین پلتفرم بوده است. تلگرام هم در میان پلتفرم‌هایی که بیشتر از سوی کسب‌وکارها برای تبلیغ انتخاب شده‌اند، سهم ۳۵ درصدی داشته است. این موضوع نشان می‌دهد با وجود فیلترینگ هنوز تجمع کاربری در اینستاگرام و تلگرام به حدی بالا است که کسب‌وکارها این پلتفرم‌ها را برای تبلیغ، دیده شدن و جلب مشتری انتخاب می‌کنند.
تقلب پلتفرم‌های مختلف در تبلیغات آنلاین
بیشترین میزان سشن تقلبی ثبت‌شده در یک کمپین از تبلیغات گوگل ادز مشـــتریان دژینو ۴۶ درصد بوده است. همچنین، ۹۰ درصد از از تبلیغات کسب‌وکارها در گوگل به‌نوعی با یکی از انواع تقلب تبلیغاتی درگیر هستند.
در خصوص شبکه‌های اجتماعی هم ۲۶ درصد از سشن های تبلیغاتی با سورس تلگرام تقلبی بوده‌اند. در خصوص اینستاگرام این عدد ۲۱ درصد، در لینکدین ۱۶ درصد و در ایکس (توییتر سابق) میزان سشن‌های تقلبی ۵ درصد بوده است. همان طور که مرورگر کروم بیشترین میزان استفاده در میان مرورگرها را داشته است، بیشترین میزان سشن تقلبی (با ۷۰ درصد) نیز از مرورگر کروم بوده است.
پرتکرارترین روش تقلب: کلیک تقلبی روی بنرهای تبلیغاتی
در میان بسترهای مختلف تبلیغاتی بیشترین میزان تقلب (با ۲۵ درصد) متعلق به بنرهای تبلیغاتی و کمترین میزان تقلب در تبلیغات آنلاین (با ۹ درصد سشن تقلبی) برای پیش‌نمایش است. در میان انواع تقلب‌ها در تبلیغات آنلاین کلیک تقلبی روی بنرهای تبلیغاتی پرتکرارترین روش تقلب بوده و همین موضوع باعث شده این بنرها بیشترین سهم را در میزان تقلب‌ها داشته باشند.
یک‌سوم سشن‌های تقلبی از طریق پروکسی و با تغییر IP انجام شده است
بر اساس آمارهای دژینو، از کل سشن‌های تقلبی، یک‌سوم، یعنی بیش از ۳۳ درصد، برای انجام تقلب در تبلیغات آنلاین از پروکسی استفاده کرده و تغییر IP داده‌اند. در میان سشن‌های تقلبی که از پروکسی استفاده کرده‌اند هم ۲۸ درصدشان موقعیت جغرافیایی خود را ایالت کالیفرنیای آمریکا اعلام کرده‌اند. در میان سشن‌های تقلبی با IP ایران هم نیمی از آن‌ها از استان تهران بوده‌اند؛ خوزستان از این نظر دومین استان و هرمزگان سومین استان است.
یافته‌ها در خصوص IPهای داخل کشور حاکی از آن است که نیمی از سشن‌های تقلبی از خدمات اینترنتی شرکت‌های ایرانسل (۳۰ درصد)، همراه اول (۱۶ درصد) و مخابرات (۶ درصد) بوده است.
ضرر کسب و کارهای ایرانی از تبلیغات فیک
هزینه هدر رفته به‌واسطه تقلب نسبت‌به کل هزینه تبلیغات آنلاین در دنیا در سال ۲۰۲۳، ۱۶ درصد بوده است. در ایران میزان سشن تقلبی در تبلیغات آنلاین از شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲، حدود ۲۵ درصد تخمین زده می‌شود. دژینو میزان این تبلیغات ازدست‌رفته‌ی کسب‌وکارها به‌دلیل وجود تقلب در سال گذشته را ۵۰۰ میلیارد تومان تخمین زده است.
یکی از یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد نیمی از کل تبلیغات آنلاین هیچ‌وقت فرصت مشاهده شدن توسط یک انسان واقعی را پیدا نمی‌کنند. سرعت رشد سشن‌های تقلبی در تبلیغات آنلاین ایران هم در نیمه اول سال ۱۴۰۲ نسبت به نیمه دوم سال ۱۴۰۱، حدود ۴۲ درصد افزایش یافته است.
بیشترین و کمترین میزان تقلب در چه حوزه‌هایی بوده است؟
در میان دسته‌بندی‌های مختلف از منتشرکنندگان تبلیغات بیشترین میزان تقلب با ۱۸.۷ درصد به دسته «مادر، کودک و نوزاد» مربوط می‌شود.
