تحلیلگران درباره ریزش قیمت اسکناس آمریکایی و آینده بازار ارز چه می‌گویند؟
از ابتدای هفته جاری ایران و عربستان از توافق برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان و ریاض، آن‌هم با میانجیگری چین خبر دادند. پیش از این رافائل گروسی، مدیرکل آژانس جهانی انرژی اتمی به تهران آمده و خبر داده بود که دیدارهایی در سطح عالی داشته و قول‌هایی از ایران برای همکاری با آژانس گرفته است.
به گزارش اکونگار به نقل از شرق ؛ از ابتدای هفته جاری ایران و عربستان از توافق برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان و ریاض، آن‌هم با میانجیگری چین خبر دادند. پیش از این رافائل گروسی، مدیرکل آژانس جهانی انرژی اتمی به تهران آمده و خبر داده بود که دیدارهایی در سطح عالی داشته و قول‌هایی از ایران برای همکاری با آژانس گرفته است. گزارش گروسی سبب شد که آخرین نشست شورای حکام، بدون صدور قطع‌نامه علیه ایران تمام شود. گروسی گفته بود در آخرین سفر خود به ایران از مقامات ایران تضامینی مبنی بر نصب دوباره دوربین‌های نظارتی در چندین مرکز هسته‌ای این کشور و افزایش بازرسی‌ها دریافت کرده است. بلافاصله پس از انتشار این دو خبر، نرخ اسکناس آمریکایی که در بازار تهران رکورد ۶۰ هزار تومان را زده بود در معاملات فردایی و سپس بازار آزاد کاهشی چشمگیر را تجربه کرد اما ریزش قیمت دلار تا کجا ادامه دارد؟
ادعای سرازیرشدن درهم امارات به بازار ارز
عقب‌گرد دلار از کانال ۶۰ به کانال ۴۰ هزار تومان واکنش‌های گسترده‌ای به دنبال داشت. در همین رابطه، عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در یادداشتی در صفحه شخصی خود نوشت: «توافق با آژانس و عربستان دو اقدام مثبت بودند. تفاهمات بین‌المللی و تنش‌زدایی به‌تدریج آثار خود را بر کاهش انتظارات تورمی نشان می‌دهد. حتی در یک روز تعطیل!».
او همچنین ادامه تعامل از خانه تا جهان را رمز گشایش امور و پیش‌نیاز پیشرفت و توسعه کشور خواند.
علاوه بر همتی، مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین هم نسبت به احتمال کاهش قیمت ارز در بازار غیر‌‌رسمی در روزهای آینده ابراز امیدواری کرد و در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «رفقا، هرچه دلار ذخیره کردید بریزید (در) بازار، یکی از (نتایج) توافق پکن، سرازیرشدن درهم از طرف امارات متحده عربی (خواهد بود) که از یکشنبه کلید می‌خورد».
پس از این اظهارنظر، برخی ادعا کردند گشایش در روابط بین‌بانکی با کشورهای حاشیه خلیج فارس و تسهیل عرضه منابع وسیع درهم از طریق امارات بخشی از نتایج ازسرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان خواهد بود. البته برخی دیگر هم در پاسخ به توییت حریری نوشتند که یکشنبه بازار امارات تعطیل است! و این دست ادعاها بیشتر جنبه نوسان‌گیری از بازار ارز دارد. فعالان بازار ارز هم این ادعا را بیشتر شایعه تلقی می‌کنند و معتقد‌ند این دست اظهارنظرها خاصیت تبلیغاتی داشته و در عمل هم مورد توجه کسی در بازار قرار نگرفته است.
پس از این اخبار بود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، مدعی شد گفت‌وگوهایی برای تبادل زندانی میان ایران و آمریکا در جریان است. این مجموعه اتفاقات سبب شد برخی این‌گونه تحلیل کنند که مقدمات ازسرگیری گفت‌وگوهای برجامی در دستور کار است اما ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این ادعای امیرعبداللهیان را تکذیب کرد.
با این رویدادها برخی تحلیل نوشتند که دولت به خبردرمانی بازار ارز روی آورده است؛ به‌ویژه اینکه برخی رسانه‌های نزدیک به دولت هم دوباره اخبار آزادسازی قریب‌الوقوع منابع بلوکه‌شده ایران را منتشر کردند؛ اخباری که پیش از این در صحت آن تردید ایجاد شده بود.
چرا بهای دلار ریزش کرد؟
در همین زمینه کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز، نه‌تنها موضوع سرازیرشدن مقادیر فراوانی درهم امارات به کشور را ادعایی کاملا خلاف‌واقع توصیف می‌کند، بلکه معتقد است علت ریزش بهای دلار، اخباردرمانی نبوده است.
او می گوید : که بازار ارز مقابل اخبار هیجانی تا حد زیادی واکسینه شده است و علت اصلی ریزش قیمت دلار ادامه‌یافتن سیاست فروش سهمیه ارز توسط صرافی‌ها بوده است.
او توضیح می‌دهد: رئیس بانک مرکزی در ابتدای امر تدبیر لازم و البته شناخت کافی و جامع از بازار ارز نداشت؛ بنابراین اواخر بهمن دستور داد جلوی فروش دلار توسط صرافی‌ها گرفته شود. این اتفاق در‌حالی رخ داد که در بازار همه می‌دانند این روال سال‌ها بوده و به‌نوعی این تنها راه تزریق ارز به بازار آزاد شناخته می‌شد. وقتی دلار جهش شدید کرد، سیاست‌گذار دریافت که تصمیمش اشتباه بوده و در بدترین زمان هم انجام شده؛ بنابراین تصمیم گرفت این سیاست را بازگرداند، پس دلار مجددا ریزشی شد.
افسری می‌گوید: به‌جز خبرگزاری‌های دولتی که مدعی هستند ریزش دلار با شدت در‌حال ادامه‌یافتن است و فروشندگان به صف شده‌اند، در داخل بازار مجددا تقاضای خرید شکل گرفته است.
به گفته این کارشناس، روز شنبه بازار دچار نوسان شد و دلار چندانی به بازار ارز تزریق نشد اما وقتی وزیر امور خارجه از احتمال جابه‌جایی زندانیان گفت، قیمت دلار در کانال‌های قیمت‌دهی پایین آمد. وقتی بعد از چند ساعت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این موضوع را تکذیب کرد، مجددا دلار افزایشی شد.
او تأکید می‌کند: موضوع مذاکره با عربستان کمی مؤثر بود؛ چون توانست قدری خوش‌بینی را به بازار بازگرداند. اینکه رابطه ایران و عربستان به سمت عادی‌سازی برود، به معنی کاهش تنش در منطقه است و برخی به تأثیر آن در آینده امیدوارند؛ هر‌چند فعالان بازار ارز همیشه منتظر می‌مانند تا تأثیر این دست اتفاقات را در عمل ارزیابی کنند.
این کارشناس بازار ارز تأکید می‌کند: چند روز پیش خبر دروغی را منتشر و دهان به دهان کردند مبنی بر اینکه محموله‌های درهم در‌حال ورود به کشور است؛ درحالی‌که کسانی که کار ارز و حواله انجام می‌دهند، خوب می‌دانند روزهای شنبه و یکشنبه بازار کشور امارات تعطیل است و اخبار مربوطه واقعیت ندارد. به همین دلیل هم این خبر نتوانست حتی تأثیر مقطعی روی نرخ ارز بگذارد.
رفع تنش‌های خارجی؛ راه‌حل ثبات در بازار ارز
فعالان بازار ارز درباره وضعیت روزهای آینده بازار ارز می‌گویند انتظار می‌رود افزایش قیمت تا آخرین روزهای امسال جزئی باشد و پس از آن بازار به دلیل تعطیلات نوروزی و سپس ماه رمضان کاهش قیمت را تجربه کند اما در ادامه ممکن است به دلیل رشد نقدینگی و تورم دلار دوباره صعودی شود.
آنها می‌گویند وضعیت بازار ارز در‌حال‌حاضر پایدار نیست و دولت برای ثبات در این بازار چاره‌ای ندارد جز اینکه به مذاکرات احیای برجام تن دهد و گرفتاری‌های سیاست خارجی را حل کند.
بااین‌حال، کامران ندری، کارشناس پولی و بانکی، علت ریزش دلار در هفته گذشته را اخبار مثبت در حوزه سیاست خارجی می‌داند و به «شرق» توضیح می‌دهد: اگرچه ریزشی که اتفاق افتاده تا زمانی که خبرهای مثبت در رابطه با احیای برجام یا احیای هر نوع روابط خارجی با کشورها وجود داشته باشد، دوام خواهد آورد و ما شاهد جهش مجددی نخواهیم بود ولی به نظر می‌رسد عوامل بنیادی که به‌طور معمول موجب ایجاد روند افزایشی در نرخ ارز هستند، همچنان در اقتصاد فعال‌اند؛ بنابراین پس از اینکه بازار ارز به نقطه تعادلی برسد که به نظر اکنون تحت تأثیر اخبار در‌حال نزدیک‌شدن به آن نقطه است، مجددا روند بلندمدت افزایش نرخ ارز آغاز می‌شود که عوامل تعیین‌کننده آن عمدتا رشد نقدینگی و تورم داخلی است.
به باور او، انتظار این است تا زمانی که اقتصاد با تورم بالا مواجه است، روند افزایش نرخ ارز هم ادامه پیدا کند؛ چرا‌که دولت هنوز ذخایر ارزی مازاد ندارد که با تزریق آن در بازار بتواند جلوی روند صعودی را بگیرد. بنابراین جهش بعدی زمانی رخ می‌دهد که شاهد خبر تغییری در حوزه سیاست خارجی باشیم؛ اگر این خبر مثبت باشد، شاهد ریزش و اگر منفی باشد شاهد رشد خواهیم بود. البته مشروط بر اینکه این اخبار حقیقی و برای فعالان سیاسی قابل‌باور باشد.
ندری در پاسخ به این پرسش که آیا کالاهایی که بر اثر افزایش نرخ دلار افزایش قیمت را تجربه کردند، با کاهش نرخ مواجه خواهند شد یا درگیر چسبندگی قیمتی می‌شوند، توضیح می‌دهد: در کالاهایی که ارتباط مستقیم با دلار دارند، مثل خودرو، تعدیل قیمت رخ می‌دهد اما باید توجه داشته باشیم که در‌مجموع و فارغ از نرخ ارز هم ما تورمی مثبت در اقتصادمان داریم؛ یعنی اگر ثباتی در قیمت ارز ایجاد شود، فقط مقداری آهنگ افزایش نرخ‌ها کندتر می‌شود.
به باور ندری اگر اخباری که هفته گذشته رخ داد و نشان می‌داد ایران در پی بهبود روابط خارجی است، ادامه یابد، نرخ تورم می‌تواند یکی، دو سطح کاهش یابد و از کانال 50 درصد به 30 درصد برسد اما نظر به ساختار اقتصادی کشور، تورم مثبت و بلندمدت را همواره خواهیم داشت.
