کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با "اکونگار":
بدون رفع تحریم، کسبوکارها چرتکه‌ای می‌مانند/ عقب ماندگی صنایع از دنیای بدون نیروی انسانی
کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است که مصنوعی نه تنها بر صنایع بزرگ بلکه بر تمامی بخش‌های کسبوکار تاثیرات فراوانی خواهد گذاشت.
اکونگار، فائزه طاهری_هرچند هوش مصنوعی فرصت‌های بسیاری برای بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها به همراه دارد، با وجود این به گفته یک کارشناس حوزه فناوری اطلاعات، برای موفقیت در پیاده‌سازی آن در صنایع مختلف، همچنان چالش‌های مهمی از جمله نیروی انسانی متخصص، امنیت داده‌ها و زیرساخت‌ها وجود دارد که باید به‌دقت مورد توجه قرار گیرند.
در دنیای امروز، کاربرد هوش مصنوعی در صنایع مختلف به‌سرعت در حال گسترش است. تاثیرات این فناوری به یکی از ارکان حیاتی پیشرفت‌های صنعتی و کسبوکارها تبدیل شده‌است. با توجه به این روند، این سوال مطرح می‌شود که کدام صنایع بیشتر از دیگران تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت و چه عواملی برای استفاده موفق از این فناوری در صنایع مختلف ضروری خواهد بد. این بحث در کنار بررسی چالش‌هایی چون امنیت داده‌ها، زیرساخت‌های مناسب و نگرانی از جانب کسبوکارها و رگولاتورها، به درک بهتری از وضعیت کنونی و چالش‌های پیش‌روی پذیرش هوش مصنوعی در ایران و جهان کمک می‌کند. فراهم کردن زمینه های بهره گیری از این تکنولوژی به ایجاد زیرساخت ها، بهره مندی از تکنولوژی روز و داشتن نیروی انسانی متخصص، به اراتباط با جهان نیاز دارد. نیازمندی که با تداوم تحریم با موانع بزرگی مواجه می شود.
از این رو در گفت‌وگو با کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات به بررسی تاثیرات هوش مصنوعی بر صنایع مختلف و چالش‌های موجود در راه استفاده از آن پرداختیم. او توضیح داد که هوش مصنوعی نه تنها بر صنایع بزرگ بلکه بر تمامی بخش‌های کسبوکار تاثیرات فراوانی خواهد گذاشت.
یکی از نکات قابل توجهی که نقره‌کار مطرح کرد، اهمیت نیروی انسانی متخصص در این مسیر بود. به گفته او باوجود اینکه هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از امور را خودکار کند، هنوز هم به دانش و تخصص انسانی برای بهره‌برداری صحیح از این تکنولوژی نیاز داریم. نقره‌کار همچنین به چالش‌های مربوط به زیرساخت‌های مورد نیاز برای استفاده بهینه از هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت که ایجاد این زیرساخت‌ها به سرمایه‌گذاری و همکاری‌های گسترده نیاز دارد. همچنین، از نقش حیاتی دولت‌ها در تسهیل روند پذیرش این تکنولوژی صحبت کرد و تأکید کرد که دولت‌ها باید تسهیلات لازم را برای کسبوکارها فراهم کنند تا بتوانند از ظرفیت‌های هوش مصنوعی بهره‌برداری کنند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
به طور کلی کدام صنایع بیشترین تاثیر را از کاربرد هوش مصنوعی خواهند گرفت؟
در ابتدا باید بگویم که این روزها تاثیر هوش مصنوعی بر صنعت و کسبوکار برای هیچ‌کس پوشیده نیست و در تمام دنیا شاهد این تغییرات هستیم. تاثیرات هوش مصنوعی در صنایع را می‌توان از جنبه‌های مختلف بررسی کرد. برای درک عمق این تاثیرات، باید به کاربردهای مختلف هوش مصنوعی نگاه کنیم.
اولین نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم این است که هوش مصنوعی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: هوش مصنوعی عمومی و هوش مصنوعی تخصصی. هوش مصنوعی که به صورت عمومی در دسترس است، مانند سیستم‌هایی که می‌توانند به سوالات پاسخ دهند، می‌تواند برای مدیران صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این نوع هوش مصنوعی به طور عمومی در دسترس قرار دارد و می‌تواند به حل مسائل مدیریتی کمک کند.
بازدهی طلایی سکه طی یکسال/ارزش سکه در مقایسه با بازارهای جهانی چه وضعیتی دارد؟+جدول
نکته دوم مربوط به هوش مصنوعی تخصصی است که برای یک صنعت خاص طراحی شده‌باشد. این سیستم‌ها به طور خاص برای یک صنعت خاص مثل صنعت غذا، نفت و گاز، پتروشیمی و دیگر صنایع طراحی می‌شوند و خدمات و امکانات ویژه‌ای در این حوزه‌ها ارائه می‌دهند. استفاده از این نوع هوش مصنوعی‌ها به شرایط خاص خود نیاز دارد و به طور معمول مستلزم پرداخت هزینه‌های ویژه است.
چه عواملی برای استفاده موفق از هوش مصنوعی در صنایع مورد نیاز است؟
یکی از مسائل مهم در بهره‌برداری از هوش مصنوعی در صنایع، وجود نیروی انسانی متخصص است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هوش مصنوعی به راحتی می‌تواند به سوالات پاسخ دهد و تمام نیازهای آن‌ها را برطرف کند. اما واقعیت این است که در کنار این سیستم‌ها، به نیروی انسانی متخصص نیاز داریم که با سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز این حوزه آشنا باشد. هرچه بتوانیم از نیروی متخصص بیشتری بهره ببریم، تاثیر هوش مصنوعی در صنعت به مراتب عمیق‌تر و مؤثرتر خواهد بود.
چه چالش‌هایی ممکن است در زمینه زیرساخت‌های مرتبط با هوش مصنوعی وجود داشته باشد؟
یکی از چالش‌ها مربوط به زیرساخت‌های مورد نیاز برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی است. این زیرساخت‌ها شامل دیتاسنترها و امکاناتی هستند که برای پردازش و ذخیره‌سازی داده‌های بزرگ به آن‌ها نیاز داریم. کاربران و صنایع برای بهره‌برداری صحیح از هوش مصنوعی باید از این امکانات بهره‌مند باشند. این زیرساخت‌ها باید توسط اپراتورها فراهم شود تا کارایی لازم برای استفاده از هوش مصنوعی به درستی ارائه شود.
همچنین یکی از بخش‌های مهم در توسعه و استفاده از هوش مصنوعی، بحث امنیت اطلاعات است. وقتی از هوش مصنوعی استفاده می‌کنیم، باید اطمینان حاصل کنیم که اطلاعات ما به درستی محافظت می‌شوند و تنها در اختیار سازمان یا افراد مجاز قرار می‌گیرند. بنابراین، امنیت داده‌ها و حفظ حریم خصوصی در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در این حوزه آگاهی‌های لازم را داشته باشیم.
نقش دولت‌ها و حکومت‌ها در بهره‌برداری از هوش مصنوعی در صنایع چیست؟
نقش دولت‌ها و حکومت‌ها در این زمینه بسیار حیاتی است. دولت‌ها باید تسهیلات، مجوزها و امکانات لازم را در اختیار صاحبان صنایع قرار دهند تا آن‌ها بتوانند از هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نوین استفاده کنند. این تسهیلات می‌تواند به صنایع کمک کند تا به راحتی به این تکنولوژی‌ها دسترسی پیدا و از آن بهره‌برداری کنند. همه این عوامل در کنار هم موجب می‌شوند تا تاثیرگذاری هوش مصنوعی در صنایع مختلف بیشتر و بیشتر شود. برای بهره‌برداری کامل از این تکنولوژی، نه تنها نیاز به هوش مصنوعی‌های پیشرفته داریم، بلکه باید زیرساخت‌های مناسب، نیروی متخصص و حمایت‌های دولتی را نیز در نظر بگیریم.
در حال حاضر ایران در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در کسبوکارها چه میزان پیشرفت داشته و چالش‌ها در این زمینه چه هستند؟
در حال حاضر در ایران، بیشترین استفاده از هوش مصنوعی در زمینه‌هایی مانند تبلیغات و تولید محتوا برای صاحبان صنایع است. این حوزه به ویژه برای بازارسازی و جذب مشتریان بیشتر به کار می‌رود و عملا به درد تمامی صنایع می‌خورد. استفاده از هوش مصنوعی در تبلیغات دیجیتال می‌تواند به کسبوکارها کمک کند تا محتوای شخصی‌سازی‌شده‌ای ارائه دهند و دسترسی به مخاطبان هدف را بهینه کنند.
یکی دیگر از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در ایران، خدمات مشتریان است. در این حوزه، چت‌بات‌ها و سیستم‌های اتوماتیک مشابه مرکز تماس (کال‌سنتر) به کار گرفته می‌شوند تا خدمات به مشتریان را بهبود بخشند. این ابزارها قادرند فرآیندهای اتوماتیک و پاسخ‌دهی به مشتریان را سرعت داده و در نتیجه کیفیت خدمات را ارتقا دهند. همچنین، این تکنولوژی می‌تواند به کسبوکارها کمک کند تا از منابع انسانی به طور بهینه‌تر استفاده کنند و هزینه‌ها را کاهش دهند.
همچنین در صنایعی که تولیدات مشابه دارند، مانند صنعت خودروسازی یا صنعت پوشاک، هوش مصنوعی می‌تواند به‌صورت ترکیبی با ربات‌ها در فرآیند تولید به کار گرفته شود. در این صنایع، ربات‌ها می‌توانند جایگزین نیروی انسانی در بخش‌هایی از خط تولید شوند که به کارهای تکراری نیاز دارند. این استفاده از هوش مصنوعی در تولید می‌تواند کارآیی را افزایش و هزینه‌های نیروی انسانی را کاهش دهد.
در صنایع معماری و ساختمان نیز هوش مصنوعی می‌تواند در طراحی‌ها و فرآیندهای اتوماسیون کمک شایانی کند. به عنوان مثال، در طراحی‌های معماری می‌توان از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای ایجاد طرح‌های خلاقانه و بهینه استفاده کرد. همچنین در اتوماسیون‌های اداری این تکنولوژی می‌تواند به کاهش هزینه‌های اجرایی و افزایش سرعت و دقت در انجام کارها کمک کند.
به طور کلی، ایران در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در کسب و کارها در حال پیشرفت است، اما هنوز چالش‌هایی مانند نیاز به زیرساخت‌های مناسب، نیروی انسانی متخصص، و حمایت‌های دولتی در این زمینه وجود دارد. با این حال، در زمینه‌هایی مانند تبلیغات، تولید محتوا، خدمات مشتریان و تولیدات صنعتی، این تکنولوژی در حال تاثیرگذاری است و می‌تواند در آینده نقش پررنگ‌تری ایفا کند.
به نظر شما در پذیرش هوش مصنوعی برای کسبوکارها، چه از نظر رگولاتوری و چه از نظر خود کسبوکارها چه موانعی وجود دارد؟
این امکان وجود دارد که در پذیرش هوش مصنوعی موانعی از جمله مقاومت در برابر تکنولوژی، هم از سوی کسبوکارها و هم از سوی رگولاتورها وجود داشته باشد. این موانع معمولا در ابتدای ورود تکنولوژی به بازار بروز پیدا می‌کند و به فرهنگ‌سازی و اصلاح نگرش‌ها نیاز دارد. یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه، نگرش مدیران صنایع به‌ویژه در کسب‌و‌کارهایی است که مدل‌های سنتی دارند. این مدیران ممکن است به دلیل بیگانگی با تکنولوژی، از پذیرش آن خودداری کنند. به عنوان مثال، در برخی از حجره‌های بازار ایران هنوز از چرتکه برای محاسبات استفاده می‌شود، که نشان‌دهنده مقاومت در برابر تغییرات تکنولوژیک است.
یکی دیگر از موانع جدی پذیرش هوش مصنوعی در کسبوکارها، وحشت از حذف نیروی انسانی است. بسیاری از مردم معتقدند که هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین انسان‌ها در بسیاری از بخش‌های کسبوکار شود، این نگرانی برای صاحبان کسبوکار و کارمندان آن‌ها وجود دارد که این تغییرات ممکن است شغل‌های بسیاری را از بین ببرد. این نگرانی‌ها نیاز به بررسی و توجه دارد، زیرا باید توضیح داده شود که هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک ابزار برای ارتقا کارایی و بهبود فرآیندها استفاده شود، نه لزوما برای جایگزینی نیروی انسانی.
از موانع مهم دیگر در ایران، هزینه‌های بالای استفاده از هوش مصنوعی است. در ایران، به‌دلیل تحریم‌ها و ممانعت خود نرم‌افزارها، امکان دسترسی به برخی از خدمات و ابزارهای هوش مصنوعی محدود است. این موانع باعث می‌شود که شرکت‌ها نتوانند به شکل کامل از هوش مصنوعی استفاده کنند و به همین دلیل بسیاری از صنایع و کسبوکارها نمی‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
یکی دیگر از چالش‌های مهم این است که هوش مصنوعی به زیرساخت‌های داده‌ای نیاز دارد. اگر یک سازمان قبلا داده‌ها و اطلاعات کافی جمع‌آوری نکرده باشد، نمی‌تواند از هوش مصنوعی برای تحلیل و تصمیم‌گیری استفاده کند. این موضوع به معنی صرف هزینه‌های اضافی برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز است. بنابراین، بسیاری از سازمان‌ها ممکن است با این مشکل مواجه شوند که برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی باید ابتدا زیرساخت‌های داده‌ای خود را تقویت کنند.
بسیاری از کسبوکارها حتی اگر علاقه‌مند به استفاده از هوش مصنوعی باشند، نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند. یکی از مشکلات موجود این است که مشاوران متخصص برای راهنمایی در زمینه تلفیق هوش مصنوعی با فرآیندهای کسبوکار به طور کامل در دسترس نیستند. هنوز در بسیاری از سازمان‌ها و صنایع، مشاوران یا فرآیندهای منظم برای ادغام هوش مصنوعی با سیستم‌های کسب و کار وجود ندارد. این ناآگاهی و نداشتن راهنمایی مناسب می‌تواند یک مانع بزرگ در مسیر پذیرش هوش مصنوعی باشد.
در مجموع، پذیرش هوش مصنوعی در کسب و کارها با موانع متعددی روبه‌رو است که شامل نگرش‌های سنتی مدیران، نگرانی از حذف نیروی انسانی، هزینه‌های بالای استفاده، کمبود زیرساخت‌های داده‌ای و عدم وجود مشاوران متخصص در این زمینه است. با این حال، این موانع قابل رفع هستند و نیاز به حمایت و فرهنگ‌سازی بیشتر در سطح صنعت و دولت دارد.
به نظر شما آیا هوش مصنوعی قابل اتکای صددرصد است؟ یا اینکه کسبوکارها باید آن را به عنوان یک ابزار مکمل در نظر بگیرند؟
در شرایط فعلی ما هنوز نیاز داریم که انسان‌ها از نتایج و استنتاج‌های هوش مصنوعی استفاده کنند. حتی به نظر می‌رسد که انسان‌ها در نهایت می‌توانند کار اصلی را انجام دهند، زیرا هوش مصنوعی در بسیاری از موارد به عنوان یک ابزار کمکی عمل می‌کند و نه به‌طور مستقل. با این حال، هیچ چیز بعید نیست. ممکن است در کمتر از یک ماه یا چند سال آینده بسیاری از کارها بدون نیاز به انسان به هوش مصنوعی سپرده شود. به عنوان مثال، خودروهای خودران را در نظر بگیرید؛ این خودروها قادر خواهند بود بدون سرنشین حرکت کنند، مسافران را جابه‌جا کنند، محاسبات مالی خود را انجام دهند و حتی مشکلات خود را حل کنند.
البته رسیدن به این نقطه که بسیاری از کارها بدون نیاز به انسان انجام شود، هنوز به قطعیت نرسیده‌است و نمی‌توان زمان دقیقی برای آن پیش‌بینی کرد. ممکن است هر لحظه فناوری جدیدی ظهور کند که بتواند یک صنعت یا کسبوکار را از وجود انسان‌ها بی‌نیاز کند. بنابراین، در حال حاضر هوش مصنوعی باید به‌عنوان یک ابزار مکمل دیده شود و انسان‌ها هنوز نقش اساسی را در تصمیم‌گیری‌ها و فرآیندهای پیچیده دارند.
