تعطیلی صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور/ترک‌ها گوی رقابت را از شرکت‌های ایرانی ربودند

علی نقوی، رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق بازرگانی ایران در تشریح آخرین وضعیت صدور خدمات فنی و مهندسی کشور گفت: در  ایران ظرفیت بسیار خوبی در صدور خدمات فنی و مهندسی وجود دارد اما صادرات به هیچ وجه با این ظرفیت متناسب نیست و ارزش کل صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور ما شاید به یک میلیارد دلار در سال هم نرسد در حالی که می‌توان این رقم را به راحتی و تنها در طول دو سال به ۱۵ میلیارد دلار افزایش داد؛ شرکت‌های ایرانی از شرکت‌های ترکیه‌ای ساختمان‌سازها و راهسازهای بهتری هستند و شرکت‌های توانمندی در زمینه احداث خطوط انتقال نیرو، خطوط انتقال آب و تصفیه‌خانه‌های آب در ایران فعال هستند با این حال ترک‌ها در سال ۲۰۲۲، ۶۰ میلیارد دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتند و پس از چین از بیشترین میزان صدور خدمات فنی و مهندسی برخوردار شدند. 

وی افزود: صدور خدمات فنی مهندسی در ایران تقریبا تعطیل است و همین صادرات جزئی هم که انجام می‌شود توسط شرکت‌هایی صورت می‌گیرد که خودجوش به این امر اقدام می‌کنند و شرکت‌های ایرانی در صدور این خدمات از هیچ حمایت سازمان‌یافته‌ای برخوردار نیستند، این شرکت‌‌ها بیشتر در کشورهای آسیای میانه و شرق افریقا به طور مثال تاجیکستان و ازبکستان فعالیت می‌کنند با این حال به دنبال این هستیم که ساختاری ذیل ریاست جمهوری برای حمایت از صدور خدمات فنی و مهندسی شکل بگیرد. 

درخواست اتاق بازرگانی برای استرداد لایحه جدید تجارت

نقوی خاطرنشان کرد: بزرگ‌ترین مشکل ما در صدور خدمات فنی و مهندسی ضمانت‌نامه‌های بانکی است، صندوق‌های ضمانت صادرات کشورها به صورت موردی با هم تفاهماتی می‌کنند و ایران هم با عمان تفاهمات این چنینی دارد و از محل پولی که ایران در عراق دارد قبول می‌کنند که برخی پروژه‌ها به صورت موردی ضمانت شود اما به صورت استاندارد شرکت‌های ایرانی در بیش از ۹۰درصد کشورهایی که می‌توانند با آنها کار کنند امکان دریافت ضمانت‌نامه را ندارند.

رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی اتاق ایران تصریح کرد: بین صادرات خدمات فنی و مهندسی و صادرات کالا تفاوت‌های اساسی وجود دارد، صادرات کالا در یک زمان مشخص صورت می‌گیرد و معامله انجام می‌شود اما صادرات خدمات فنی مهندسی امری زمان‌بر است و اجرای یک پروژه ممکن است تا پنج سال طول بکشد. در نتیجه بی‌ثباتی‌های سیاسی می‌تواند به میزان زیادی بر روند صدور خدمات تاثیر بگذارد و اگر ارتباط ایران با کشور مقصد دچار تنش شود، این تنش بلافاصله بر روند پروژه تاثیر می‌گذارد بنابراین در صدور خدمات فنی و مهندسی ثبات در روابط کشورهای مبدا و مقصد اهمیت دوچندانی دارد در نتیجه لازم است برای تقویت صدور این خدمات در روابط خارجی به ثبات برسیم. 

وی خاطرنشان کرد: حل موضوع اف‌ای‌تی‌اف بسیاری از مسائل مربوط به صدور خدمات فنی و مهندسی را حل و ارتباطات ما را با خارج استاندارد می‌کند.

نقوی در ادامه به سهامداری ایران در بانک توسعه اسلامی اشاره کرد و گفت: کشور ما یکی از بزرگ‌ترین سهامداران این بانک است و این یک روزنه امید به شمار می‌آید، بانک توسعه اسلامی در بسیاری از کشورهای عضو، پروژه تعریف می‌کند بنابراین در تلاش هستیم از مدیر بانک دعوت کنیم به ایران بیاید. 

وی از برگزاری نخستین رویداد بین‌المللی صدور خدمات فنی مهندسی کشور در اردیبهشت سال آینده در تهران خبر داد و اظهار کرد: در همین رویداد بنا داریم بانک توسعه اسلامی را دعوت و بررسی کنیم شرکت‌های ایرانی با چه شرایطی می‌توانند از پروژه‌هایی که بانک یادشده تعریف می‌کند بهره ببرند. 

رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی اتاق ایران در پاسخ به این پرسش که چرا صدور خدمات فنی مهندسی با کشورهایی که روابط سیاسی حسنه‌ای با ایران داشته‌اند پیش نرفته است، بیان کرد: در روسیه بازاری نداریم و با توجه به شرایط خاصی که روسیه دارد ترجیح می‌دهد پروژه‌هایش را شرکت‌های داخلی اجرا کنند ضمن اینکه تنها ثبات روابط کافی نیست بلکه صدور خدمات فنی و مهندسی باید به کشورهایی صورت بگیرد که از بودجه کافی برای تامین اعتبار این خدمات برخوردار باشند به طور مثال افغانستان چنین توانی ندارد.

وی اضافه کرد: هیچ‌گاه به سوریه صدور خدمات نداشته‌ایم و در میان کشورهای حوزه خلیج فارس هم در عمان چنانچه اشاره کردم می‌توان کارهایی انجام داد هر چند پروژه‌های این کشور هم EPCF شده و کشورهایی مانند امارات و قطر که پروژه‌های بزرگی دارند به دلیل نفوذ بسیار زیاد کشورهای اروپایی و امریکایی امکان همکاری با شرکت‌های ایرانی را ندارند.