چرا چین علیه ایران موضع می‌گیرد، علیه امارات نه؟!

چین در این بیانیه از موضع امارات درباره به رسمیت شناختن موضوع جزایر به عنوان یک مسئله و اختلاف میان ایران و امارات حمایت کرده است. حتی پس از احضار سفیر چین، سخنگوی وزارت خارجه چین بار دیگر ادعای خود را تکرار کرد و اعلام کرد موضع چین در این خصوص ثابت است.

خنجر از پشت بشار اسد به ایران در موضوع جزایر سه گانه +عکس

در این بیانیه گفته شده دولت چین از تلاش های امارات برای حل مسالمت آمیز مسئله جزایر سه گانه حمایت می کند.

در بند 26 بیانیه مشترک دولت های چین و امارات آمده است: «جمهوری خلق چین حمایت خود را از تلاش های دولت امارات متحده عربی برای دست یابی به راه حل مسالمت آمیز در مسئله جزایر سه گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از طریق مذاکرات دوجانبه براساس حقوق بین الملل و برپایه مشروعیت بین المللی اعلام می کند.»

این بیانیه مشترک به دنبال سفر رئیس دولت امارات به پکن و دیدار با رئیس جمهوری چین صادر شد.

در این بیانیه، مالکیت جزایر متعلق به امارات یا ایران اعلام نشده یا حاکمیت امارات بر جزایر تاییده نشده بلکه موضوع جزایر به عنوان یک اختلاف اعلام و خواستار حل این اختلاف شده اند.

چین پیش از این نیز از مواضع ادعایی امارات در مورد جزایر سه گانه ایران، تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی حمایت کرده بود.

در کنار چین، روسیه نیز پیش از این در بیانیه مشترک با کشورهای عربی نه تنها از مواضع ادعایی امارات حمایت کرده بود بلکه راهکارهای مورد حمایت امارات از جمله «ارجاع به دادگاه بین المللی» را مورد تصدیق قرار داده بود.

اگرچه در بیانیه چین صحبتی از مالکیت امارات بر جزایر نمی شود ولی حق مالکیت و حاکمیت ایران بر جزایر مورد تردید قرار گرفته است.

موضوع مطرح شدن ادعای امارات بر جزایر سه گانه ایرانی در بیانیه مشترک و جلب نظر دو عضو شورای امنیت تبعات سیاسی و حقوقی به ضرر ایران دارد که در سالهای اخیر برای چین و روسیه به امری معمول تبدیل شده است.

ایران بارها این ادعا را رد کرده و سفرای این کشورها را نیز به وزارت خارجه احضار کرده است. در مورد اخیر نیز سفیر چین در تهران صبح روز یکشنبه سیزدهم خرداد توسط محمد علی بک دستیار وزیر و مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض دولت جمهوری اسلامی ایران در خصوص تکرار حمایت دولت چین از ادعاهای بی‌اساس مندرج در بند ۲۶ بیانیه پایانی نشست مشترک جمهوری خلق چین و امارات متحده عربی به وی ابلاغ و یادداشت اعتراض تسلیم او گردید.

در این دیدار مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه با یادآوری روابط ویژه و ممتاز ایران و چین، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها را به عنوان یکی از اصول شناخته شده و بنیادین در مناسبات بین المللی دانست و بر تعلق ابدی جزایر سه گانه ایرانی در خلیج فارس به جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد و افزود: دولت جمهوری اسلامی ایران هر ادعایی از هر طرفی در این خصوص را مردود و غیر قابل پذیرش می‌داند.

دستیار وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: انتظار این است که با توجه به همکاری‌های راهبردی دو کشور ایران و چین، دولت چین مواضع خود را نسبت به این موضوع اصلاح نماید. سفیر چین نیز اظهار داشت مراتب اعتراض دولت جمهوری اسلامی ایران را در اسرع وقت به مقامات کشورش منعکس خواهد نمود.

نکته قابل توجه در خصوص حمایت چین و روسیه از ادعاهای امارات این است که هم چین و هم روسیه بر سر جزایری با ژاپن مناقشه دارند و چین همچنین در قضیه تایوان آنرا جزو چین یکپارچه می داند که از سوی برخی کشورها مورد تردید قرار گرفته است.

سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در دیدار کازوتوشی آیکاوا، سفیر پیشین ژاپن در تهران گفته بود: «خرازی در پاسخ اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک موضع اصولی با هر گونه مداخله نظامی و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها مخالف است و به اعتقاد اینجانب بهترین راه برای حل و فصل اختلافات ارضی بین ژاپن و روسیه بر سر جزایر چهارگانه، مذاکره مستقیم  بین دو کشور است.»

همچنین «حسین شریعتمداری» نماینده ولی فقیه در روزنامه کیهان در مطلبی در این روزنامه، حمایت چین از ادعای امارات (در نشست پیشین) را مورد انتقاد شدید قرار داده بود و از وزیر خارجه ایران خواسته بود « که از رئیس جمهور چین بپرسد آیا امضای شما پای بیانیه یاد شده نشانه آن نیست که حاکمیت چین بر تایوان را هم قابل مناقشه می‌دانید؟!»

وی خطاب به پکن گفته بود: «شما با کشورهای هم پیمان آمریکا در تردید نسبت به حاکمیت مسلم و قطعی ایران بر جزایر سه گانه همصدا شده اید! آیا این همصدائی به مفهوم و معنای آن نیست که به آمریکا نیز حق می دهید حاکمیت چین بر تایوان را مورد تردید قرار داده و قابل مذاکره بداند ؟! آقای جینگ پین! مطالعات شما در جغرافیای سیاسی ضعیف است و یا مشاوران غیر قابل اعتمادی دارید؟!»

پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا در گفتگو با خبرنگار تابناک در خصوص اهداف امارات از طرح موضوع جزایر در بیانیه های مشترک با چین و روسیه می گوید: «شورای امنیت سازمان ملل میتواند در هر موضوع که از نظر این شورا امنیت جهانی را تهدید میکند مداخله کرده و قطعنامه صادر کند. اگر روزی  موضوع ادعاهای امارات در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شود، به احتمال زیاد آمریکا، انگلستان و فرانسه از امارات پشتیبانی خواهند کرد. اگر امارات بتواند روسیه و چین را حداقل به رای دادن ممتنع وادار کند، پرونده ای در این زمینه در شورای امنیت گشایش خواهد یافت و از دیوان بین المللی دادگستری تقاضا خواهد شد که به ادعاهای امارات رسیدگی حقوقی بکند. البته ایران مجبور نیست که رای احتمالی در مورد ادعای امارات در دیوان بین المللی دادگستری را به رسمیت بشناسد.»

وی معتقد است: ولی اگر روزی برسد که شورای امنیت و دیوان بین المللی دادگستری بخواهند این موضوع را مورد بررسی قرار دهند، ایران با شکست سنگینی در دیپلماسی خود مواجه خواهد بود.  لذا، کوتاه آمدن در این چالشی که امارات مدتها در مقابل ایران قرار داده است جایز نیست. بسنده کردن به احضار سفیر به وزارت خارجه و ابلاغ یادداشت اعتراض به وی دردی را دوا نخواهد کرد.

به گفته انتصار تنها راه عملی برای نقش بر آب کردن اقدامات امارات اعمال حاکمیت کامل بر جزایر سه گانه از سوی ایران است. به گفته وی «آنچه مهم است این است که ایران باید مالکیت خود بر جزایر  خلیج فارس را در میدان تقویت کند و طرف مقابل را در یک عمل انجام شده قرار دهد. ایران باید آن سه جزایر را آباد کند. به شهروندان ایرانی باید امتیازاتی داد که آنها ساکن این جزایر شوند. زیرساختهای اقتصادی این جزایر باید از نو ساخته شوند. یعنی ایران باید حضور دائمی خود (حضور سیاسی، اقتصادی و نظامی) را در این جزایر به حدی برساند که این جزایر به جزء لاینفک ایران تبدیل شوند و در عمل مانند جزایری مانند کیش و قشم بشوند. اگر ایران این کار را نکند به بازنده بازی حقوقی امارات تبدیل میشود و یا  مجبور میشود در زمین بازی امارات تا مدتها گیر بیفتد.»

بر این اساس علاوه بر اعمال حاکمیت کامل بر جزایر سه گانه، ایران نیز می تواند خواستار حل و فصل اختلافات ارضی روسیه یا چین بر اساس گفتگوی مسالمت آمیز شود.