فین تک یا فناوری مالی چیست؟

به گزارش اکونگار به نقل از تجارت‌نیوز، این روزها، مردم هنوز برای رسیدگی به برخی امور مجبور به حضور در بانک می‌شوند. اما کافی است به گوشی خود نگاه کنید، احتمالا حداقل دو اپلیکیشن مالی وجود دارد – شاید هم بیشتر. این نشانه از یک تحوول بزرگ است. یک دوران جدید در پرداخت. اما چه باعث این تحول می‌شود؟ پاسخ فقط یک کلمه است: فین تک.

فین تک چیست؟

فین‌ تک‌، که کوتاه‌شده‌ی عبارت انگلیسی «فناوری مالی» است، شرکت‌هایی را شامل می‌شود که برای انجام عملکردهای اساسی خدمات مالی، عمدتاً بر فناوری تکیه می‌کنند.

این شرکت‌ها بر نحوه‌ی ذخیره، پس‌انداز، قرض، سرمایه‌گذاری، انتقال، پرداخت و محافظت از پول توسط کاربران تأثیر می‌گذارند. اکثر فین‌ تک‌ ها بعد از سال ۲۰۰۰ تأسیس شده‌اند، از سال ۲۰۱۰ تأمین مالی جذب کرده‌اند و هنوز به بلوغ کامل نرسیده‌اند. آن‌ها انتقال پول بین حساب‌ها، افراد، کشورها و سازمان‌ها را نه‌تنها امکان‌پذیر، بلکه آسان می‌کنند.

شرکت فین‌ تک نمونه‌ی خاصی ندارد: این شرکت‌ها شامل استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های در حال رشد، بانک‌ها و مؤسسات مالی غیربانکی هستند. نمونه‌هایی از آن‌ها شامل خدمات پرداخت همتا به همتا مانند Venmo و Zelle تا مدیران سبد سهام خودکار و برنامه‌های معاملات سهام یا ارزهای دیجیتال مانند Robinhood و Coinbase می‌شوند.

فین‌ تک‌ ها حول و حوش سال ۲۰۱۰ در حوزه‌ی پرداخت به جایگاه برجسته‌ای دست پیدا کردند. برای مثال، اسکویر که در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد، امکان پذیرش کارت‌های اعتباری از طریق دستگاه‌های موبایل را برای شرکت‌های کوچک و فروشندگان فراهم کرد.

امروزه، اختلالات ناشی از فین‌ تک به تمام ارکان امور مالی گسترش یافته است. حتی بخش‌هایی که زمانی تصور می‌شد در برابر تهدیدهای دیجیتال در امان هستند.

فین‌ تک به سرعت در حال گسترش است. برای مثال، در ایالات متحده، تقریباً نیمی از مصرف‌کنندگان در سال ۲۰۲۱ از یک محصول فین‌ تک، عمدتاً محصولات پرداخت همتا به همتا و انتقال وجه غیربانکی، استفاده کرده‌اند. همچنین، فین‌ تک‌‌ها در نیمه دوم دهه‌ی ۲۰۱۰ سرمایه بی‌سابقه‌ای جذب کردند. تأمین مالی سرمایه‌گذاری خطرپذیر از ۱۹.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۳۳.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت.

البته اخیراً کمی از جذابیت اولیه‌ی فین‌ تک‌ها کاسته شده است. در سال ۲۰۲۲، اصلاح بازار باعث کندی چشمگیر رشد انفجاری فین‌ تک شد. در نتیجه، فین‌ تک‌‌ها مجبور به سازگاری با ارزش‌گذاری‌های پایین‌تر و کاهش تمایل شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای تأمین مالی شرکت‌هایی با حاشیه سود پایین شده‌اند.

امروزه، فین‌ تک‌ به جای حرکت سریع به سمت رشد تصاعدی گذشته، بر رشد پایدار و سودآور تمرکز کرده‌اند. بانک‌ها نیز در واکنش به این موضوع، فرصت را غنیمت شمرده و محصولات و خدمات دیجیتالی مبتنی بر فناوری مالی را توسعه داده‌اند. به احتمال زیاد، رقابت برای جذب سپرده و موجودی مشتریان در آینده شدیدتر خواهد شد.

فین تک در زمان حال

طبق گفته‌ی برایان لدبتر، شریک ارشد مک‌کینزی، بانک‌داری در دومین دوره‌ی دیجیتالی‌سازی خود قرار دارد. بانک‌ها به طور سنتی بر ترتیبات خدمات مشتری متکی بودند که به شعب و مراکز تماس وابسته بود.

او می‌گوید: «اگر به چیزی نیاز داشتید، یا با تلفن تماس می‌گرفتید یا به شعبه می‌رفتید و کارتان را انجام می‌دادید. سپس، با ظهور تلفن‌های هوشمند، کشف کردیم که فناوری موبایل و دیجیتال، روش اصلی تعامل با مشتریان است. ... و به همین ترتیب شاهد رونق اپلیکیشن‌ها و فرآیندهای خودکار بودیم که بانک‌ها آن‌ها را به سیستم‌های موجود خود متصل کردند.»

این منجر به مشکل بدهی فنی شده است. بانک‌ها هنگام راه‌اندازی این مرحله‌ی اولیه‌ی دیجیتالی‌سازی، از فناوری موجود در آن زمان استفاده کردند. به مرور زمان، این سیستم‌های قدیمی منسوخ شده‌اند. این موضوع فرصتی را برای شرکت‌های فین‌تک چابک‌ یا (agile) فراهم کرد تا شیوه‌ی معمول تجارت را برهم بزنند و راه‌های آسان‌تر و کم‌دردسرتر را برای انجام امور به مشتریان ارائه دهند. امروزه، بانک‌ها در نقطه‌ی ارتقاء برای هر دو بخشِ کاربری (فرانت‌اند) و عملیات (بک‌اند) قرار دارند. و ظرفیت نهادی آن‌ها در هنگام پذیرش و استقرار راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری‌های جدید و با پیشرفت سریع، می‌تواند یک مزیت باشد.

سه موضوع اصلی در آینده فین تک

 سه روند بر فاز بعدی رشد فین‌ تک تأثیرگذار خواهند بود. اول، فین‌ تک‌ ها همچنان از تحول دیجیتال چشمگیر در صنعت بانکداری و رشد تجارت الکترونیک در سراسر جهان، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، سود خواهند برد. اکنون حدود ۷۳ درصد از تعاملات دنیا با بانک‌ها از طریق کانال‌های دیجیتال انجام می‌شود. همچنین شرکت‌های B2B (تجارت به تجارت) بیش از هر زمان دیگری تقاضای راه‌حل‌های فین‌ تک دارند. برای بهره‌مندی از این تقاضا، فین‌ تک‌ ها باید با مقررات در حال تحول همگام شوند و اطمینان حاصل کنند که منابع کافی برای انطباق با آن‌ها را در اختیار دارند.

دوم، علی‌رغم فشارهای کوتاه‌مدت، فین‌ تک‌ ها همچنان در یک اکوسیستم خدمات مالی در حال گسترش، فضای بیشتری برای دستیابی به رشد بیشتر دارند. تخمین زده شده که فین‌ تک‌ ها بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۸ با سرعتی تقریباً سه برابر نرخ رشد کل صنعت بانکداری رشد خواهند کرد. بازارهای نوظهور بخش زیادی از این رشد را تامین خواهند کرد، به ویژه در آفریقا، آسیا و اقیانوسیه (به استثنای چین)، آمریکای لاتین و خاورمیانه.

در نهایت، برخی از فین‌ تک‌‌ها در مقابل اصلاحیه‌ی اخیر بازار، انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به سایرین نشان داده‌اند. شرکت‌ها در مرحله‌ی رشد (سری C و بالاتر) بیشترین حساسیت را به رکود سال ۲۰۲۲ نشان دادند. همچنین تامین مالی برای فین‌ تک‌ های B2B (تجارت به تجارت) نسبت به B2C (تجارت به مصرف‌کننده) انعطاف‌پذیرتر بود. بانکداری به عنوان سرویس (BaaS) و امور مالی تعبیه‌شده، همراه با کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) و خدمات ارزش افزوده شرکتی، کمترین تأثیر را از این رکود پذیرفتند.