نقد حقوقی جرمانگاری رمزارزها
وکیل پایه‌یک دادگستری می‌گوید: خریدوفروش رمزارز جرمانگاری نشده و زمانی که جرمانگاری نمی‌شود باید آن را طبق عمومات کشور بررسی کنیم.
به گزارش اکونگار به نقل از کارنگ؛ ایمان برنگی، وکیل پایه‌یک دادگستری در رویداد ۹ ژانویه درباره جرمانگاری رمزارزها و حد و حدود استفاده از آن سخنرانی‌ای داشت. به گفته برنگی خریدوفروش رمزارز جرمانگاری نشده و زمانی که جرمانگاری نمی‌شود باید آن را طبق عمومات کشور بررسی کنیم.
ماده ۲ قانون مجازات اسلامی می‌گوید هیچ فعلی جرم نیست، مگر اینکه برای آن مجازاتی تعیین شده باشد. ما در خصوص رمزارز، جایی را نمی‌بینیم که برای آن مجازاتی تعیین شده باشد؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که خریدوفروش رمزارز جرم نیست.
برنگی با اشاره به اینکه قانونی در خصوص رمزارزها نداریم، بیان کرد: باید درباره این موضوع در حوزه‌‌هایی مانند چگونگی به‌دست‌آوردن رمزارز، مورد مبادله قراردادن رمزارزهای استخراج‌شده و خریدوفروش آنها صحبت کنیم. پیچیدگی این موضوع از این جهت است که ما در حوزه رمزارز هیچ قانونی نداریم. برای مثال، در خصوص چک یا بانک قانون وجود دارد، اما در خصوص رمزارز قانون‌گذار ما قانونی تعیین نکرده است؛ بنابراین در جایی که قانون مبهم است، بخشنامه‌های بانک مرکزی و مصوبات هیئت وزیران می‌تواند برای این موضوع کمک‌کننده باشد.
خریدوفروش رمزارز
او با اشاره به اینکه نکته اولی که باید راجع به آن صحبت شود این است که آیا خریدوفروش رمزارز جرم است یا خیر، عنوان کرد: خریدوفروش رمزارز جرمانگاری نشده و زمانی که جرمانگاری نمی‌شود باید آن را طبق عمومات کشور بررسی کنیم. ماده ۲ قانون مجازات اسلامی می‌گوید هیچ فعلی جرم نیست، مگر اینکه برای آن مجازاتی تعیین شده باشد.
ما در خصوص رمزارز جایی را نمی‌بینیم که برای آن مجازاتی تعیین شده باشد؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که خریدوفروش رمزارز جرم نیست. ابهاماتی در این خصوص وجود داشت تا اینکه بانک مرکزی در سال ۱۳۹۷ یکسری الزامات و ضوابط در حوزه رمزارز را تدوین و اعلام کرد. در بخش صرافی‌ها درباره رمزارزها اعلام شد متعاملینی که معامله‌ای را انجام می‌دهند، تمام ریسک آن به عهده خودشان است؛ بنابراین متوجه می‌شویم که قانون‌گذار در حال پذیرش است و عناوینی را که بیان می‌کند به این صورت است؛ ابتدا اینکه تأیید اصالت آن رمزارز از عهده بانک مرکزی خارج است، دوم اینکه در حوزه قیمت‌گذاری رمزارز و ثبات این بازار، بانک مرکزی هیچ نقشی ندارد و سوم اینکه ریسک خریدوفروش رمزارز کاملاً به عهده متعاملین است. این موضوع را مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۹۸ نیز اعلام می‌کند.
قانون جرائم رایانه‌ای
ایمان برنگی، مصوبه هیئت وزیران در خصوص استفاده از رمزارزها را این‌طور مطرح کرد: در مصوبه ۵۵۶۳۷ مورخ ۱۳ فروردین ۱۳۹۸ در بند یک آن عنوان شده است که استفاده از رمزارزها صرفاً با قبول مسئولیت ریسک‌‌پذیری از سوی متعاملین صورت می‌گیرد و مشمول حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نبوده است و استفاده و مبادلات آن در داخل کشور مجاز نیست. نکته‌ای که وجود دارد این است که اگرچه خریدوفروش جرمانگاری نشده، اما اگر ارز وسیله جرم قرار بگیرد، تبدیل به جرم می‌شود. علاوه بر آن، قانون دیگری به نام جرائم رایانه‌ای، مصوب ۸۸ را داریم که ماده ۶، ۱۲ و ۱۳ آن در خصوص نگهداری‌هایی که انجام می‌دهیم، به ما کمک می‌کند.
ماده ۶ آن در خصوص جعل داده‌های رایانه‌ای صحبت می‌کند؛ به این معنا که اگر جعلی بودن رمزارزی را به اثبات برسانید، قانون جرائم رایانه‌ای از شما حمایت خواهد کرد. در ماده ۱۲ آن درباره سرقت داده‌ها صحبت شده است؛ به این معنا که اگر کیف پولی که داشتید به سرقت رفت، آن قانون می‌تواند از شما حمایت کند. ماده ۱۳ آن نیز در خصوص کلاهبرداری رایانه‌ای است.
قانونی‌بودن یا نبودن ماینینگ در ایران
این وکیل دادگستری بعد از پایان موضوع خریدوفروش رمزارز یک قدم به عقب برگشت و درباره تولید رمزارز گفت: همه می‌دانیم که رمزارزها توسط ماینرها تولید می‌شوند؛ ولی آیا تولید رمزارز در داخل کشور قانونی است یا خیر. در الزاماتی که بانک مرکزی اعلام می‌کند، گفته شده که این حوزه، حوزه صنعت است و به ما ارتباطی ندارد؛ بنابراین در این خصوص، بخشنامه بانک مرکزی به ما کمکی نمی‌کند، اما از طرف دیگر یک مصوبه از سوی هیئت وزیران داریم که حوزه ماینینگ را قانونی اعلام کرده و در سه مبحث صحبت می‌کند.
در مبحث اول می‌گوید کسانی که در حال فعالیت در حوزه ماینینگ هستند باید مجوز دریافت کنند که مجوز آن توسط وزارت سمت صادر می‌شود؛ بنابراین ما مستند مجوز و قانونی‌بودن انجام ماینینگ در ایران را داریم.
او ادامه داد: بعد از مصوبه شماره ۵۵۶۳۷ هیئت وزیران، در آیین‌نامه اجرایی آن به شماره ۱۵۱۴۵۵ مصوب ۲۲ آبان‌ماه ۱۴۰۱ اعلام می‌کنند شرایط گرفتن مجوز و استخراج رمزارز به چه صورتی است. بدین ترتیب استخراج رمزارز قانونی است و مجوز آن را نیز وزارت صمت در نظر می‌گیرد و جزو فعالیت‌های اقتصادی محسوب و مشمول مالیات می‌شود. بعد از اینکه استخراج صورت گرفت، به خریدوفروش می‌رسیم که این کار زیر نظر بانک مرکزی قرار می‌گیرد؛ به این معنا که اگر می‌خواهید خریدوفروشی انجام دهید باید مجوز آن را از بانک مرکزی بگیرید.
بانک مرکزی در این خصوص بخشنامه‌ای دارد که اعلام می‌کند خریدوفروش رمزارزها از طریق صرافی‌های مجاز رمزارزی قانونی است. همچنین درباره کیف پول الکترونیکی این‌گونه صحبت می‌کند که کیف پول الکترونیکی در حدی مورد پذیرش است که شما آن دارایی را نگهداری یا خریدوفروش کنید و اجازه پرداخت کالا یا خدمات در داخل کشور توسط رمزارز را ندارید. طبق قانون پولی و بانکی مصوب ۱۳۵۱ متولی پول، خلق پول، وام و ارز زیر نظر بانک مرکزی هستند. بنابراین بخشنامه‌هایی که از سمت بانک مرکزی در این خصوص اعلام می‌شوند، تا جایی که برخلاف صراحت قانون‌های مصوب مجلس شورای اسلامی نباشند، دارای اعتبار هستند.
