بازار سرد خودرو در تابستان داغ / تلاش مافیا برای تعلیق اجرای قانون واردات خودرو

به گزارش اکونگار، صبح امروز وزیر اقتصاد در جمع خبرنگاران در رابطه کندی روند واردات خودرو عنوان کرد: اجرای کند آیین‌نامه واردات خودرو در شش‌ماه اول امسال چند دلیل داشت؛ یک بخش این بود که اولویت‌های تخصیص و سرمایه‌گذاری پیش‌تر از آن مطرح شده بود و بعد از آن، تخصیص ارز به واردات خودرو انجام می‌گرفت.

در سه ماهه تابستان سالجاری بازار خودرو التهاب چندانی را تجربه نکرده است؛ اما کارشناسان نسبت به خیزش مجدد قیمت‌ها و احتمال آغاز روزهای طوفانی خودرو هشدار می‌دهند. گزارش پیش‌رو بخشی از وضعیت بازار خودرو در تابستان 1402 را بررسی می‌کند.

آغاز تابستان؛ ریزش ادامه‌دار قیمت‌ها

بررسی وضعیت بازار خودرو در تیرماه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد محصولات داخلی و مونتاژی دچار افت قیمت شده و قیمت خودرو در بازار آزاد بین ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان هم کاهش داشته است.

دلایل بسیاری مانند کاهش توان خرید مردم، نام‌نویسی متقاضیان در طرح‌های فروش سامانه یکپارچه خودرو، واردات هرچند اندک خودروهای خارجی و زمزمه‌های شروع واردات خودروهای کارکرده برای این ریزش قیمت وجود داشت.

در بین خودروهای مختلف گروه صنعتی سایپا، تیبا صندوق‌دار SX با افت ۱ میلیون تومانی و شاهین با افت ۲۰ میلیون تومانی به ترتیب کمترین و بیشترین کاهش قیمت را در تیرماه داشتند.

محصولات ایران‌خودرو در مقایسه با سایپا، ریزش شدیدتری را تجربه کرده‌اند. کمترین ریزش حدود ۱۷ میلیون تومان است که به رانا پلاس و سمند سورن پلاس تعلق دارد. ولی محصول گران‌قیمتی همچون هایما توربوپلاس اتوماتیک حدود ۷۰ میلیون تومان در یک ماه ارزان شد.

در این جریان بعضی فروشندگان برای ترغیب مشتریان به خرید، قیمت خودرو را تا نزدیکی قیمت کارخانه پایین آوردند. از سوی دیگر، سازمان حمایت دستور داد تا از اعلام و درج قیمت فروش نقدی خودروهای صفر و کارکرده در سایت‌های فروش خودداری شود. به‌علاوه اعلام شد قیمت معامله خودرو نباید از سقف آخرین قیمت ثبت‌شده در سایت اتحادیه صنف دارندگان نمایشگاه و فروشندگان اتومبیل تهران فراتر رود.

میانه تابستان؛ ثبات تقریبی قیمت‌ها

بررسی بازار خودرو در مردادماه نشان از ثبات تقریبی قیمت‌ها دارد. بر این اساس اگر چه قیمت‌ها در دومین ماه از تابستان، ثبات تقریبی را تجربه کرده، با این حال تفکیک بازار مونتاژی‌ها و محصولات داخلی بیانگر این موضوع است که قیمت خودروهای متعلق به بخش خصوصی تقریبا رو به کاهش بوده، حال آنکه بهای خودروهای داخلی با شیب بسیار کم روند صعودی را طی کرده است.

در این بین از ابتدا تا انتهای ماه میانی تابستان امسال بهای هفت خودروی داخلی با کمی افزایش همراه بوده و قیمت یک خودروی داخلی ثابت مانده است. همچنین در میان خودروهای مونتاژی بهای سه خودرو رشد و قیمت هفت خودرو افت داشته است.

در مردادماه شاهد اتفاقات و تصمیماتی در حوزه خودرو بودیم که روی قیمت محصولات موجود در بازار تاثیرگذار بوده است. برای مثال بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی در مرداد ماه بالاخره تکلیف قیمت‌گذاری خودروهای مونتاژی روشن شد. اردیبهشت ماه سال جاری بود که شورای رقابت برای اولین بار به موضوع قیمت گذاری محصولات خودروسازان خصوصی ورود کرده و قیمت این محصولات را اعلام کرد.

موضوع قیمت‌گذاری محصولات خودروسازان خصوصی مورد پذیرش این خودروسازان قرار نگرفت و ماه‌ها کش و قوس بین شورای رقابت و مونتاژکاران ادامه داشت، اما با وجود این چالش‌ها در نهایت در اوایل مردادماه قیمت این خودروها تعیین شد و شورای رقابت با افزایش نسبی بهای تعیین شده، در این کشمکش عقب نشینی کرد. همین موضوع یکی از موارد موثر بر بازار خودروهای مونتاژی بود و توانست بازار این دست از خودروها را به آرامش تقریبی برساند.

موضوع دیگر موثر بر بازار خودرو در مردادماه، تصویب لایحه واردات خودروهای کارکرده و تدوین آن در وزارت صمت است. واردات این خودروها قرار است با هدف تنظیم بازار خودرو و کاهش التهابات بازار، آزاد شود. همین موضوع باعث شده خریداران خودرو سعی کنند تا رسیدن خودروهای کارکرده به بازار، خرید خود را به تعویق بیندازند. فروشندگان نیز سعی کردند تا پیش از ورود این خودروها به کشور و کاهش احتمالی قیمت خودرو، خودروی خود را به فروش برسانند.

موضوع دیگر هم این بود که در ماه مردادماه بالاخره بعد از مدت‌ها انتظار، خودروهای وارداتی از گمرک ترخیص شدند تا روی قیمت خودرو و به خصوص خودروهای مونتاژی موثر باشند. اما همچنان بهای قیمت محصولات داخلی در مردادماه با شیب کمی افزایش یافت. علت اصلی این موضوع را می‌توان کاهش عرضه خودروسازان به بازار دانست.

شهریورماه؛ بازگشت موج افزایش قیمت به بازار

قیمت خودرو در روزهای پایانی شهریور 1402 چه در بازار داخلی و چه در بازار مونتاژی با افزایش قیمت روبه‌رو شد. اکثر محصولات، رشدهای چند میلیونی داشتند که در این میان، میزان افزایش قیمت در بازار خودروهای مونتاژی به نسبت کمتر بوده است.

عمده دلیل افزایش قیمت در بازار خودرو را می‌توان افزایش نرخ درب کارخانه برخی از محصولات توسط دو شرکت ایران خودرو و سایپا دانست. در هفته گذشته سه محصول ایران خودرو از سری پژو پارس با موتور XUP و یک خودروی ساینا S از شرکت سایپا، مشمول افزایش قیمت شدند که به‌رغم تکذیب این خبر از سوی شورای رقابت، اما شرکت‌های خودروسازی درحال فروش محصولات خود با قیمت‌های جدید ادامه دادند.

اگر قیمت دلار بالا برود؛ قیمت خودرو نیز تغییر خواهد کرد

نیمه اول سال ۱۴۰۲ به پایان رسید و روند کلی بازار خودرو در این مدت نزولی بود. ثبات قیمت دلار، وعده واردات خودرو و سامانه یکپارچه خودرو سه دلیل کاهش قیمت خودرو بودند. با این حال هنوز وعده واردات خودرو آنچنان که باید محقق نشده است و تنها تعداد کمی از خودروها ترخیص شدند.

کارشناسان بازار خودرو درباره پیش بینی قیمت خودرو در پاییز ۱۴۰۲ گفتند که اگر تعداد خودروهای وارداتی ترخیص شده بالا نرود و وعده ورود ۲۰ الی ۳۰ هزار خودروی خارجی به بازار عملی نشود دوباره شاهد حباب قیمتی در بازار خودرو خواهیم بود.

قیمت خودرو در ایران تابع اقتصاد کلان نظیر قیمت دلار است، بنابراین اگر قیمت دلار بالا رود به احتمال بسیار زیاد قیمت خودرو در بازار نیز تغییر خواهد کرد. همچنین افزایش قیمت کارخانه خودرو نیز می‌تواند معاملات خودرو را صعودی کند. در غیر این صورت بازار خودرو احتمالاً تا پایان پاییز به رویه فعلی خود ادامه خواهد داد. 

واردات خودرو قیمت دلار را تا 80 هزار تومان بالا می‌برد!              

بحث واردات خودرو همواره مورد بحث بوده و موافقان و مخالفان همیشگی خود را داشته است. در جدیدترین واکنش‌ها حمیدرضا باهنر، نائب رئیس مجالس هفتم، هشتم و نهم، در گفتگوی اخیر خود با تسنیم به این موضوع اشاره کرده و گفته است: مصوبه آزادسازی واردات خودرو ممکن بود کمی التهابات بازار خودرو را سامان دهد، اما از آن طرف ممکن است قیمت دلار را به 80 هزار تومان برساند. منظور این است که یک سری تصمیمات عاطفی برای امروز مردم می‌گیریم، ولی این تصمیم برای سال آینده مردم مضر است. مجلس و حاکمیت، هم باید به فکر نان امشب مردم باشد و هم به دنبال برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت.

حضور جدی مافیا در حوزه خودرو در ایران

فرهاد طهماسبی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با ارتباط دادن مافیا به مانعی برای واردات خودرو گفت: «متاسفانه مافیا در حوزه خودرو در ایران حضور جدی دارد. این گروه‌های منفعت‌طلب در حال مقابله با قانون واردات خودرو هستند. این افراد و گروه‌ها چه در دولت و چه در سازمان‌هایی مثل استاندارد، امور مالیاتی و گمرک و... در حال سنگ‌اندازی هستند و تلاش می‌کنند اجازه ندهند مصوبه مجلس که قرار است کام مردم را شیرین کند، به سرانجام برسد.»

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که وزارت صمت مدعی است آیین‌نامه را برای تصویب به هیات دولت فرستاده و مشخص نیست چرا تاکنون این آیین‌نامه به تصویب نرسیده است. پیش از این دلیل عدم واردات را با مشخص نبودن وضعیت پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی ارتباط می‌دادند.