"اکونگار" رکود بیمه‌های زندگی را آسیب‌شناسی می‌کند
کاهش شدید استقبال از بیمه کلیدی عمر / مردم مقصرند یا بیمه‌ها؟
که تعداد بیمه‌نامه‌های صادر شده در زمینه بیمه عمر طی دو سال اخیر کاهش داشته و از حدود ۷ میلیون فقره بیمه نامه به کانال ۶ میلیون فقره افت پیدا کرده که تامل برانگیز است.
به گزارش اکونگار، در حالی که بیمه عمر به عنوان کلیدی برای گشودن دریچه‌ای به سوی آینده‌ای امن و آسوده شناخته می‌شود، آمارها حکایتی تکان‌دهنده از بی‌رغبتی روزافزون مردم به سرمایه‌گذاری در این حوزه را به تصویر می‌کشند. گزارش‌های رسمی بیمه مرکزی نشان می‌دهد که طی دو سال اخیر، سهم بیمه عمر در سبد بیمهای خانوارها نه تنها افزایش نیافته، بلکه با افت مواجه بوده است. این موضوع، زنگ خطری جدی برای آینده این صنعت نوپا به صدا درآورده و ضرورت اتخاذ تدابیر فوری را به وضوح نشان می‌دهد.
استارتاپ‌های بیمهای، پشت سد بی‌اعتمادی مردم/ شکاف ایران و جهان جدی است
بیمه عمر سومین منبع درآمدی صنعت بیمه
بررسی آمارهای بیمه مرکزی نشان می‌دهد بیمه زندگی یا همان بیمه عمر به عنوان سومین بیمه‌نامه‌ای که بیشترین سهم را در حق بیمه تولیدی صنعت بیمه کشور دارد و در واقع به عنوان سومین منبع درآمدی صنعت بیمه شناخته می‌شود هنوز نتوانسته به جایگاه ویژه‌ای دست پیدا کند، به طوری که تعداد بیمه‌نامه‌های صادر شده در این زمینه طی دو سال اخیر کاهش داشته و از حدود 7 میلیون فقره بیمه نامه به کانال 6 میلیون فقره افت پیدا کرده که تامل برانگیز است.
در بیمه عمر افراد می‌توانند طی یک دوره زمانی مشخصی به شرکت‌های بیمهای حق بیمه پرداخت کنند و پس از گذشت این دوره، مبلغ بیمه را با سود بیشتری دریافت کنند؛ همچنین این امکان وجود دارد که در پایان دوره مبلغ نهایی به صورت مستمری ماهانه به بیمه‌گذار پرداخت شود.
کاهش شدید سطح استقبال از بیمه عمر
علیرغم اینکه بیمه عمر می‌تواند این امکان را فراهم کند تا افراد احساس امنیت بیشتری در زندگی خود داشته باشند و نگرانی‌های مالی آنها را در زمان وقوع حادثه کاهش یابد و به بیان دیگر باعث شود که خانواده در شرایط سخت، به دنبال راه‌حل‌های مالی نباشد؛ اما استقبال از این نوع بیمه‌نامه طی سال‌های اخیر نه تنها افزایش نیافته بلکه در سطح پایین‌تری نیز قرار گرفته است.
برخلاف واقعیت، تصور بسیاری از افراد جامعه از بیمه عمر تنها معطوف به مرگ و بیماری است و از دیگر زوایای این بیمه اطلاع بیشتری ندارند.
آمارها چه می‌گویند؟
بر اساس تازه‌ترین گزارش بیمه مرکزی، سهم تعداد بیمه‌نامه‌های عمر از کل بیمه‌نامه‌های صادر شده در صنعت بیمه کشور آب رفته و به کمتر از 10 درصد رسیده است.
بر اساس این گزارش طی 11 ماهه نخست سال 1402 حدود 6 میلیون و 584 فقره بیمه عمر از سوی شرکت‌های بیمهای صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 1.5 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر سهم بیمه عمر از تعداد کل بیمه‌نامه‌های صادرشده در صنعت بیمه طی این دوره به 9.46 درصد رسیده، در حالی این سهم در سال 1400 بیش از 11 درصد بوده است.
مردم از بیمه عمر استقبال نمی‌کنند
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد از 248 همت حق بیمه تولیدی طی 11 ماهه ابتدایی سال گذشته، سهم بیمه عمر (زندگی) تنها 14.1 درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. سهم بیمه عمر از حق بیمه تولیدی صنعت بیمه کشور در سال سال 1400 (11 ماهه نخست) قریب به 16 درصد بوده اما با گذشت دو سال مشاهده می‌شود این سهم به کف کانال 14 درصد سقوط کرده است.
اما علت چیست؟ بیمه عمر که می‌تواند یک مسیر مناسب برای کاهش نگرانی‌های مالی آینده افراد باشد چرا برای بسیاری جذابیت ندارد و ریشه حل این مشکل کجا یافت می‌شود؟
چرا مردم از بیمه عمر رویگردان شده‌اند؟
سیدسعید سیدهاشمی کارشناس حوزه بیمه معتقد است ابعاد مختلف بیمه عمر به ویژه آن قسمتی که بخش خصوصی به آن ورود کرده هنوز به طور دقیق برای کسی مشخص نشده و از آنجایی که یک صنعت نوپا در کشور به شمار می‌آید هنوز نتوانسته جایگاه اصلی خود را در جامعه پیدا کند.
شرکت‌های بیمه در زمینه معرفی و تبیین مزایای بیمه عمر به طور موثر عمل نکرده‌اند. عدم وجود تبلیغات جامع و پویا در رسانه‌ها و همچنین ضعف در ارایه مشاوره‌های تخصصی، باعث شده است تا بسیاری از مردم از ظرفیت‌های واقعی این نوع بیمه بی‌اطلاع باقی بمانند.
مقایسه نامناسب با بیمه تامین اجتماعی
به گفته سیدهاشمی، بیمه تامین اجتماعی یکی از علت‌های عقب ماندن بیمه عمر است، به این صورت که افراد خروجی و خدمات بیمه تامین اجتماعی را به عینه می‌بینند، خدماتی از جمله بیمه درمان و مستمری‌های دوران بازنشستگی؛ اما بیمه‌های عمر (به جز در موارد اندکی از جمله حوادث و فوت) هنوز به این بلوغ نرسیده‌اند که افراد خروجی آن را ببینند و لمس کنند و از این نظر ابعاد آن هنوز ناشناخته باقی مانده و آن تعلق خاطری که باید نسبت به آن وجود ندارد، از همین رو پذیرش آن نیز از سوی مردم کمتر و تعداد بیمه‌های صادر شده در این زمینه طی سال‌های اخیر تغییر چشمگیری نداشته و به نظر می‌رسد این روند همچنان ادامه داشته باشد.
این کارشناس بیان کرد که برخی افراد بیمه تامین اجتماعی را جایگزینی کافی برای بیمه عمر می‌دانند و از مزایای بلندمدت و تکمیلی بیمه عمر غافل می‌شوند. در حالی که بیمه تامین اجتماعی تنها بخشی از نیازهای دوران بازنشستگی را پوشش می‌دهد، بیمه عمر می‌تواند مکمل مناسبی برای آن باشد و سطح رفاه و امنیت مالی فرد در دوران میانسالی را به طور قابل توجهی ارتقا دهد.
بنابراین این عدم آگاهی، تصویری نادرست از بیمه عمر در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند و تمایل به سرمایه‌گذاری در آن را کاهش می‌دهد.
تورم بی‌رحم
به اعتقاد برخی از کارشناسان حوزه بیمه، تورم بالا در اقتصاد کشور نیز از دیگر عواملی بوده که موجب استقبال کم جان از بیمه‌های عمر شده و افراد با انتظارات تورمی که در تصمیم‌های خود لحاظ می‌کنند ترجیح می‌دهند به جای سرمایه‌گذاری بلندمدت در بیمه عمر و دریافت آن با یک سود مشخص (که نسبتا برابر یا کمتر از نرخ تورم است)، این پول را در بخش‌های دیگر که سود بالاتری دارد سرمایه‌گذاری کنند تا ارزش دارایی‌شان از تورم سال‌های آتی در امان بماند.
اما سیدهاشمی معتقد است با وجود تورم بالا در کشور نیز می‌توان بیمه‌های عمر را رونق داد تنها به شرطی که ابعاد مختلف آن به مردم معرفی شود و همانند بیمه تامین اجتماعی، خروجی‌های آن به طور واضح مشخص و برای جامعه در بسترهای رسانه‌ای تبیین شود تا آگاه‌سازی اتفاق بیفتد.
این کارشناس بیمه عمر بر ضعف اطلاع رسانی شدید در این زمینه تاکید می‌کند و این مثال را بیان می‌کند که فردی که بیمه تامین اجتماعی دارد از خدمات درمانی استفاده می‌کند، خدمات از کارافتادگی و مستمری را دریافت می‌کند اما بیمه‌های عمر آنطور که باید این ظرفیت‌ها را به مردم معرفی نکرده‌اند تا آنها ببینند که بیمه عمر به طور مثال در حوزه حوادث و بازنشستگی چه خدماتی ارایه داده و هنوز آمار جامع و دقیق در این رابطه منتشر نشده است.
راه حل نجات بیمه عمر
با توجه به افزایش نرخ تورم طی سال‌های اخیر اقداماتی در راستای تقویت بیمه‌عمر صورت گرفته از جمله اینکه بیمه‌های زندگی‌ای طراحی و عرضه شده که متاثر از شاخص‌های بازار طلا، ارز و سرمایه بوده تا از سوددهی دیگر بازارها عقب نمانند، همچنین این امکان نیز فراهم شده تا با توثیق بیمه‌نامه‌های عمر، به افراد تسهیلات بانکی پرداخت شود اما همچنان می‌بینیم که بازهم بیمه‌های عمر با اقبال گسترده مردم روبرو نشده‌اند؛ علت این امر را می‌توان در همان اطلاع‌رسانی ضعیف و ضعف تبیینی از سوی شرکت‌های بیمه جستجو کرد که نمی‌توانند ظرفیت‌های مربوط به آن را به مردم معرفی و اقناع سازی کنند و با حضور رسانه‌ای بسیاری ضعیفی نیز مواجه‌اند.
به اعتقاد این کارشناس حوزه بیمه عمر، مزایای بیمه عمر فراتر از بیمه تامین اجتماعی بوده و افراد با صرف هزینه کمتری می‌کنند خدمات بیشتری در زمان بازنشستگی دریافت کنند که کفاف زندگی را بدهد در حالی که مستمری سازمان تامین اجتماعی آنچنان دندان گیر نبوده و افراد بازنشسته این سازمان همچنان به دنبال شغل و منبع درآمد دوم هستند.
بنابراین شرکت‌های بیمه و رسانه‌ها باید با همکاری یکدیگر، اطلاعات دقیقی از مزایا و کاربردهای بیمه عمر به مردم ارایه دهند. استفاده از ابزارهای تبلیغاتی جذاب و نوین، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و ارایه مشاوره‌های تخصصی می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
از سوی دیگر با توجه به شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد، شرکت‌های بیمه می‌توانند از محصولات بیمهای با نرخ سود متغیر و مرتبط با شاخص‌های تورم استفاده کنند. این امر می‌تواند تا حدی نگرانی افراد در مورد حفظ ارزش پولشان را کاهش دهد.
بیمه عمر به مثابه گامی بلند در مسیر تضمین امنیت مالی و آسایش خاطر در دوران بازنشستگی، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. با رفع چالش‌هایی مانند عدم آگاهی، ضعف اطلاع‌رسانی و عدم تناسب با شرایط تورمی، می‌توان شاهد رونق این صنعت نوپا در کشور بود و به مردم در مسیر برنامه‌ریزی برای آینده‌ای روشن‌تر یاری رساند.
بی‌توجهی به بیمه عمر، گویی رقصی بر لبه پرتگاه است. اتخاذ تدابیر سنجیده و برنامه‌ریزی‌های مدبرانه، تنها راه نجات این صنعت نوپا و تضمین آینده‌ای امن برای آحاد جامعه خواهد بود.
