سپیدار سوم با مسئولیت اجتماعی آزادی زندانیان نوجوان و بزرگسال

به گزارش اکونگار، سومین رویداد سپیدار با هدف کمک به آزادی زندانیان نوجوان و بزرگسال برگزار شد. این رویداد به همت جمعی از روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای شکل گرفت و سومین دوره آن از ۲۲ اسفند آغاز شده و تا ۲۵ اسفند ماه در کافه پنجره ادامه دارد.

روزنامه نگاران هم مانند بسیاری دیگر از اقشار جامعه دغدغه معیشت دارند. نا اطمینانی های شغلی، تعطیلی‌های خواسته و ناخواسته، درآمدهای اندک و حداقلی و نداشتن امید به آینده بخشی از مشکلاتی ست که اصحاب رسانه با آن مواجه هستند و همین مشکلات زمینه ساز ورود صاحبان این حرفه به مشاغل دیگر شده است.

کوچ اجباری روزنامه‌نگاران زن نامی از تحریریه به کف بازار/ از شمع‌سازی و چرم‌دوزی تا فروش تنقلات،شیرینی‌پزی و ...

کمتر روزنامه نگاری را می توان سراغ داشت که شغل دوم یا سوم نداشته باشد. در اغلب رسانه ها صرف نظر از رسانه های وابسته به دولت و نهادها، حقوق پرداختی به خبرنگاران در سطوح حداقل دستمزدهای تعیین شده وزارت کار و بدون کفایت لازم برای گذران امورات یک ماه است.

اغلب خبرنگاران رسانه ها،  تازه آموختگان این حوزه هستند چون قدیمی ترها خیلی پیش عطای این شغل را به لقایش بخشیده اند و وارد حرفه دیگری شده اند. آنها که مانده اند هم همزمان با قبول چندین مسئولیت در رسانه های مختلف، مشغول فعالیتند و آنقدر حجم کارهای متعددی که پذیرفته اند زیاد است که اغلب به کار خبرنگاری نمی رسند. بین وفاداران به رسانه هم هستند آنهایی که در کنار کار رسانه کسب و کار دیگری ایجاد کرده اند تا هم به علاقه و دغدغه شان که فعالیت رسانه ای ست بپردازند و هم اندکی از نگرانی های معیشتی بکاهند.

سپیدار خبر جایی ست که این گروه آخر را نمایندگی می کند. جمعی از روزنامه نگاران در کافه پنجره دور هم جمع شدند و محصولات تولیدیشان را عرضه می کنند. آنها با گروه‌های دیگر که رویدادهای مشابه را برگزار می کنند یک تفاوت اساسی دارند. اینکه دغدغه ها و مسئولیت های اجتماعی اینجا هم به عنوان یک هدف مهم خودنمایی می کند.

وجه تمایز رویداد سپیدار با سایر رویدادها همین مسئولیت اجتماعی ست. از حمایت از زنان زندانی تا کمک به کودکان محروم از تحصیل و حتی آزاد کردن زندانیان نوجوان و بزرگسال، جزو اهدافی بوده که رویداد سپیدار در سه دوره برگزاری دنبال کرده است.

گفت‌و‌گوی «اکونگار» با سه نفر از اعضای سپیدار خبر به ایده شکل گیری این رویداد، اهداف و دغدغه‌ها می‌پردازد و با تاسف روشن می کند که برای یک فعالیت اجتماعی چه موانع غیرقابل پیش بینی سر راه پدید می آید.

2 بار رد صلاحیت شدیم

آزاده محمدحسین،روزنامه نگار

سال 1401 بعد از شرکت در یک رویداد به همراه تعدادی از دوستان خبرنگار، ایده برگزاری رویدادی با محوریت خبرنگاران کارآفرین به ذهنمان رسید.

البته ایده اولی که داشتم ساخت یک مستند با موضوع خبرنگاران با شغل دوم بود. خیلی پیشتر حتی صفحات برخی از آنها را دنبال کرده بودم و در صفحه خود معرفی می کردم. آن زمان تعداد آنها زیاد نبود یا حداقل ما آنها را نمی شناختیم.

به هر حال اینکه خبرنگاران به هر دلیلی کارآفرین شده بودند موضوع قابل توجهی بود که ایده های پیرامون این موضوع نهایتا منجر به برگزاری رویداد سپیدار شد.

اینکارآفرینان خبرنگارانی بودند که یا از شغل خود استعفا داده بودند یا برکنار شده بودند و یا برای تامین معیشت ناگزیر شده بودند کسب و کار دیگری نیز داشته باشند.

اولین دوره رویداد سپیدار را در نظر داشتیم در مرداد به مناسبت روز خبرنگار برگزار کنیم. با توجه به اینکه الهه محمدی و نیلوفر حامدی هنوز در زندان بودند این روز می توانست یک جنبه نمادین از وضعیت روزنامه نگاران نیز داشته باشد. اما به هر دلیل مرداد ماه موفق به برگزاری نشدیم و اولین رویداد در شهریور ماه برگزار شد. دوره دوم رویداد به مناسبت یلدا برگزار شد و دوره سوم که از دیروز آغاز شده و تا 25 اسفند ادامه دارد به مناسب نوروز برپاست.

رویداد اول در یک طبقه از کافه پنجره و در دو روز برگزار شد. رویداد دوم نیز در دو روز اما در دو طبقه از کافه پنجره برپا بود و رویداد سوم در چهار روز و در کل فضای کافه در حال برگزاری ست.

تفاوت رویداد سوم با دو رویداد قبل این است که ما میزبان چند خانم کارآفرین غیر روزنامه نگار هم هستیم. با توجه به اینکه مسئولیت اجتماعی دور سوم آزادی چند زندانی ست؛ می خواستیم تعداد افراد بیشتری مشارکت داشته باشند.

از ابتدا که موضوع برگزاری رویداد سپیدار مطرح شد؛ ایده دنبال کردن یک مسئولیت اجتماعی را نیز داشتم. روزنامه نگاران به دلیل وجهه اجتماعی که دارند طبیعتا یک مسئولیت اجتماعی نیز بر عهده دارند. ما صرفا یک تعداد فروشنده و فعال در حوزه کسب و کار نیستیم. ما افرادی بودیم که همیشه دغدغه های اجتماعی مختلفی داشتیم. برای آن دغدغه ها گمان کردم باید کاری فراتر از فروش محصولات انجام دهیم چون هدفمان فقط فروش و کسب درآمد نبود. بر این اساس تصمیم گرفتیم در هر نوبت از رویداد سپیدار در یک حوزه متمرکز شویم. در رویداد اول نقطه هدفمان حمایت از خانم ها و عرضه دست سازه های خانم های زندانی بود که با استقبالی که شد میهمان دائمی ما شدند.

در رویداد دوم کودکان محروم از تحصیل را در حد توانمان هدف قرار دادیم و درصدی از سود حاصل از فروش را به آنها اختصاص دادیم. در این زمینه با یک گروه فعال دانشجویی همراه شدیم و بخشی از درآمد حاصله را به سرویس مدرسه دختران در سیستان و بلوچستان اختصاص دادیم.  این نوبت هدف، آزادسازی زندانیان بزرگسال و نوجوان در کانون اصلاح و تربیت است که توسط مددکاران شناسایی می شوند. در ابتدای کار 14 نفر بودیم اما امروز با میهمانانی که دعوت کردیم 32 برند شدیم. و عمدتا خانم ها در رویداد مشارکت دارند.

ما در این مسیر با مشکلات زیادی روبرو شدیم. کافه ای که رویداد را در آن برگزار کردیم متعلق به دوستانی ست که از ما شناخت داشتند و لطف کردند در این مسیر ما را یاری کردند. در رویداد اول استقبال بی نظیری داشتیم به طوری که محصول کم آوردیم و تعدادی از عرضه کنندگان همان نیم ساعت اول تمام محصولاتشان به فروش رسید.

وقتی این استقبال، لطف و اعتماد مردم را دیدیم، تصمیم گرفتیم رویداد دوم را در مکانی بزرگ تر برگزار کنیم تا مراجعه کنندگان نیز به سختی نیفتند. متاسفانه در این مسیر با پدیده های عجیبی مواجه شدیم. هیچ گاه فکر نمی کردیم خبرنگاران نیاز به تایید صلاحیت از سوی برخی مجموعه هایی داشته باشند که هیچ ارتباطی با بخش فرهنگ ندارند. آنها باید تایید می کردند که آیا ما صلاحیت داریم یک رویداد را برگزار کنیم یا نه. دست کم دو بار رد صلاحیت شدیم. ما تا مرحله قرارداد بستن هم رفتیم اما نهایتا جلوی کار گرفته شد. جالب اینجاست که خود افراد پیشنهاد برگزاری رویداد را در مجموعه شان داده بودند.

نوبت بعدی یک کافه رستوران به ما پیشنهاد برگزاری رویداد را داد. استقبال زیادی هم کردند اما در ادامه به طور ناگهانی ارتباطشان را قطع کردند و حتی به ما «نه» هم نگفتند و دیگر جواب پاسخ ما را ندادند. گویا از یک مقام دولتی درباره ما پرسیده بودند و جالب آنکه آن مقام دولتی هم از یکی از خبرنگاران استعلام گرفته بود. نهایتا به نفر واسط بین ما و مجموعه مورد نظر گفته بودند متاسفانه این ها صلاحیت برگزاری رویداد را ندارند.

برخی کافه رستوران ها و مجموعه ها نیز قیمت های بسیار نجومی و دور از ذهن داشتند و ما قادر به تامین هزینه های آنها نبودیم. در نوبت آخر نیز که مجموعه ای در یک برج با استقبال زیاد از ما خواسته بودند عکس ها و اطلاعات را ارسال کنیم طی یک ماه گذشته حتی اطلاعات ارسال شده را هم ندیدند و آنها هم بی خبر قطع ارتباط کردند.

در این مدت برخی می گفتند باید مقامات دولتی برای افتتاح رویداد دعوت شوند. ولی ما نپذیرفتیم. به دلیل اینکه ما یک گروه مستقل هستیم و ربطی به دولت یا نهاد خاصی نداریم.

دغدغه ما همیشه مردم بود

مرجان لقایی،روزنامه نگار

ایده شکل گیری رویداد سپیدار در یک جمع پنج نفر از خبرنگارانی که همگی در یک رویداد مشابه شرکت کرده بودیم شکل گرفت. آزاده محمدحسین  پیش قدم شد که این کار را انجام دهد و با روزنامه نگارانی که کاری غیر از رسانه انجام می دادند، تماس گرفت و آنها را دور هم جمع کرد.

اما در این میان یک اتفاق افتاد که به نظر من اتفاق اصلی بود، بچه ها با یک خجالتی کسب و کارشان را انجام می دادند، انگار برای معرفی کارشان رودربایستی داشتند. حتی چند نفری با اسم مستعار در آنلاین شاپهای خود فعالیت می کردند. اما وقتی ما همدیگر را شناختیم، خجالت بچه ها از بین رفت. این نتیجه جمعی حاصل شد که انجام یک فعالیت غیر از رسانه نیز وجهه اجتماعی خود را دارد و به همان میزان شرافتمندانه است.

رویدادی که در آن به این ایده رسیده بودیم سال 1401 برگزار شده بود، منتها تا بتوانیم همکاران را دور هم جمع کنیم و ایده به مرحله اجرا دربیاید کمی طول کشید تا اینکه بالاخره اولین دوره در شهریور امسال برگزار شد.

در سال 1402 سه دوره برگزاری داشتیم. در فصل تابستان، پاییز و حالا در زمستان رویداد سپیدار را برگزار کردیم. رویداد اول حدود 15 برند حضور داشتند که برای شب یلدا تعداد بیشتر شد و به حدود 21 برند رسید.

دغدغه ما در حرفه روزنامه نگاری همیشه مردم بوده اند. در تمام دوره ای که در رسانه ها مشغول فعالیت بودیم هر کدام به نوعی به دنیال دغدغه های مسئولیت اجتماعی بودیم.  به طور مثال اگر من خانمی را می شناختم که زندانی بود و به کمک نیاز داشت، همه همکاران جمع می شدند و به او کمک می کردند. این یک دغدغه همیشگی برای ما بود و ایده مسئولیت اجتماعی برای رویداد سپیدار نیز از اینجا شکل گرفت. تصمیم گرفتیم حالا که همه ما به صورت جداگانه کس بو کارهایی داریم  مردم را نیز در آن شریک کنیم و هر بار یک هدف را برای کمک انتخاب کنیم، مثلا یکبار در حوزه زندانیان بود و بار دیگر درباره زنان سرپرست خانوار و نوجوانان و...

شیوه کمک نیز به این صورت است که درصدی از سود به دست آمده را به هدف تعیین شده اختصاص می دهیم. این عدد از حداقل پنج درصد شروع می شود و تا حداکثری که خود افراد مد نظر دارند می تواند افزایش یابد. حتی یک نفر می تواند صددرصد سود خود را به این بخش اختصاص دهد.

در رویداد زمستان، 31 برند شرکت کرده اند که لزوما همه آنها روزنامه نگار نیستند. از آنجا که در نظر داشتیم خرید عیدانه داشته باشیم از خانمهای دیگر که بعضا سرپرست خانوار بودند دعوت کردیم تا محصولات مختلف مثل آجیل، چرم و... را ارایه کنند و بازار تکمیل شود. از طرفی برای هدفی که داشتیم مشارکت بیشتری را ایجاد کرده باشیم.

البته این کار سختی های بسیار زیادی نیز داشته مثل پیدا کردن مکانی برای برگزاری رویداد. اختصاص چنین جایی به چند روزنامه نگار برای بسیاری از افراد سخت است و تا الان نیز تنها کافه پنجره با ما همکاری کرده است.

با همه سختی ها همیشه ایونت ها با استقبال مردم مواجه شده است. جالب اینکه بار اول در حالی که زمان آغاز ایونت ساعت 3 عصر بود، وقتی سال 12 ظهر به کافه رفتیم تا میزها را بچینیم، دیدیم مردم قبل از حضور برگزارکنندگان آمده و منتظر بودند.

مسئولیت اجتماعی هدف غایی سپیدار است

نسیم قاضی زاده،روزنامه نگار و منتقد موسیقی

بعد از رویداد اول سپیدار و بعد از آشنایی با این مجموعه از 6 ماه پیش، تصمیم گرفتم در این رویداد شرکت کنم. حس اینکه افرادی که کنارم قرار می گیرند در حرفه روزنامه نگاری فعالیت داشته و دغدغه های مشابه من را دارند، انگیزه مضاعفی برای حضور در این رویداد شد.

در دوره ای که روزنامه ها فعال تر از امروز بود و بحران هایی مثل گرانی کاغذ وجود نداشت و یا فضای مجازی رسانه های جمعی را به رسانه فردی تبدیل نکرده بود، شرایط درآمدی متفاوت تری برای فعالان این حوزه وجود داشت که امروز این شرایط درآمدی قابل دسترس نیست.

در کنار آن تغییر فضای سیاسی رسانه ها، برخی از همکاران را ناگزیر به خروج از رسانه ها کرده است. تعدادی از روزنامه نگاران به هر حال در رسانه های اصلاح طلب مشغول فعالیت بودند و یک اوج را در فضای بازتر رسانه ای تجربه کردند. امروز تعدادی از همکاران که در رویداد سپیدار حضور دارند افرادی هستند که تغییر فضای سیاسی حاکم بر رسانه ها، روی کار آنها تاثیر گذاشته و شغل خود را از دست داده اند. البته افرادی هم هستند که بر اساس علایق خود کسب و کاری را در کنار حرفه روزنامه نگاری آغاز کردند.

یک نگاه غالب همواره در فضای جامعه وجود داشته که روزنامه نگار را قشر روشن فکر و فرهیخته ای که همیشه باید سرش در کتاب باشد و یا معترض باشد، می بیند. در حالی که روزنامه نگار هم در جامعه عموما از قشر متوسط است و برای گذران زندگی ناگزیر است دو یا سه شغل داشته باشد و چه چیز بهتر از اینکه کسب و کاری که به آن علاقه دارد یا در آن تخصص دارد را از این طریق معرفی کند.

با این حال این گروه خود را تنها محدود به کسب درآمد نکرده است. مسئولیت‌های اجتماعی ای در سپیدار تعریف شده که به نظر من هدف غایی آن است. یعنی آنچه رویداد سپیدار را از سایر رویدادها و جمعه بازارها متمایز می کند همین مسئولیت اجتماعی تعریف شده برای آن است. تفکری که پشت فعالیت سال ها روزنامه نگاری ما بوده باید جایی متبلور می شد.

در رویداد سپیدار، افراد در کنار کسب درآمد درصد قابل اعتنایی از سود به دست آمده را صرف هدف تعریف شده می کنند و این وجه تمایز با میل و رغبت بسیار از سوی روزنامه نگاران پذیرفته شده و همه با طیب خاطر این همیاری را داشته اند.